Kính thưa quý thính giả, ngày 19 tháng Giêng sắp tới đánh dấu 40 năm Trung Cộng cưỡng chiếm quần đảo Hoàng Sa của VN. Khác với các năm trước, báo chí lề đảng thường im lìm không nhắc nhở gì đến biến cố này, năm nay nhiều báo, đài đã đăng bài, đọc tin, chiếu phim về trận hải chiến Hoàng Sa giữa Hải quân Việt Nam Cộng Hòa và Trung Cộng. Chẳng hạn tờ Thanh Niên đã đăng một loạt gần một chục bài về cuộc chiến này, kể cả những bài phỏng vấn các quân nhân Hải Quân VNCH và thân nhân các tử sĩ của trận chiến này.
Trong số đó có bài phỏng vấn đại tá Nguyễn Thành Trung với tựa đề "Không Quân Việt Nam Cộng Hòa Lên Kế Hoạch Giành Lại Hoàng Sa", trong đó Ông Trung cho biết có 5 phi đoàn máy bay F-5 chuẩn bị tham chiến, với tên các phi đoàn trưởng, và kế hoạch đánh chìm 40 tàu Trung cộng...
Nhưng sự thật về kế hoạch không chiến này như thế nào? Không quân VNCH đã chuẩn bị tham chiến ra sao? Có bao nhiêu máy bay được điều động? Kế hoạch tác chiến thế nào? Tại sao báo Thanh Niên lại đăng bài phỏng vấn hoàn toàn sai lạc như vậy?
Để trả lời các câu hỏi trên đây, mời quý thính giả theo dõi buổi thảo luận của chúng tôi với ông Hồ Kim Giàu, cựu thiếu tá Phi Đoàn Trưởng Phi Đoàn 538 F-5, đơn vị Không Quân được chỉ định chuẩn bị để tham chiến trong trận Hoàng Sa. Ông Hồ Kim Giàu tham dự buổi thảo luận này từ thành phố Las Vegas, Hoa Kỳ.
Cũng cần nói rõ Nguyễn Thành Trung là cán bộ CS nằm vùng, được cài vào làm sĩ quan Không Quân của VNCH, và ngày 8 tháng 4, 1975 đã ném bom Dinh Độc Lập tại Sài Gòn.
Phỏng vấn Cựu Thiếu Tá Không Quân HỒ KIM GIÀU,
Quyền Phi Ðoàn Trưởng Phi Ðoàn Nghênh Cản 538
Không Quân Việt Nam Cộng Hòa
(Trích HẢI CHIẾN HOÀNG SA 19-1-1974 do Ủy Ban Nghiên Cứu Trận Hải Chiến Hoàng Sa – UBHS- soạn thảo, ấn hành tháng Mười năm 2010).
1. UBHS:
Xin Thiếu Tá cho biết chức vụ và trách nhiệm của mình vào thời điểm xảy ra trận Hải Chiến Hoàng Sa ngày 19 tháng 1 năm 1974?
Th/T Giàu:
Tháng 6 năm 1973, tôi được đề cử đi học một khóa tu nghiệp về F-5E tại Arizona và sau đó được chuyển qua học tại Trường Không Chiến ở căn cứ Không Quân Hoa Kỳ Nellis, Las Vegas. Sau khi tốt nghiệp trở về nước ngày 23 tháng 12 năm 1973, tôi được BTL/KQVNCH chỉ định làm quyền Phi Ðoàn Trưởng Phi Ðoàn Nghênh Cản 538 tại Ðà Nẵng. Từ Sài Gòn, tôi bay ra Đà Nẵng nhận nhiệm vụ ngay ngày 24 tháng 12 năm 1973. Trận Hải Chiến Hoàng Sa xảy ra giữa Hải Quân Việt Nam Cộng Hòa và Hải Quân Trung Quốc ngày 19 tháng 1 năm 1974 trong lúc tôi đang chỉ huy Phi Ðoàn này. Nhiệm vụ của Phi đoàn là bảo vệ không phận VNCH, ngăn chận phi cơ Bắc Việt từ bên kia vĩ tuyến 17 tấn công lãnh thổ Vùng I Chiến Thuật.
