Thư kêu gọi ủng hộ việc khởi kiện công ty Formosa của các Tổ Chức Xã Hội Dân Sự Độc Lập - Linh Mục Phan Văn Lợi - FB. Phan Van Loi

Ngày 30-06-2016, trong cuộc họp báo tại Hà Nội, chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chính thức thông báo 3 điều quan trọng: 1- công ty Formosa tại Vũng Áng, Hà Tĩnh là thủ phạm gây ra thảm họa thủy sinh vật chết hàng loạt và biển nhiễm độc nặng tại 4 tỉnh miền Trung; 2- Formosa chấp thuận bồi thường thiệt hại với số tiền 500 triệu đô-la Mỹ; 3- Việc khởi tố Formosa hay không thì cơ quan tố tụng tư pháp sẽ xem xét, Chính phủ chẳng can thiệp !?!
Công luận đã chẳng hài lòng về các kết luận này, vì chính phủ chỉ nói đến thủ phạm mà không đề cập đến các đồng phạm; ngửa tay nhận số tiền bèo bọt mà chẳng thông qua những cuộc khảo sát đầy đủ về thiệt hại môi trường và sức khỏe; biện luận cho việc cân nhắc chuyện khởi tố thủ phạm bằng ngạn ngữ nhân gian “Đánh kẻ chạy đi chứ không đánh kẻ chạy lại” !?!

Từ đó đến nay, Formosa lại bị vạch trần thêm nhiều sai phạm nghiêm trọng là chôn chất thải độc chưa xử lý tại nhiều nơi trên đất nước; các quan chức đã đưa công ty khét tiếng “tội phạm môi trường toàn cầu” này vào Việt Nam, cho nó rất nhiều điều kiện ưu đãi, cũng như đã lắm phen bao che cho nó trước ngày 30-06, vẫn chẳng hề hấn gì; nhiều cuộc biểu tình của công dân, đặc biệt ngư dân lâm nạn, đề đòi bồi thường đầy đủ về và đưa thủ phạm ra tòa, đã bị nhà cầm quyền đàn áp khốc liệt.

I- Chúng tôi, các tổ chức xã hội dân sự độc lập ký tên dưới đây, tán thành việc đưa Formosa ra trước công lý vì những lý do như sau:

1- Lý do dân sự: Formosa đã gây thiệt hại cho hàng triệu con người làm những nghề liên quan đến biển: đánh bắt nuôi trồng thủy sản, dịch vụ tàu thuyền ngư nghiệp, du lịch sinh thái duyên hải. So với hơn 60 tỷ đôla mà công ty British Petroleum đã phải trả cho các nạn nhân vụ tràn dầu ở vịnh Mexico năm 2010, số tiền bồi thường 500 triệu đôla (=11 ngàn tỷ đồng) của Formosa hoàn toàn nực cười, chẳng thấm vào đâu, kiểu bố thí cho nạn nhân, khiến người dân cảm thấy bị lăng nhục. Ngay cả quốc tế, như Quỹ Ethecon tại Đức (công tố của Formosa) và chính phủ Đài Loan (quê hương của Formosa) cũng phê phán rằng như thế là vô cùng ít ỏi.

Đang khi đó, chính phủ VN tự tiện đoạt quyền của các nạn nhân để đón nhận số tiền ấy và chi dùng, phân phối nó cách tùy tiện. Trong thực tế, việc hỗ trợ ngư dân (chưa nói đến các ngành nghề khác) đã chẳng tới đâu (trung bình vài chục ký gạo mỗi người và vài triệu đồng mỗi hộ). Việc nhà nước thu mua hải sản đánh bắt xa bờ cũng chỉ là hứa cuội. Vô số người dân 4 tỉnh miền Trung phải tha phương cầu thực. Hôm 10-08-2016 lại có tin động trời cho hay: Formosa được Tổng cục Thuế dự kiến miễn thuế và hoàn thuế với số tiền hơn 10.450 tỷ đồng (chủ yếu do bị thiệt hại từ sự cố biểu tình ngày 13-5-2014 lúc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 tại vùng biển và thềm lục địa VN). Điều này khiến dư luận càng thêm công phẫn và các nạn nhân càng thêm ngao ngán.

