THƯ GỬI BẠN TA của Bùi Bảo Trúc
Các bài viết hàng tuần của Nhà Báo Bùi Bảo Trúc trong mục Thư Gửi Bạn Ta
LẠI CỔ TÍCH CHO CÁC CHÁU NGOAN
Các cháu ngoan của
bác Hồ kính yêu ở trong nước còn đang thích thú với truyện Thạch Sanh và chi
tiết được mẹ cởi quần nhường cho trước khi chết thì lại được đặt vào tay một
cuốn truyện cổ tích khác không kém phần hấp dẫn.
Cuốn sách do nhà xuất
bản Hải Phòng ấn hành hồi năm ngoái (2014) chắc chắn đã tới tay nhiều độc giả.
Trong cuốn cổ tích này có một truyện rất đáng đọc với tựa đề “Thỏ trắng và Hổ
xám”. Những truyện về hổ không hiếm trong cổ tích Việt Nam và thường là những
lần hổ thua nặng, hết thua trâu lại đến thua bác thợ cầy, rồi lại thua cả cóc
một cách thảm hại.
Những chi tiết như
vừa kể thì cũng chẳng có gì đáng nói. Hổ còn bị những đòn hiểm độc hơn nhiều. Do
đó không hề có chuyện độc giả phản đối vì những cảnh tàn ác có thể tạo những ý
tưởng không tốt, độc ác, thiếu đạo đức không hợp với tâm hồn thơ ngây, trong
sáng của các độc giả tí hon.
Truyện “Thỏ trắng và
Hổ xám” bị nhiều ý kiến nói rằng một số chữ nghĩa trong truyện có thể được coi
là quá tục tĩu với trẻ nhỏ. Mà thực là như thế. Những chữ đó thô tục đã đành mà
lại không cần thiết cho truyện.
Thí dụ truyện kể rằng
hổ trong lúc bực bội thỏ đã văng ra một câu chửi rất dân gian liên quan đến mẹ
của thỏ. Gần đó là chi tiết thỏ tìm cách lừa hổ, nói với hổ là thỏ phải đi đại
tiện nhưng lại dùng một chữ rất ngay tình và không mầu mè riêu cua gì để nói về
chuyện bài tiết ấy. Thế rồi người kể truyện kể tiếp rằng thỏ dụ hổ tỏ thiện chí
là sẽ không vồ thỏ ăn thịt bằng cách nằm ngửa giơ bốn chân lên trời thì thỏ mới
từ trên cây leo xuống. Và khi hổ làm đúng lời thỏ, thì lập tức thỏ nhẩy xuống và
… “bắt cọp” ngay tại chỗ. Hổ bị … “bắt cọp” đau quá phải hứa không vồ thỏ nữa.
Dĩ nhiên võ “bắt cọp”
được viết xuống ngay tình chứ không hề được bóng gió như trong thơ văn của Hồ
Xuân Hương, Trạng Quỳnh … làm gì cho các em khó hiểu.
Như thế, trong có một
truyện cổ tích, các độc giả nhỏ tuổi đã đọc được một câu chửi, một động từ nói
về một hoạt động của cơ thể mà trong tiếng Việt có ít nhất cả hơn một chục từ
ngữ khác nhau để chỉ. Độc giả còn được chỉ mách cho một ngón đòn khá độc để vô
hiệu hóa ngay đối thủ. Chỉ trong có một truyện, các em học được ngay ba điều.
Nhưng những điều ấy
có cần thiết không, có cần để làm cho câu chuyện lý thú hơn không? Chắc là không.
Không có những chi
tiết về câu chửi, về hoạt động bài tiết, về “bắt cọp”, những truyện hổ và cóc
thi nhẩy xa, truyện hổ bị lừa ăn no đòn của người thợ cầy… thì những truyện cổ
tích vừa kể vẫn hấp dẫn như thường. Truyện thỏ và hổ nếu bỏ bớt mấy chi tiết
dùng thứ ngôn từ mất dậy như trong cuốn truyện cổ tích cũng vẫn làm vui được trẻ
nhỏ, không cần lối viết như thế.
Có điều không biết
kiểu viết sách như thế là phản ảnh của cái xã hội độc địa vô giáo dục hiện nay
hay đó là thứ sách vở để dậy dỗ rồi sản xuất ra cái thứ tuổi trẻ mất dậy ở Việt
Nam bây giờ.
Sau những ý kiến phản đối, cục xuất bản đã phải ra lệnh ngưng cuốn truyện cổ
tích do nhà xuất bản Hải Phòng in ấn. Nhưng chắc chắn cuốn sách cũng đã đến
tay một số cháu ngoan của bác, cái thứ con nít được mẹ dậy những câu chửi
chồng (dẫu là để đùa giỡn * ) học thêm được những “nghề nghiệp hay”.
(*) internet: bé gái 4 tuổi với
clip chửi chồng
https://www.youtube.com/watch?v=3mrquD8dg4U
https://www.youtube.com/watch?v=3mrquD8dg4U