2. UBHS:
Xin Thiếu Tá nói rõ thêm về Phi Ðoàn 538.
Th/T Giàu:
Phi Ðoàn Nghênh Cản 538 được thành lập năm 1972, mang tên "Hồng Tiễn", trực thuộc Không Đoàn 61 Sư Đoàn 1 Không Quân Đà Năng. Phi Đoàn được trang bị phi cơ F-5E là loại phi cơ phản lực tối tân nhất của Không Quân VNCH. Theo bảng cấp số, phi đoàn được trang bị 24 phi cơ F-5E và 36 phi công; nhưng vào thời điểm lúc xảy ra trận hải chiến Hoàng Sa, phi đoàn 538 chỉ có khoảng gần 20 phi công và 17 phi cơ, gồm 1 chiếc F-5B dùng để huấn luyện, 4 chiếc F-5A, và 12 chiếc F-5E. Công tác thường nhật của chúng tôi là trực không chiến, các phi công phải ăn, ngủ ngay bên cạnh phi cơ; khi có lệnh, chúng tôi phải cất cánh ngay, trong vòng chỉ từ 1 phút 30 giây đến 2 phút 30 giây. Mỗi ngày có 2 phi tuần ứng trực nghênh cản, mỗi phi tuần 2 chiếc máy bay. Những phi công không ứng trực thì phải thao dợt không chiến và huấn luyện duy trì khả năng.
3. UBHS:
Trước khi trận Hải Chiến giữa HQ/VNCH và HQ/TQ xảy ra, BTL/HQ/V1DH có triệu tập một buổi họp để thảo luận kế hoạch bảo vệ Hoàng Sa. Buổi họp do Phó Ðề Ðốc Hồ Văn Kỳ Thoại, là Tư Lệnh BTL/HQ/V1DH chủ tọa, về phía Không Quân có Chuẩn Tướng Nguyễn Ðức Khánh là Tư lệnh SÐ1KQ tham dự. Thiếu tá có biết việc này không? và Thiếu Tá có nhận được lệnh gì liên quan đến buổi họp này không?
Th/T Giàu:
Tôi không biết có buổi họp này. Sáng ngày hôm 19 tháng 1 năm 1974, là lúc xảy ra trận Hải Chiến Hoàng Sa, chúng tôi cũng không nhận được lệnh gì cả. Phi đoàn chúng tôi vẫn làm nhiệm vụ thường lệ là trực không chiến, bảo vệ không phận VNCH, ngăn chận phi cơ Bắc Việt từ bên kia vĩ tuyến 17 xâm nhập vào các thành phố phía Bắc Vùng I Chiến Thuật.
4. UBHS:
Xin Thiếu Tá cho biết diễn tiến sau đó như thế nào?
Th/T Giàu:
Khoảng 12 giờ trưa ngày 19 tháng 1 năm 1974, tôi được Tư Lệnh SÐ1KQ là Chuẩn Tướng Nguyễn Đức Khánh kêu lên gặp ông tại văn phòng. Ông cho biết trận chiến Hoàng Sa đã diễn ra, hai bên đều bị thiệt hại; một chiến hạm của Hải Quân, HQ10 bị chìm. KQ/VNCH nhận được lệnh từ Phủ Tổng Thống qua BTL/QÐ1-QK1, thiết lập mốt kế hoạch hành quân tấn công bằng bom chiến hạm TQ tại Hoàng Sa. Chuẩn Tướng Khánh ra lệnh cho tôi chuẩn bị ngay một lệnh hành quân, xử dụng các phản lực cơ F-5E tấn công các chiến hạm TQ tại Hoàng Sa trong thời gian sớm nhất. Trở về phi đoàn, tôi tức tốc chuẩn bị kế hoạch hành quân. Đến sáng sớm hôm sau, tức là sáng ngày 20 tháng 1, 1974, kế hoạch tấn công ném bom chiến hạm TQ ở Hoàng Sa đã hoàn tất với các chuẩn bị như sau:
- Lực lượng tấn công gồm:
- 2 phi tuần ném bom đi đầu, mỗi phi tuần có 3 phi cơ F-5E. Mỗi phi cơ mang thêm 2 bình xăng phụ dưới cánh, 1 bình săng phụ dưới bụng, và 2 trái bom MK 82, mỗi trái nặng 500 pounds. Hai phi tuần này có nhiệm vụ tấn công bất cứ chiến hạm nào của TQ có mặt tại Hoàng Sa. Ngoài bom, các phi cơ này còn trang bị 2 hỏa tiễn không-không AIM-9J và đại bác 20 ly M39.