2- Lý do hình sự: Với việc đặt ống xả thải ngầm dưới biển, để xảy ra sự cố mất điện nhiều ngày, đẩy vào đại dương hàng chục, thậm chí hàng trăm ngàn khối nước thải sinh hóa, giết chết tôm cá hàng loạt từ tầng mặt xuống đáy sâu, tiêu diệt các rặng san hô thuộc 4 tỉnh miền Trung, Formosa quả đã phạm tội ác đối với môi trường. Từ đó nó gây nạn đói, cảnh thất nghiệp, nhiễm độc thức ăn, tổn hại sức khỏe cho dân Việt trong hiện tại lẫn tương lai, thành thử phải bị truy tố. Chính Quỹ Ethecon cũng cho rằng: “Những kẻ chịu trách nhiệm của Formosa phải bị đưa ra tòa và xét xử thích đáng. Tội ác về môi trường phải được điều tra triệt để, từ phía tập đoàn cũng như từ phía chính phủ… một sự bồi thường công minh và tương xứng phải được bảo đảm, cũng như sự trừng phạt thích đáng những kẻ chịu trách nhiệm, phải được thực thi”. (Thông cáo báo chí ngày 16-08-2016)

Đang khi đó, chính phủ VN không thấy có kế hoạch làm sạch biển cách triệt để và hữu hiệu. Chính Quỹ bảo vệ Biển của Đức trong Thông cáo báo chí ngày 26-07-2016 đã xác nhận điều ấy. Quỹ này còn cho biết chuyên gia của họ (được mời riêng tư chỉ để góp ý cho báo cáo soạn sẵn của Viện Hàn lâm Khoa học VN) không được phép lấy mẫu chất độc để nghiên cứu.

Mới đây, ngày 22-08-2016, tại Quảng Trị, bộ Tài nguyên Môi trường đã tổ chức hội nghị công bố rằng sau khi quan trắc môi trường, nay bộ xác nhận biển 4 tỉnh Miền Trung đang tự làm sạch, nước biển đã đạt quy chuẩn để tắm và nuôi thủy sản !?! Với những phát biểu lấp lửng, thiếu những bằng chứng khoa học thuyết phục, không có sự xác nhận của các tổ chức quốc tế độc lập, hội nghị này bị đánh giá là mỵ dân, lừa đảo! Công luận cho rằng chỉ quan trắc môi trường, nghĩa là chỉ theo dõi chứ chưa có hoạt động thanh tẩy thì không thể nào vùng biển đó tự sạch được trong thời gian mấy tháng. Khi vịnh Minamata ở tỉnh Kumamoto (Nhật Bản) bị nhiễm thủy ngân, phenol và cyanur vào nửa đầu thế kỷ XX, chính phủ Nhật phải mất 40 năm ra sức nạo vét lòng biển với gần 50 tỷ yen mới dám tuyên bố đã làm sạch biển.

Ngoài ra, nhiều tin tức cho hay các thợ lặn, ngư dân bị nhiễm độc từ nước biển hay tôm cá miền Trung đã gặp nhiều khó khăn trong việc xét nghiệm và chẳng được cho kết quả chuẩn xác. Theo VTC News ngày 20-7-2016, công an huyện Quảng Trạch đã thông báo nguyên nhân tử vong của thợ lặn Lê Văn Ngày là bị suy tim cấp, không phải bị nhiễm độc. Nhiều người dân miền Trung tiếp tục chết vì nghe lời nhà nước ăn hải sản ngấm độc chất.

3- Lý do quốc phòng: Vụ nhiễm độc biển đã khiến ngư dân bốn tỉnh miền Trung không còn có thể ra khơi đánh cá để “trở thành những cột mốc di động bảo vệ chủ quyền biển của Việt Nam”. Điều này lại xảy ra trong bối cảnh Trung Cộng ngày càng tung hoành hung hãn tại Biển Đông sau phán quyết lên án Đường Lưỡi bò của Tòa Trọng tài Thường trực hôm 12-07-2016. Nhiều nhà nghiên cứu trong và ngoài nước cũng chỉ ra rằng đằng sau Formosa là Trung Cộng: một công ty Trung Cộng, Tập đoàn Luyện kim Trung Quốc (China Metallurgical Group Corporation-MCC) là nhà thầu chính của Formosa Vũng Áng, đã trực tiếp xây dựng lẫn vận hành khu công nghệ thép này, và chính nó là thủ phạm gây ra thảm họa.

