Vũ Đông Hà (Danlambao) - Câu hỏi tại sao "tôi", "anh", "họ", "chúng ta", chưa bước vào con đường tranh đấu cho tự do, dân chủ và nhân quyền sẽ vẫn cứ mãi tiếp diễn. Nó chỉ chấm dứt vào thời điểm hàng trăm ngàn người cùng nhau đứng lên ở một quãng trường, giơ cao tay, vang vọng tiếng và bước chân như sóng tràn của họ dẫm nát thành luỹ sau cùng của guồng máy độc tài.
Tại sao họ chưa tham gia?
Trong những lần biểu tình chống Tàu bảo vệ chủ quyền, từ Sài Gòn đến Hà Nội, trung bình chỉ có vài trăm người có mặt. Trong 2 thành phố lớn có hàng triệu dân cư, tại sao đại đa số không tham gia?
Khi Formosa xả thải tàn phá môi trường biển suốt 4 tỉnh miền Trung, toàn bộ nền ngư nghiệp của Việt Nam bị đe doạ và những món hải sản trên bàn ăn của hơn 90 triệu người Việt Nam có nguy cơ nhiễm độc, chỉ có vài ngàn người dân đứng lên tranh đấu.
Khi vấn nạn dân oan mất đất trở thành bi kịch dân sinh, người người phẫn uất, lên án đám cán bộ, quan tham, cường hào ác bá tư bản đỏ. Nhưng tại sao vẫn thế - vẫn chỉ có những cụ già, người mẹ, em bé cô đơn cầm bảng kêu oan - rất lẽ loi, đơn độc, tuyệt vọng trên đường phố đông người qua, trên những mảnh đất hoang tàn của họ đã bị cướp? Tại sao chỉ có vài chục người không phải là dân oan đồng hành hỗ trợ họ?
Với tình trạng công nhân Việt Nam bị chèn ép, đối xử tệ bạc và bóc lột sức lao động, cả nước nhiều người biết, nhưng chỉ có một vài người không phải là công nhân đem đời sống tự do của mình ra đánh đổi để mong tìm được một nụ cười trên khuôn mặt của công nhân Việt Nam?
Và trước cửa những phiên toà xử công dân yêu nước chỉ được vài chục người có mặt trước sự bao vây, ngăn chận, trấn áp của bạo quyền, trong khi con số những người đồng tình, yêu thương, cảm phục họ ở trên mạng thì rất nhiều?
Khi những hàng cây xanh dài bóng mát bị đốn ngả, mấy trăm người Hà Nội xuống đường phản đối. Còn lại cả triệu người đã làm gì khi những bóng cây che mát đời mình bao năm qua đã bị lấy mất đi?
Từ chuyện lớn chủ quyền quốc gia đến quyền sở hữu một mái ấm gia đình, một mảnh vườn, ao cá; từ quyền bảo vệ biển cả mênh mông đến một bóng mát bên đường, từ việc tranh đấu cho một giòng sông không bị phủ lấp đến quyền được sống đúng nghĩa của một con người... những nỗ lực tranh đấu chỉ xuất phát từ vài trăm người. Tại sao?
Tại hải ngoại, cộng đồng của những người Việt tị nạn chính trị, mọi cuộc biểu tình, lễ tưởng niệm, đấu tranh, lấy trung bình của tất cả các lần tổ chức trong suốt nhiều thập kỷ qua, cộng lại chia đều, con số không quá 1000 người trong những cộng đồng lớn có hàng trăm ngàn người Việt sinh sống. Tại sao?
Những câu hỏi trên chính là thực tế Việt Nam. Đó cũng là thực tế của Philippines, Serbia, Ai Cập, Tunisia, Venezuela và nhiều nước khác dưới ách độc tài. Thực tế đó chỉ biến mất trước ngày những tên gọi như Cách mạng Hoa Lài, Cách mạng của những màu sắc vang dội khắp thế giới. Lúc đó mọi câu hỏi đều không còn cần đến câu trả lời. Lúc đó ai cũng tự biết rằng tại sao mình đã từng không tham gia và bây giờ lại có mặt.