- 2 phi tuần hộ tống cho hai phi tuần ném bom, mỗi phi tuần có 2 chiếc, mỗi phi cơ mang 3 bình xăng phụ như trên. Khi lâm chiến với phi cơ địch thì các bình săng phụ được ném bỏ để dễ bề xoay trở.
- Chiến thuật:
- Các phi tuần mang bom cất cánh trước và bay lên đến 20,000 bộ, bình phi và bay thẳng ra Hoàng Sa. Chọn cao độ 20,000 bộ vì vừa tiết kiệm được săng và thuận lợi cho việc tấn công tàu địch. Các phi tuần hộ tống cất cánh liền sau đó.
- Nhiệm vụ 2 phi tuần ném bom là khi đến mục tiêu, mỗi phi cơ chỉ thả 1 "pass" và giải tỏa về hướng Chu Lai – Phù Cát. Hướng này thuận lợi vì xa Hải Nam, căn cứ nhà của máy bay TQ, nếu chúng truy kích ta thì sẽ không đủ săng quay về.
- Nhiệm vụ của 2 phi tuần hộ tống và nghênh cản là bay sau và bay cao hơn. khoảng 3000 bộ để quan sát vòm trời, tìm địch và đánh cản để bảo vệ các phi tuần ném bom.
- Lực lượng yểm trợ:
- Về kỹ thuật, Không Đoàn 10 Kỹ Thuật thuộc Sư Đoàn 3 Không Quân Biên Hòa phối hợp cùng Không Đoàn Kỹ Thuật Tân Sơn Nhất đã chuyên chở ra Đà Nẵng ngay trong đêm 19/1 các vật dụng và vũ khí cần thiết tăng cường thêm cho cuộc hành quân để dự phòng cuộc chiến kéo dài.
- Trung Tâm Kiểm Soát Không Lưu Panama theo dõi để phát hiện các phi cơ địch.
- Tôi cũng đề nghị tăng cường:
- o2 trực thăng để cấp cứu khi cần.
- o1 máy bay vận tải C-130 bay ở độ cao 20,000 bộ trên không phận Chu Lai để làm trạm chuyển tiếp truyền tin.
- oSử dụng mạng lưới phòng không diện địa của Quân Ðoàn I để yểm trợ trường hợp có phi cơ địch truy kích vào nội địa.
- o1 chiến hạm Hải Quân VNCH để yểm trợ trên biển khi cần.
Về chỉ huy, tôi sẽ bay dẫn đầu phi tuần ném bom và chỉ huy trực tiếp cuộc hành quân này. Rất tiếc, vì đã qúa lâu nên tôi không thể nhớ hết tên các phi công của từng phi tuần tham dự cuộc hành quân này.
5. UBHS:
Xin Thiếu Tá cho biết điều gì xẩy ra sau đó?
