Vụ án NHÂN-VĂN GIAI-PHẨM tại VN vào khoảng thời gian (1955-1958) dường như được đem so sánh với cao trào đấu tranh trong kỷ nguyên Internet cuả các Blogers trẻ trong nước bị đàn áp thô bạo, tù đầy phi-lý ... (Nguyên Khang, Lê Kha, Phương Uyên, Điếu cầy ....).
Phong trào Nhân Văn – Giai Phẩm (<=) là phong trào được cho là có xu hướng chính trị, đòi tự do dân chủ của một số văn nghệ sĩ và trí thức Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, khởi xướng đầu năm 1955 và bị chính thức dập tắt vào tháng 6 năm 1958.
Phong Trào này đòi hỏi dân chủ và tự do tư tưởng bùng lên với hai tờ báo chính:
Tờ Nhân Văn và tờ Giai Phẩm do nhà xuất bản Minh Đức (Trần Thiếu Bảo) in hoặc giúp đỡ in ấn.
Thực ra Nhân Văn-Giai Phẩm do hai nhóm bạn song song hợp tác điều hành:
1. Nguyễn Hữu Đang, Trương Tửu, Trần Thiếu Bảo là ba người bạn, trong kháng chiến, đã từng chủ trương việc xuất bản lại các tác phẩm có giá trị thời tiền chiến (nhưng đã bị loại trừ sau cách mạng) như Tiêu Sơn Tráng Sĩ của Khái Hưng, Số Đỏ của Vũ Trọng Phụng, v.v…
2. Hoàng Cầm, Lê Đạt, là hai người bạn thân đã tranh đấu đòi tự do sáng tác từ những ngày đầu trong quân đội cùng với Trần Dần, Tử Phác, năm 1955, và làm tờ Giai Phẩm Mùa Xuân.
Năm người này là những viên gạch nền móng, bằng những cố gắng xây dựng của họ, từ tháng 8 đến tháng 12 năm 1956, đã quy tụ được một số đông văn nghệ sĩ trí thức, họp thành Phong Trào Nhân Văn-Giai Phẩm.
Nhân Văn hướng về con đường đấu tranh chính trị. Giai Phẩm đi vào chiều sâu của tư tưởng.
Mặc dầu tờ Giai Phẩm xuất hiện trước với Giai Phẩm Mùa Thu Tập I (29.8.56), nhưng tờ Nhân Văn vẫn được coi là ‘’đầu não’’ của Phong Trào.
Hữu Loan, một nhà thơ trong nhóm Nhân Văn Giai Phẩm, người đã phê bình sự dốt nát của các quan “văn nghệ Cộng Sản” bằng sự ví von tượng hình thật thấm thiá :
“Những mắt lợn thưởng tranh. Những tai trâu huấn nhạc.” Và cũng chính Hữu Loan, tác giả của bài thơ “Mầu tím hoa sim”, người đã không thèm cầm bút theo sự chỉ huy của chính quyền chuyên chế, về cày ruộng thồ đá, lao động như một nông dân chính hiệu."
Sưu tầm để tiếp tay Cụ HĐ-Khuê (ACL)
và đặc biệt là nhóm:
Vietnam Film Club
6433 Northanna Drive, Springfield, VA 22150
http://www.vietnamfilmclub.org/
703-971-9178
