Vô cùng thương tiếc nhận được tin bào tỷ của Chị Trần Bạch Lan là :
(1937-2014)
Đã an nhiên giã từ tục lụy lúc 7:30 PM ngày 1 tháng 1 năm 2014
( Nhằm ngày 1 tháng 12 năm Quý Tỵ )
Tại Boston, Tiểu bang Massachusetts, Hoa Kỳ
Chân thành chia xẻ nỗi đau thương mất mát to lớn này đến Anh Chị Trần Bạch Lan & Vưu Nam Trân và đại tang quyến
Nguyện cầu hương linh TÂM TÚ TRẦN THỊ LỤC HÀ sớm cao đăng Phật Quốc.
Midway City: LỄ Cầu Siêu, Tưởng Niệm CA SĨ Hà Thanh
Midway City (Nguyễn Ninh Thuận)- Sáng Chủ Nhật 5-1-2013 xe cộ trên đường Hazard góc Beach tấp nập chi lạ! Hai bên đường Hazard gần Chùa Thiền Quang số 8047 Hazard Ave., Midway City, CA. 92655, không có chỗ đậu xe, chúng tôi lái xe mấy vòng mà không thể tìm ra chỗ parking, một ý nghĩ thoáng qua “ thôi thì đậu đại bên khu chợ sát chùa dù có bị câu xe cũng cam, vì muốn dự lễ Truy Điệu, để góp một thời kinh cầu nguyện cho Ca sĩ Hà Thanh, một người đàn chị của NT ở trường Đồng Khánh thân thương năm nào, được siêu thoát về cõi Phật… Hơn nữa chị Bạch Lan, người đang sinh hoạt trong Hội ĐK& QH và Liên Trường là em của người quá cố, cùng lúc đó sẽ gặp bạn bè thân hữu nói tiếng Huế…”
Y như ý nghĩ… trong hội tường chùa, hàng trăm khuôn mặt thân quen đang trầm tư, tưởng niệm trước bàn thờ bày di ảnh Ca sĩ Hà Thanh để nhớ lại lời và câu hát của người quá cố …“ Đến tuổi này ai mà không đau! Đến tuổi này ai mà không bệnh!…” Quả vậy đời người thật là vô thường! Có có không không…!
Ban nghi lễ cung nghinh chư tôn Thiền Quang, quang lâm làm lễ. Sau ba hồi chuông trống Bát Nhã Chư Tôn Đức & quan khách an tọa và buổi lễ truy điệu bắt đầu dưới sự chứng giám của HT Thích Phước Thuận, chùa Trí Phước ở Los Angeles. - TT Thích Nguyên Tâm, giảng sư chùa Phật Giáo VN ở Los- Đại Đức Thích Liễu Nguyên- Ni Sư Thích Nữ Chơn Đạo, trụ trì chùa Thiền Quang - Sư cô Thích Nữ Huệ Tâm chùa Trí Phước & Ni sư Thích Nữ Huyền Tâm- Toàn thể quý Phật Tử chùa Thiền Quang & xa gần- Quý văn nghệ sĩ cùng thân hữu, báo chí…
Đầu tiên Ni Sư chùa Thiền Quang lên chào mừng các Đại Đức Tăng Ni, Phât tử, thân hữu & quan khách đến dự lễ truy điệu. Ni sư cho biết: “…cũng như hàng tuần vào Chủ Nhật chùa vẫn làm lễ truy điệu, cầu an, cầu siêu cho gia đình các phật tử & thân hữu. Đặc biệt hôm nay làm lễ truy điệu cho Ca sĩ Hà Thanh, một Phật tử có tâm Phật đã hát những bài ca của Phật giáo thật hay trong các chùa …Trước kia chị đã sinh hoạt với chùa Thiền Quang 3 tháng liền & xem mái chùa như gia đình. Sau đó mỗi năm chị về sinh hoạt với chùa một lần, nhưng từ khi bị bệnh nan y chị chỉ gọi điện thoại thăm hỏi và cách đây 2 tuần chị cho biết đang nằm nhà thương…Hôm trước chị Bạch Lan báo cho chúng tôi biết chị Hà Thanh đã an nghỉ về cõi Phật… ”