Th/T Giàu:
Khoảng 6 giờ sáng ngày 20 tháng 1, 1974, tôi trình kế hoạch hành quân vừa hoàn tất lên Chuẩn Tướng Khánh, và cho biết mọi thứ đã sẵn sàng. Chúng tôi được lệnh chờ. Trong thời gian chờ đợi, tôi và anh em phi công rất nóng lòng. Tôi nhớ đã 3 lần điện thoại hỏi Tướng Khánh nhưng đều được trả lời tiếp tục chờ. Trong lúc chờ đợi, chúng tôi có tham dự 2 buổi thuyết trình quân báo để biết diễn biến tình hình. Nguyên ngày 20 tháng 1, chúng tôi chờ đợi vẫn không có lệnh xuất quân. Mãi đến gần trưa hôm sau, tức ngày 21 tháng 1, 1974, tôi được Tướng Khánh thông báo, và tôi còn nhớ rất rõ nguyên văn câu nói của Tướng Khánh, là "Phủ Đầu Rồng ra lệnh hủy bỏ cuộc hành quân Hoàng Sa".
6. UBHS:
Nếu lệnh hành quân tấn công chiến hạm TQ của KQ/VNCH không bị hủy bỏ, với kinh nghiệm tác chiến và kiến thức chuyên môn, Thiếu Tá có thể phỏng đoán được kết quả cuộc hành quân này sẽ như thế nào?
Th/T Giàu:
Khó có thể đánh giá kết quả của một cuộc hành quân khi mà cuộc hành quân đó không xảy ra, và lại là một cuộc không chiến đầu tiên của anh em phi công KQ/VNCH. Tuy nhiên, trong tình huống lúc bấy giờ, tôi nghĩ chúng ta có một số yếu tố thuận lợi. Một là tinh thần các phi công rất cao, rất hăng hái vì đây là hành động bảo vệ đất nước chống xâm lăng, lại thêm tâm lý nóng lòng trả thù cho đồng đội vì nghe tin một chiến hạm HQVN bị chìm. Hai là chúng ta đã chuẩn bị kỹ lưỡng, và trận chiến diễn ra trên đất nhà. Mặc dù F-5E có một vài bất lợi so với MIG-21 như tốc độ hơi chậm hơn và xoay trở tương đối khó khăn hơn ở độ cao trên 20,000 bộ, nhưng điều đó không phải là yếu tố quyết định sự thắng lợi khi giao chiến trên không. Các phi công TQ cũng như phi công VNCH đều chưa từng có kinh nghiệm không chiến, nhưng chúng ta có điểm lợi hơn là đã được huấn luyện kỹ thuật chiến đấu trên không của các phi công đày kinh nghiệm của Không Quân Hoa Kỳ. Thêm nữa, về vũ khí, chúng ta có hỏa tiễn không-không AIM-9J tối tân hơn (1)!
Điểm quan trọng nhất mà tôi muốn nhấn mạnh là tinh thần hăng say của anh em phi công F5E lúc bấy giờ. Cho đến nay, khi tôi tham khảo với một số anh em phi công tham dự cuộc chuẩn bị hành quân hiện đang tỵ nạn tại Hoa Kỳ, tất cả đều lấy làm tiếc rằng đã không có cơ hội để đóng góp trực tiếp vào việc bảo vệ Hoàng Sa. Nhân đây tôi xin cám ơn Đại Úy Nguyễn Văn Vạn và Trung Úy Lưu Chinh đã nhắc tôi một số chi tiết về cuộc hành quân này mà vì thời gian qúa lâu nên tôi không còn nhớ đày đủ.
7. UBHS:
Xin Thiếu Tá cho biết, trong suốt thời gian diễn ra các sự kiện trên, tức là từ trưa 19 tháng 1 khi Thiếu Tá nhận được lệnh chuẩn bị cuộc hành quân, đến trưa 21 tháng 1, khi có lệnh hủy bỏ, Thiếu Tá có nhận được tin tức hay sự giúp đỡ gì từ phía Hoa Kỳ không?
Th/T Giàu:
Hoàn toàn không! Tôi chỉ nhận lệnh trực tiếp từ Chuẩn Tướng Nguyễn Đức Khánh, Tư Lịnh Sư Đoàn 1 Không Quân Đà Nẵng. Cần biết là từ sau khi có Hiệp Định Paris đầu năm 1973, các đơn vị quân đội đều không còn cố vấn Hoa Kỳ nữa./.
