Được chào đón như anh hùng bởi những người ủng hộ, Chủ tịch Quốc hội kiêm Tổng thống lâm thời Venezuela, ông Juan Guaido đã trở lại đất nước sau chuyến đi tới một loạt các quốc gia Nam Mỹ.
Sau nhiệm kỳ đầu tiên kéo dài 6 năm của Tổng thống Nicolas Maduro, quốc gia một thời giàu có nhất Nam Mỹ lâm vào tình trạng siêu lạm phát và thiếu thốn trầm trọng về lương thực, thuốc men và các nhu yếu phẩm khác.
Ngày 10/1, ông Maduro tuyên bố tiếp tục nhiệm kỳ thứ 2, giữa bối cảnh hàng triệu người Venezuela đã rời bỏ đất nước để tìm kiếm sự sống ở các nước láng giềng, những người ở lại thì vật lộn để kiếm miếng ăn trong khi lạm phát dự kiến lên tới 10 triệu phần trăm trong năm 2019, theo nhận định của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).
Ngày 23/1/2019, Chủ tịch Quốc hội Venezuela Juan Guaido đã tuyên bố làm tổng thống lâm thời thay thế ông Maduro, người bị nhiều nước phủ nhận tính hợp pháp sau cuộc bầu cử tổng cử tổng thống hồi tháng 5/2018 bị chỉ trích rộng rãi là gian lận và các đối thủ chủ chốt của ông Maduro bị cấm tham gia tranh cử. Ông Guaido tuyên bố rằng quyết định của ông là hợp Hiến pháp, vì Hiến pháp quy định Chủ tịch Quốc hội có quyền làm Tổng thống lâm thời trong trường hợp không có tổng thống.
Hơn 50 nước đã công khai lên tiếng ủng hộ Tổng thống lâm thời Guaido, kêu gọi ông Maduro từ bỏ quyền lực. Ông Maduro cương quyết không từ chức và bác bỏ lời kêu gọi về việc tổ chức lại một cuộc bầu cử tổng thống, dùng vũ lực chặn đứng nỗ lực đưa viện trợ nhân đạo vào Venezuela của Tổng thống lâm thời Guaido vào ngày 23/2.
Sau ngày đưa viện trợ bất thành, ông Guaido thực hiện hành trình quanh khu vực theo lời mời của các nguyên thủ Colombia, Brazil, Paraguay, Argentina và Ecuador, nhằm tăng cường sự ủng hộ và gia tăng áp lực với chính quyền Maduro.
Dưới đây là diễn biến cuộc khủng hoảng Venezuela tính đến thứ Hai ngày 4/3/2019:
Ngay khi đặt chân trở lại Venezuela, nhà lãnh đạo trẻ Juan Guaido viết trên mạng xã hội Twitter hôm thứ Hai: “[Tôi] đã trở lại đất nước yêu dấu của chúng ta! Venezuela, chúng tôi vừa mới nhập cảnh và giờ chúng tôi sẽ hướng đến nơi mà nhân dân chúng ta đang tụ tập”.
Sau đó, ông Guaido có bài phát biểu trước những người ủng hộ ông trong cuộc biểu tình ở thủ đô Caracas. “Họ đã đe dọa tất cả chúng tôi ở đây – [họ đã đe dọa] tôi, như các bạn đã thấy. [Họ đe dọa] bằng nhà tù, bằng cái chết. Nhưng tôi nói với các bạn một điều: Không có chuyện thông qua đàn áp hay đe dọa mà họ có thể ngăn chặn chúng ta”. Ông Guaido nhấn mạnh: “Chúng ta đang mạnh mẽ hơn bao giờ hết”.
“Guaido được chào đón như một người hùng”, Vanessa Neuman, một nhà phân tích về Mỹ Latinh nói với Al Jazeera.
Cô giải thích: “Guaido đã làm được những điều mà chỉ vài tháng trước tưởng như không thể làm được, [đó là] thống nhất phe đối lập Venezuela, các đảng chính trị và nhân dân, để truyền cảm hứng cho hy vọng … điều đó cũng thực sự đặt chế độ [Maduro] vào tình thế nguy hiểm, họ nói rằng họ sẽ bắt giữ anh ấy, nhưng … nếu giờ họ bắt giữ anh ấy, sẽ có một cuộc nổi dậy quy mô lớn … và bằng việc không bắt giữ anh ấy, Maduro đang thể hiện sự yếu thế hơn bao giờ hết”.
Bà Maria Garrido, 62 tuổi, một người tham dự cuộc mít tinh chào đón Tổng thống lâm thời Guaido nói với Al Jazeera: “Cậu ấy tiến vào đất nước ngay dưới mũi của họ”.
“Cậu bé đó đã chứng tỏ rằng mình thông minh hơn toàn bộ chính phủ [Maduro]”, bà nói thêm.
Antonio Rangel, một kỹ sư thất nghiệp, bày tỏ hy vọng cho đất nước: “Sự khác biệt là bây giờ chúng tôi có hy vọng. Tôi không cảm thấy mệt mỏi, tôi không bị đánh bại, điều duy nhất khiến tôi mệt mỏi là Maduro và những người bạn của ông ấy”, Rangel nói với Al Jazeera. “Họ cần phải rời bỏ [chức vụ].”
Người phát ngôn của Liên Hợp Quốc Stephane Dujarric ghi nhận rằng ông Juan Guaido đã trở về nước mà không gặp sự cố nào với chính quyền Maduro vào thứ Hai.
Trước đó, cộng đồng quốc tế đã gửi lời cảnh cáo mạnh mẽ tới chính quyền Maduro về những hậu quả nghiêm trọng nếu bắt giữ Tổng thống lâm thời Juan Guaido.
Liên minh châu Âu đã cảnh báo chính quyền Maduro rằng bất kỳ biện pháp nào chống lại tự do hoặc an toàn của Tổng thống lâm thời Guaido sẽ là một động thái “leo thang căng thẳng lớn”. Theo Telegraph, Tổng thống Panama, ông Juan Carlos Varela, cũng cảnh báo một động thái như vậy tương đương với việc “đối đầu với nhân dân và hơn 50 quốc gia ủng hộ ông [Guaido]”.
Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence viết trên Twitter: “Mọi mối đe dọa, bạo lực hay hăm dọa đối với cậu ấy sẽ không được dung thứ và sẽ bị đáp trả nhanh chóng. Thế giới đang dõi theo – Tổng thống lâm thời Guaido phải được phép trở lại Venezuela an toàn”.
Đại Kỷ Nguyên News