Tiếp theo chị Bạch Lan lên cám ơn Đại Đức Tăng Ni & phật tử, cùng quan khách đã qui tập về chùa cầu nguyện cho chị Hà Thanh sớm siêu thoát! Chị nói qua về tiểu sử của Ca Sĩ Hà Thanh và được biết sơ lượt… Hà Thanh sinh năm 25/7/1937 và mất ngày 01/01/2014, tên thật là Trần Thị Lục Hà, sinh ở Liễu Cốc Hạ, huyện Hương Trà, Huế. Năm 1955 đạt giải nhất cuộc thi hát do đài truyền hình Huế tổ chức với hai nhạc phẩm “Đêm Tàn Bến Ngự” của Dương Thiệu Tước và “Dòng Sông Xanh”.Vào 1960, tiếng hát Hà Thanh thường xuyên hiện diện trên các Đài phát thanh Sài Gòn, Quân Đội, Tự Do. Năm 1970 kết hôn với Trung tá Bùi Thế Dung của Binh chủng Thiết Giáp, Quân lực Việt Nam Cộng hòa. Năm 1984 Hà Thanh sang Mỹ nhưng ít trình diễn chỉ ghi âm vài CD. Tiếng hát ngọt ngào của người nữ ca sĩ được mến mộ qua phần trình bày những nhạc phẩm như Hải Ngoại Thương Ca, Mấy Dặm Sơn Khê hoặc Chiều Mưa Biên Giới …cho đến nay chắc hẳn chưa mấy ai quên được, vì tiếng hát đó đã một thời ngự trị trên khắp các chương trình ca nhạc phát thanh tại Việt Nam. CD mới đây nhất của chị là “Chinh Phụ Ca”, đánh dấu cho ngày sinh nhật thứ 60 của mình, tiếng hát của Hà Thanh vẫn còn giữ được vẻ tươi sáng ngày nào...Khi còn ở trong thời kỳ vàng son Chị cho biết được như vậy phần lớn là do chị tập thở theo phương pháp Thiền, đã theo đuổi từ nhiều năm qua sau khi dâng trọn cuộc đời mình cho cuộc sống tâm linh, hàng ngày tụng kinh, niệm Phật… Sau khi ra tù, chồng chị vượt biên sang Mỹ trước khi được chấp thuận cho đoàn tụ theo diện ODP. Nhưng sau khi chung sống chưa đầy 2 năm trên xứ người, hai người đã đi đến đổ vỡ. Hà Thanh ở vậy nuôi con và hiện chỉ chú tâm vào đời sống tâm linh để quên đi quá khứ, quên đi những điều phiền muộn chị đã phải chịu đựng…
Trong số người dự lễ, chúng tôi thấy Ca sĩ Trang Thanh Lan và Ca sĩ Phương Hồng Quế, ca sĩ Hoàng Oanh....Nam ca nhạc sĩ Trọng Nghĩa đại diện văn nghệ sĩ lên có đôi lời cảm niệm với ca sĩ Hà Thanh… Thuở sinh thời vào cuối đời, ca sĩ Hà Thanh đã sáng tác và hát rất nhiều bản nhạc đặc sắc đi vào lòng người Phật tử nói riêng và người Việt Nam nói chung xin mở bài Sám Hội do chị phổ nhạc…thật là “Đời người như áng mây trôi- Phiêu bồng vô định, có rồi lại không! Đã sinh giữa chốn hồng trần, mấy ai thoát khỏi luân hồi tử sinh- Hoàng hôn giờ phủ bình minh- Xa lìa thật rồi bóng hình thân thương. Huyền thân tứ đại vô thường- Sát na biến dịch đôi đường biệt ly. Ai về tiễn bước người đi. Gục đầu nghe gió thầm thì khóc than. Âm dương cách biệt đôi đàng! Từ nay vĩnh biệt trần gian u sầu…”
Trong số người dự lễ, chúng tôi thấy Ca sĩ Trang Thanh Lan và Ca sĩ Phương Hồng Quế, ca sĩ Hoàng Oanh....Nam ca nhạc sĩ Trọng Nghĩa đại diện văn nghệ sĩ lên có đôi lời cảm niệm với ca sĩ Hà Thanh… Thuở sinh thời vào cuối đời, ca sĩ Hà Thanh đã sáng tác và hát rất nhiều bản nhạc đặc sắc đi vào lòng người Phật tử nói riêng và người Việt Nam nói chung xin mở bài Sám Hội do chị phổ nhạc…thật là “Đời người như áng mây trôi- Phiêu bồng vô định, có rồi lại không! Đã sinh giữa chốn hồng trần, mấy ai thoát khỏi luân hồi tử sinh- Hoàng hôn giờ phủ bình minh- Xa lìa thật rồi bóng hình thân thương. Huyền thân tứ đại vô thường- Sát na biến dịch đôi đường biệt ly. Ai về tiễn bước người đi. Gục đầu nghe gió thầm thì khóc than. Âm dương cách biệt đôi đàng! Từ nay vĩnh biệt trần gian u sầu…”
Hình ảnh lễ cầu siêu, tưởng niệm ca sĩ Hà Thanh.