Đang khi đó, chính phủ VN quyết tâm duy trì sự hiện diện và hoạt động của Formosa (nghĩa là toàn bộ các công ty đang làm việc tại khu gang thép Vũng Áng), đồng thời không ngớt công bố chủ trương và xem ra chỉ có chủ trương đổi nghề cho ngư dân: chuyển sang lâm nghiệp, nông nghiệp hoặc xuất khẩu lao động, đúng như một trong 5 yêu cầu và cam kết của Formosa khi tuyên bố chấp nhận bồi thường nhân cuộc họp báo ngày 30-6-2016, và nội các Nguyễn Xuân Phúc hôm ấy đã đồng thuận chuyện này. Phải chăng như thế là lọt vào hay thuận theo âm mưu độc chiếm toàn bộ Biển Đông của Tàu cộng và tiến dần tới việc thực hiện kế hoạch Hán hóa VN của mật nghị Thành Đô?

II- Từ những lý do và tình hình nói trên, chúng tôi tuyên bố:

1- Ủng hộ việc các nạn nhân thảm họa môi trường biển –với sự trợ giúp của nhiều tổ chức– đang thu thập hồ sơ, chứng cứ để đưa thủ phạm Formosa và các đồng phạm của nó ra trước vành móng ngựa. Nếu tự cho mình là “của dân, do dân, vì dân”, chính phủ Việt Nam phải hoàn toàn hỗ trợ nhân dân trong động thái pháp lý cần thiết và chính đáng này.

2- Hoan nghênh việc các công dân, đặc biệt các giáo dân thuộc Giáo phận Vinh, xuống đường để tố cáo tội ác của Formosa, đưa nó ra tòa án, bắt nó đền bù đầy đủ rồi tống xuất nó khỏi Việt Nam. Nếu ý thức “tai họa này, tất cả giang sơn phải gánh chịu”, Đồng bào Việt Nam và toàn thể mọi tín đồ hãy hiệp thông bằng cách đồng loạt biểu tình liên tục và đông đảo khắp cả nước, để chúng ta có môi trường sạch sẽ, xã hội sạch sẽ, đạo đức sạch sẽ và chính trị sạch sẽ!

3- Kêu gọi đồng bào ngoài nước và mọi chính phủ dân chủ, mọi tổ chức nhân quyền hãy ủng hộ nhân dân Việt Nam đòi quyền sống an lành trong một môi trường trong sạch, đòi quyền sống tự do trong một thể chế dân chủ, đòi quyền sống hạnh phúc trong một quốc gia độc lập. Nhân dân Việt Nam đã chịu đựng quá đủ tai ách độc tài đảng trị và nguy cơ ngoại bang xâm lấn.

Làm tại Việt Nam ngày 30 tháng 08 năm 2016

Các tổ chức xã hội dân sự độc lập đồng ký tên:
01- Diễn đàn Bauxite Việt Nam. Đại diện: GS Phạm Xuân Yêm.
02- Diễn đàn Xã hội Dân sự. Đại diện. Ts Nguyễn Quang A
03- Giáo hội Liên hữu Lutheran Việt Nam-Hoa Kỳ. Đại diện: Ms Nguyễn Hoàng Hoa.
04- Giáo xứ Phú Yên (1200 giáo dân). Đại diện: Lm Đặng Hữu Nam
05- Hội Ái hữu Tù nhân Chính trị và Tôn giáo Việt Nam. Đại diện: Ông Nguyễn Bắc Truyển.
06- Hội Anh em Dân chủ. Đại diện: Mục sư Nguyễn Trung Tôn.
07- Hội bảo vệ Quyền tự do tôn giáo. Đại diện: Cô Hà Thị Vân.
08- Hội Bầu bí tương thân. Đại diện: Ông Nguyễn Lê Hùng
09- Hội Cựu Tù nhân Lương tâm. Đại diện: Bs Nguyễn Đan Quế và Lm Phan Văn Lợi.
10- Hội Cựu Tù nhân Lương tâm Công giáo. Đại diện: Anh Nguyễn Văn Oai
11- Hội người dân đòi quyền sống. Đại diện: Bà Hồ Thị Bích Khương.
12- Khối Tự do Dân chủ 8406. Đại diện: Lm Nguyễn Văn Lý và Ks Đỗ Nam Hải
13- Người Bảo vệ Nhân quyền. Đại diện: Ông Vũ Quốc Ngữ
14- Nhóm Linh mục Nguyễn Kim Điền. Đại diện: Lm Nguyễn Hữu Giải và Lm Nguyễn Công Bình
15- Phong trào Lao động Việt. Đại diện: Cô Đỗ Thị Minh Hạnh
16- Phong trào Liên đới Dân oan. Đại diện: Bà Trần Ngọc Anh
17- Sài Gòn Báo. Đại diện: Linh mục Lê Ngọc Thanh.
18- Tuổi trẻ lòng nhân ái. Đại diện: Anh Thái Văn Dung