Nhưng bây giờ câu hỏi tại sao họ không tham gia sẽ vẫn là một dấu chấm hỏi ngoan cố, lì lợm. Một câu hỏi rất chung nhưng những trả lời sẽ rất riêng và đôi khi sẽ không có câu trả lời thành thật của những người luôn tự cho là mình yêu nước và thích làm người khán giả yêu nước.
Tại sao họ tham gia?
Vì họ biết mọi cuộc đổi đời phải cần đến một đám đông, ít nhất phải vài chục ngàn người. Vì họ biết muốn có vài chục ngàn thì phải có vài ngàn. Muốn có vài ngàn phải có vài trăm. Muốn có vài trăm phải có 1. Một đó là họ chứ không là người khác.
Vì họ biết hình ảnh của riêng họ, sẽ cùng với người bạn, người chị, người anh đứng bên cạnh làm nên hình ảnh những con người Việt Nam cương quyết khẳng định Hoàng Sa - Trường Sa là của Việt Nam. Họ phải có mặt để làm nhân chứng sống. Không có họ, hơn 90 triệu người Việt Nam và cả thế giới không biết có những người Việt Nam đang xác nhận những gì thuộc về Việt Nam.
Vì họ biết đứng trước của toà án, bị an ninh đàn áp đánh đập, nhưng những công dân yêu nước ở bên sau cách cửa toà rừng rú sẽ ấm lòng, và những người tranh đấu đang ở trong ngôi nhà tù lớn biết chắc rằng anh em sẽ luôn luôn có mặt với mình nếu một ngày nào đó mình bị vào nhà tù nhỏ. Không có họ, những người tù và cũng là những người bạn, những chí hữu ngày hôm qua xem như là bị bỏ rơi.
Vì họ biết rằng một chữ ký của họ là một tiếng vọng dù nhỏ nhưng khi kết hợp với chữ ký của người anh ở hàng trên, của người chị ở hàng dưới, của người em ở đầu danh sách... sẽ hơn hẵn một im lặng thê lương khi những đoạ đày của chế độ đang đổ xuống những người dấn thân. Không có những tổng hợp chữ ký này, thế giới không bao giờ có được một bằng chứng khả dĩ nào để nói rằng người nhiều người Việt Nam thực sự quan tâm đến công dân Việt Nam đã bị tù đày vì tranh đấu cho tự do, dân chủ, nhân quyền.
Vì họ biết rằng một cây xanh là biểu tượng của môi trường sống, một dân oan mất đất là một thảm hoạ dân sinh, một công nhân bị đàn áp là một phần của tai hoạ nhân quyền bị tướt đoạt, một hòn đảo bị cướp cho dù chỉ là một bãi chim ỉa đi nữa nhưng đó sự xâm phạm đến nền độc lập của quốc gia.
Vì họ trân trọng nỗ lực tranh đấu để một bát cơm đầy hơn cho người tù như trân trọng ngôi nhà hương hoả phải được trả lại cho dân oan. Trân trọng việc bảo vệ một bóng mát bên đường như trân trọng một hòn đảo của quốc gia bị chiếm cứ. Trân trọng quyền được tưởng niệm những người lính hy sinh như trân trọng quyền của cả dân tộc được đứng lên bảo vệ Tổ quốc.
Và họ tham gia bằng cách bày tỏ quan điểm, tiếng nói trên mạng và tranh đấu cho quyền được cất lên tiếng nói, cho dù nhiều người đã phải vào tù, phải sống những tháng ngày câm để cả dân tộc có cơ may một ngày tự do cất lên tiếng nói.
Họ tham gia để góp phần vào việc tạo nên một tiếng nói to lớn và vang rộng của người Việt trên mạng như là một điều Cần nhưng chưa Đủ. Sự phẫn nộ trên mạng sẽ làm cho đám rơm bị trị ngày càng khô khốc để một ngày biến thành cuồng phong, nhưng phải có những mồi lửa để tạo thành bão lửa trên đường phố. Không một cuộc đổi đời nào xảy ra bằng tiếng nói, bằng một cuộc biểu tình triệu người trên không gian mạng.