HT Thích Phước Thuận ban đạo từ triết lý nhà Phật với Sinh, Lão, Bệnh,Tử và khuyên Phật tử theo chân Phật để sớm giác ngộ và chú tâm tu tập…
Khóa lễ cầu siêu cho hương linh, húy nhật thất tuần của cố Ca Sĩ Hà Thanh & các vị khác với hơn 1 giờ tụng niệm của các Chư Đức Tôn Ni và Phật tử …
Sau cùng là lời cám ơn của Ni Sư Chơn Đạo và chùa dọn cơm chay cho quan khách dùng bữa trưa và nghe giọng hát của cố ca sĩ Hà Thanh…
chân nguyên
Xuân muộn
Tiếng Xưa
Nhớ một chiều Xuân
Hoa Xuân
Bến Xuân
Thương về xứ Huế
Ai lên xứ hoa đào
Nha Trang
Mấy dặm sơn khê
Khúc tình ca hàng hàng lớp lớp
Đêm tàn bến Ngự
Giọt mưa thu
Chiều mưa biên giới
Cô nữ sinh Đồng Khánh
Tà áo tím
Em đến thăm Anh một chiều mưa
Lời giã biệt
Hà Thanh, Chim Hoàng Oanh Đất Thần Kinh
Vương Trùng Dương
Có một loài chim khi cất tiếng hót thánh thót vang vọng giữa trời mây sông nước, không gian như lắng đọng để hoà nhập trong âm điệu du dương: Hoàng Oanh. Mang âm hưởng đó, có tiếng ca ngọt ngào, truyền cảm như làn gió nhẹ, như tiếng reo của thuỳ dương, như tơ vương giăng mắc, như sương khói lững lờ, như lời tình tự giữa trăng thanh, như ru ta vào cõi mộng mơ, dìu ta lạc bước vào đất thần kinh với hoàng thành cung điện, với đền đài lăng tẩm, với sông nước hữu tình, với nhạc điệu trầm bỗng, thướt tha: Hà Thanh.
Sinh trưởng ở Liễu Cốc Hạ, Hương Trà, lớn lên bên dòng Bến Ngự đường Huyền Trân Công Chúa, Trần Thị Lục Hà sinh ra trong gia đình gia giáo có mười anh chị em, theo học Trường Nữ Trung học Đồng Khánh. Là một Phật tử thuần thành, thuở nhỏ đã được quy y với Đức Tăng thống Thích Tịnh Khiết.
Lục Hà thích hát từ thuở mới cắp sách đến trường, dần dà năng khiếu về ca hát được thể hiện qua chương trình "Tiếng Nói Học Sinh Quốc Học - Đồng Khánh" trên Đài phát thanh Huế.
