Là những người đã trưởng thành tại Việt Nam và hiện đang sinh sống tại hải ngoại, hẳn chúng ta cũng đã hơn một lần có những câu hỏi về bổn phận và trách nhiệm của chúng ta đối với Việt Nam và cũng như đối với quốc gia mới - nơi mà chúng ta đã "xin nhận nơi này là quê hương." Và không phải lúc nào chúng ta cũng đều có câu trả lời thoả đáng.
Đối với các thế hệ sinh ra và lớn lên tại nước ngoài, thì những câu hỏi trong hướng như vậy cũng dễ được đặt ra những khi họ có thắc mắc về bản sắc (identity): Nguồn gốc của tôi là đâu? Tôi là người Mỹ, Đức, Úc, Canada, Pháp... hay Việt Nam?
Với các thế hệ lớn lên tại nước ngoài, thì khi nói được tiếng Việt lưu loát, có nhiều bạn bè nói tiếng Việt, rất yêu thích thực phẩm Việt Nam như một người Việt trong nước, thì có lẽ các bậc ông bà, cha mẹ rất mừng là các em là người Việt Nam.
Tuy vậy, đến khi gặp phải những câu hỏi như: Where are you from? (hoặc tương tự bằng tiếng Pháp, Đức, Nhật...) [ Bạn "đến" từ quốc gia nào? Hay bạn là người nước nào?], thì câu trả lời thành thực của các em có khi lại không đơn giản như nhiều người lớn vẫn nghĩ.
Đặc San Lâm Viên xin mời độc giả theo dõi vài khía cạnh nhỏ, rất nhỏ, liên quan đến nguồn gốc của người Việt đang sống tại Mỹ qua một truyện rất ngắn của Trần Trung Tín: Nguợc Xuôi Nguồn.
Lớn lên tại Mỹ, đi học ở trường dùng toàn tiếng Anh, nhưng về nhà con bé lại nói toàn tiếng Việt.
Hết năm cuối bậc trung học, con bé cùng bố mẹ đi nghỉ hè xa tại một vùng rừng núi Nam Mỹ. Dọc đường mòn, ngang khe suối, giữa đất trời rộng mở, tha hồ sảng khoái cười nói bằng tiếng Việt.
Tạt vào bìa rừng tìm bóng mát, con bé và gia đình gặp hai mẹ con người da trắng đang nghỉ chân.
Bà mẹ da trắng vui vẻ bắt chuyện, hỏi cả gia đình con bé: Are you from Vietnam?
Con bé nhanh nhẹn cười đáp lễ, trả lời: No, I am not.
Hơi sững người, bà mẹ da trắng: Xin lỗi, tôi đã tưởng lầm vì nghe như quý bạn đang nói tiếng Việt.
Người bố mỉm cười, xua tay: Không, không, bà không lầm đâu. Chúng tôi 'đang nói tiếng Việt.'
Bà mẹ da trắng reo vui: Có thế chứ! Chúng tôi mới vừa du lịch tại Việt Nam và hiện vẫn còn nghe quen thanh âm tiếng Việt của quý bạn. Còn hai mẹ con chúng tôi thì đến từ Ái Nhĩ Lan.
Người mẹ con bé: Con gái chúng tôi sinh tại Mỹ. Còn hai chúng tôi, trước đây, đều 'đến từ Việt Nam.'
Tình cờ gặp gỡ bên đời. May mắn cùng sử dụng một ngôn ngữ chung. Cùng chia sẻ những hùng vĩ của núi rừng, và xác xơ của cây cỏ. Rồi cùng đến lúc hai bên phải tiếp tục bước đi...
...Tiếp tục bị cuốn hút theo hai nguồn sống. Xuôi. Ngược. Quyện lẫn vào nhau. Ẩn chứa đâu đó. Vẫn là những xa rời và khác biệt. Như hai ngôn ngữ Anh và Việt của con bé và bố mẹ.
Hết năm cuối bậc trung học, con bé cùng bố mẹ đi nghỉ hè xa tại một vùng rừng núi Nam Mỹ. Dọc đường mòn, ngang khe suối, giữa đất trời rộng mở, tha hồ sảng khoái cười nói bằng tiếng Việt.
Tạt vào bìa rừng tìm bóng mát, con bé và gia đình gặp hai mẹ con người da trắng đang nghỉ chân.
Bà mẹ da trắng vui vẻ bắt chuyện, hỏi cả gia đình con bé: Are you from Vietnam?
Con bé nhanh nhẹn cười đáp lễ, trả lời: No, I am not.
Hơi sững người, bà mẹ da trắng: Xin lỗi, tôi đã tưởng lầm vì nghe như quý bạn đang nói tiếng Việt.
Người bố mỉm cười, xua tay: Không, không, bà không lầm đâu. Chúng tôi 'đang nói tiếng Việt.'
Bà mẹ da trắng reo vui: Có thế chứ! Chúng tôi mới vừa du lịch tại Việt Nam và hiện vẫn còn nghe quen thanh âm tiếng Việt của quý bạn. Còn hai mẹ con chúng tôi thì đến từ Ái Nhĩ Lan.
Người mẹ con bé: Con gái chúng tôi sinh tại Mỹ. Còn hai chúng tôi, trước đây, đều 'đến từ Việt Nam.'
Tình cờ gặp gỡ bên đời. May mắn cùng sử dụng một ngôn ngữ chung. Cùng chia sẻ những hùng vĩ của núi rừng, và xác xơ của cây cỏ. Rồi cùng đến lúc hai bên phải tiếp tục bước đi...
...Tiếp tục bị cuốn hút theo hai nguồn sống. Xuôi. Ngược. Quyện lẫn vào nhau. Ẩn chứa đâu đó. Vẫn là những xa rời và khác biệt. Như hai ngôn ngữ Anh và Việt của con bé và bố mẹ.
Trần Trung Tín
(Đặc San Lâm Viên)
(Đặc San Lâm Viên)