Và họ tham gia, có mặt tại nơi thấp nhất của một hành trình leo núi: chân núi. Đỉnh núi nhắm đến là nơi hàng trăm ngàn người, cả triệu người đứng lên cùng nhau xoá bỏ độc tài. Ước muốn của họ không phải là một mình tự leo lên đỉnh mà làm sao nắm tay thêm một người, thêm một người, người cũ nắm tay người mới, người mới nắm tay người đang lưỡng lự để leo cùng với họ. Họ sẽ ký một chữ ký, cầm một tấm bảng Chúng tôi muốn biết, HS-TS-VN, Tôi ghét đảng cộng sản... Họ sẽ kêu gọi cùng nhau bảo vệ sông ngòi đang sống, biển đảo ngoài khơi, tranh đấu cho người tù, đòi hỏi quyền lợi công nhân, thực thi công lý cho những kẻ bị oan sai... và nếu thêm được một người hưởng ứng họ đã bước được thêm một bước tiến về đỉnh núi. Sau bước chân nhỏ nhoi của họ là một bậc tam cấp được hình thành để những người đi sau bước lên dễ dàng hơn. Trong số họ, nhiều người vừa xây được vài bậc tam cấp là đã bị thú dữ cướp đi cuộc đời tự do của họ. Những người đang ở trong lao tù của chế độ độc tài là những người chúng ta tranh đấu cho Tự Do của họ, nhưng thực ra con đường tranh đấu của chúng ta lại được chính họ dọn đường, khai quang để chúng ta tiếp tục tiến bước.
Kể từ ngày toàn cõi Việt Nam bị nhuộm đỏ bởi màu cờ từ Phúc Kiến, đỉnh núi vẫn còn xa. Nhưng quay lại sau lưng đã có một con đường rõ rệt. Khi những thanh niên thiếu nữ ngày hôm nay cất lời kêu gọi, xuống đường tranh đấu thì ngày xưa, lúc họ chưa ra đời, đã có nhiều người đem đời mình làm viên gạch lót con đường mang tên Tự Do, Dân Chủ, Nhân Quyền. Con đường tranh đấu có những lúc thăng trầm nhưng vẫn luôn luôn hiện hữu.
Ngày hôm nay, chúng ta vẫn tiếp tục con đường ấy. Trên con đường này, chúng ta không chỉ nhìn tổng hợp những tấm khẩu hiệu cầm tay, một hàng chữ trên gốc cây xanh, một chữ ký trên một danh sách vô tri để xem đó là thành quả duy nhất. Thành quả đạt được, có giá trị hơn, chính là những con người tham gia. Mọi thứ khác đều là phương tiện, là lý cớ để đạt được mục tiêu: có được hàng trăm ngàn người đứng ở đỉnh núi.
Tham gia hay không tham gia?
Trong con số hàng trăm ngàn, hay cả triệu con người đứng ở đỉnh núi ngày đó, hầu hết sẽ là những người chưa tham gia ngày hôm nay. Nhưng lúc đó, sẽ chẳng có ai thắc mắc người đứng bên cạnh mình tham gia lúc nào, chị là người tham gia lúc đầu hay anh là người tham gia lúc cuối. Cũng chẳng ai phân biệt người này hoạt động công nhân, người kia tranh đấu dân oan, người nọ bảo vệ môi trường... Tất cả sẽ là một. Tất cả ở đỉnh núi đó chỉ có một khát vọng duy nhất: giành lại quyền quyết định vận mạng đất nước cho toàn thể dân tộc Việt Nam.
Ở đỉnh núi ấy, như một phép lạ, không còn ai có thể mở miệng nói rằng dân tộc Việt Nam là một dân tộc hèn nhát, thờ ơ và nhiều sợ hãi. Và cũng ở giây phút đó, quay đầu nhìn lại, nhìn xuyên xuốt con đường ngoằn nghèo, nhiều gian truân, từ chân núi lên đến đỉnh, người ta mới nghiệm ra rằng: không có một chiến dịch nào, chiến thuật nào trải dài suốt con đường tranh đấu trong những năm tháng quá khứ đã từng được xem là phương cách tốt nhất, thành công nhất. Tất cả cũng chỉ làm được một sứ mạng duy nhất trong thời hạn ngắn ngủi của một chiến dịch - là một bậc tam cấp lót đường để đoàn người tiến bước, ngày một thêm đông và sau cùng trở thành một thế lực mà thế giới gọi là People Power - quyền lực của quần chúng.
12.02.2019