Bước Đường Nghệ Thuật
Năm 1955, trong cuộc tuyển lựa ca sĩ do Đài phát thanh Huế tổ chức, cô nữ sinh Lục Hà của Trường Đồng Khánh mới 16 tuổi tham dự với danh xưng Hà Thanh. Qua 6 nhạc phẩm rất khó hát được Hà Thanh trình diễn như Dòng Sông Xanh (Le Beau Danube Bleu) của J.Strauss, lời Việt của Phạm Duy, Nhạc Buồn (Tristesse) của Chopin, lời Việt của Anh Ngọc, Đêm Tàn Bến Ngự & Áng Mây Chiều của Dương Thiệu Tước, Được Mùa của Phạm Đình Chương, Gởi Gió Cho Mây Ngàn Bay của Đoàn Chuẩn - Từ Linh. Hà Thanh được Ban Giám Khảo chấm giải nhất với số điểm 19/20.
Tên tuổi Hà Thanh đã được giới yêu thích âm nhạc ái mộ với làn hơi trong sáng, êm ái, ngọt ngào, cao sang, mượt mà, bóng bẩy, tình tự quê hương, có nét độc đáo trong âm điệu đất Thần Kinh. Tuy yêu nghề nhưng chưa dấn thân vào nghiệp, Hà Thanh vẫn tiếp tục con đường học vấn, chỉ hát ở Huế nhưng những ca khúc được trình bày đã vang xa khắp bốn phương trời qua lán sóng phát thanh của Đài phát thanh Huế, đánh dấu sự chờ đợi, hẹn hò của các trung tâm phát hành đĩa nhạc ở Thủ đô Sài Gòn.
Năm 1963, trong chuyến vào thăm Sài Gòn, Hà Thanh đã được các trung tâm đĩa nhạc Continental, Tân Thanh, Sóng Nhạc, Asia, Việt Nam mời thu thanh nhiều nhạc phẩm chọn lọc.
Năm 1965, Hà Thanh chính thức gia nhập trong môi sinh hoạt ca nhạc ở Sài Gòn. Từ đó, góp mặt với những tiếng hát hàng đầu như Thái Thanh, Mộc Lan, Kim Tước, Mai Hương, Lệ Thu, Minh Hiếu, Thanh Thuý... Vào giữa thập niên 60, tiếng hát Hà Thanh thường xuyên hiện diện trên các Đài phát thanh Sài Gòn, Quân Đội, Tự Do, trong các chương trình Đại nhạc hội... Thời gian kế tiếp, xuất hiện trên Đài Truyền hình, một giọng ca rất Huế, một hình ảnh rất thân quen đã tạo dựng cho tên tuổi Hà Thanh với sắc thái đặc biệt gắn liền với nhiều bản tình ca in sâu vào tâm tư tình cảm tha nhân.
Vào cuối thập niên 1950, Nguyễn Văn Đông cho ra mắt vài nhạc phẩm đầu tay như Chiều Mưa Biên Giới, Sắc Hoa Mầu Nhớ... Quái kiệt Trần Văn Trạch đã đưa ca khúc Chiều Mưa Biên Giới lên đỉnh trăng sao trong khung trời ca nhạc. Thập niên 1960, Nguyễn Văn Đông làm Giám đốc nghệ thuật trung tâm đĩa nhạc Continental, ca khúc Chiều Mưa Biên Giới qua tiếng hát Hà Thanh đã đưa người nghe lâng lâng tâm hồn, bay bỗng "theo áng mây trôi chiều hoang, bầu trời xanh xanh, vầng trăng, cờ về chiều tung bay phất phới...". Và, hình ảnh biên giới với người đi khu chiến được khơi dậy trong lòng mọi người.
Từ đó, nhiều ca khúc của Nguyễn Văn Đông được Hà Thanh trình bày, qua gần 4 thập niên, vẫn là tiếng hoàng oanh ngân vang đầu núi. Khúc Tình Ca Hàng Hàng Lớp Lớp, Hải Ngoại Thương Ca, Nhớ Một Chiều Xuân... của Nguyễn Văn Đông, qua tiếng hát, vô hình chung trở nên bản quyền của Hà Thanh. Ở đó, có khi như định mệnh, thời gian ở hải ngoại, Hà Thanh gắn liền với Hải Ngoại Thương Ca. Với ca khúc Tiếng Xưa, Đêm Tàn Bến Ngự của Dương Thiệu Tước, với Tà Áo Tím, Thuở Ấy Yêu Em, Anh Đi Về Đâu của Hoàng Nguyên, với Chùa Hương của Hoàng Quý, Dứt Đường Tơ của Văn Thuỷ và Dzoãn Mẫn với Mối Tình Trương Chi của Phạm Duy, và nhất là Hẹn Một Ngày Về của Lê Hữu Mục... được Hà Thanh trình bày, qua bao thập niên, vẫn là giọt sương long lanh, tiếng hót của loài chim quý trên đỉnh núi, lời tình tự ngát hương.
Nổi Trôi Theo Dòng Đời
Trong văn giới, Mai Thảo đã một thời mê bóng dáng Hà Thanh. Vào thập niên 60, Mai Thảo trông coi tạp chí Kịch Ảnh nên có nhiều "quan hệ" trong giới ca nhạc. Lê Hà Nam trong bài viết về Mai Thảo đã đề cập:... "Vào cuối thập niên 50, đã từ Sài Gòn, một mình bay ra cố đô Huế; lừng lững tới tận nhà người ca sĩ họ Lục (sau nầy trở thành danh ca dưới tên H.T). Đó là Mai Thảo, ông hoàng của Đêm Sài Gòn. Không chỉ đa số các khán giả không biết mà, ngay cả song thân của người ca sĩ họ Lục cũng kinh ngạc, ngỡ ngàng khi nghe Mai Thảo nói: "Tôi là Mai Thảo, từ Sài Gòn ra, chúng tôi thật sự muốn lấy L.H làm vợ..." Và, cũng ngay sau đó, song thân của người con gái họ Lục tự thấy rằng sẽ khó khăn cho họ biết là chừng nào, nếu có một chàng rể như... Mai Thảo".
Hình như ca sĩ thường lập gia đình rất sớm, nhưng Hà Thanh lập gia đình vào tuổi tam thập nhi lập. Năm 1970 kết duyên với người hùng trong Binh chủng Thiết Giáp, Trung tá tá Bùi Thế Dung, Thiết đoàn trưởng. Năm 1972, Kim Huyên ra đời. Hiện nay, Kim Huyên nối nghiệp cầm ca theo thân mẫu.
Hà Thanh cùng chồng sống bên nhau được bốn năm, biến cố tang thương, cách xa mười lăm năm, mang tiếng hát "bi thương" trang trải nơi hải ngoại.
Năm 1975, phu quân Hà Thanh vào chốn lao tù và trải qua 13 năm, Hà Thanh đã chay tịnh cầu an, thề nguyện. Năm 1984 Hà Thanh và đứa con duy nhất được gia đình bảo lãnh sang định cư tại miền Đông Hoa Kỳ. Năm 1990, vợ chồng được sum họp với nhau. Thế nhưng, theo dòng thời gian với bao nỗi trớ trêu của hệ luỵ, bóng tối cuộc tình đổ xuống trong tuổi bóng xế của cuộc đời sau 2 năm gần gủi bên nhau.
Tuy là ca sĩ chuyên nghiệp nhưng hoàn cảnh đời sống hải ngoại đưa đẩy công việc không liên quan đến nghề nghiệp trong sinh hoạt văn nghệ. Nói như thi hào Nguyễn Du "Đã mang lấy nghiệp vào thân", làm sao rời bỏ tiếng ca, giọng hát khi lòng còn tha thiết, vẫn còn trong sáng, ngọt ngào, nét độc đáo trong tiếng hát. Trong suốt thời gian vợ chồng xa cách, Hà Thanh rất ít xuất hiện trên sân khấu, con chim hoàng oanh ngậm ngùi im tiếng. Đã một thời nơi đất Thần Kinh, Hà Thanh được mệnh danh con chim hoạ mi trong vòm trời ca nhạc.
Bước vào thập niên 90, thỉnh thoảng về thăm Little Saigon, Hà Thanh xuất hiện, trình làng tiếng ca trong vài cuốn CD. Ngoài những ca khúc được hát chung với vài ca sĩ thành danh, tiếng hát Hà Thanh với CD khởi đầu Hải Ngoại Thương Ca, và CD kế tiếp Chiều Mưa Biên Giới, gồm hai mươi ca khúc quen thuộc, vang danh. Những ca khúc nầy đã một thời tạo dựng tên tuổi Hà Thanh nổi tiếng trong kiếp cầm ca. Và, ngược lại, đôi khi còn là của riêng bởi giọng ca đặc biệt ngọt ngào, thướt tha, mềm mại như lụa đào, như dáng liễu nhẹ nhàng tung bay trong làn gió nhẹ.
Ở đây, gặp lại những tình khúc một thời luyến nhớ từ Chiều Mưa Biên Giới. Mấy Dặm Sơn Khê, Nhớ Một Chiều Xuân, Hải Ngoại Thương Ca, Khúc Tình Ca hàng Hàng Lớp Lớp của Nguyễn Văn Đông đến Thiên Thai của Văn Cao, Chiều Vàng của Nguyễn Văn Khánh, Nỗi Niềm của Tuấn Khanh, Tiếng Xưa của Dương Thiệu Tước, Tôi Đi Giữa Hoàng Hôn của Văn Phụng.
CD Sầu Mộng gồm mười nhạc phẩm được chọn lọc của Phạm Vũ như Hương Bay, Sầu Mộng, Mây Mùa Thu... tuy không được ái mộ nhiều nhưng cũng là món quà đóng góp trong vườn hoa nghệ thuật hải ngoại.
CD Ngát Hương Đàm gồm 12 ca khúc mang mầu sắc Phật Giáo, ngợi ca đức tin, lòng yêu thương, huyền nhiệm cao cả giữa đạo và đời. Là Phật Tử, Hà Thanh thường đi trình diễn trong dịp lễ của Phật Giáo như công quả thệ nguyện. CD Nhành Dương Cưu Khổ được tiếp nối sau CD về đạo ca mà Hà Thanh ôm ấp trong tâm tưởng.
Kết
Hà Thanh được hầu hết mọi người ái mộ từ nhân cách của người ca sĩ đến giọng ca được trải dài trong gần nửa thế kỷ. Bước vào thiên niên kỷ mới, Hà Thanh bước sang tuổi lục tuần. Hà Thanh còn giữ được giọng ca truyền cảm, điêu luyện để đóng góp vào dòng sinh hoạt ca nhạc hải ngoại, Hà Thanh thực hiện tiếng ca của con chim hoàng oanh để được lưu truyền, nếu không, phôi phai theo thời gian, mỗi chuỗi giây đưa ta về miền cát bụi... rồi một ngày nào đó, không còn tác phẩm cho đời, ngậm ngùi tiếc nuối. Trước kia, Hà Thanh không xuất hiện ở vũ trường, vào đầu thập niên 70 Hà Thanh xuất hiện với lý do đặc biệt vì không nhận thù lao.
Hà Thanh, một giọng ca bay bổng, lẫy lừng, tiếng hát đã chinh phục hàng triệu trái tim trên làn sóng điện, và, một cuộc sống trầm lặng, mộ đạo, hiếu thảo bên thân mẫu vào tuổi cửu tuần. Tiếng hát Hà Thanh cao vút, luyến láy rất nhuần nhuyễn khơi dậy nhựng mạch nguồn của nhớ nhung, của một thời yêu thương với khung trời vấn vương bao kỷ niệm, của hương xưa, của thuở chiến chinh, của trời mây non nước... tất cả mang theo hình ảnh thân thương của bóng dáng quê hương. Tiếng hát Hà Thanh như cuốn hút người nghe thả hồn về quá khứ, thả mình trong tĩnh lặng, trong nỗi xa xăm bị đánh mất, mịt mù thức mây... được vỗ về, bầy tỏ, an ủi cho nhau bởi âm điệu ngọt ngào du dương.
