Tổng thống Donald Trump nói ông sẵn sàng tăng cường cuộc chiến thương mại với Trung cộng bằng cách áp thuế quan lên toàn bộ 500 tỷ USD hàng nhập khẩu từ nước này.
"Tôi sẵn sàng tăng lên mức 500 [tỷ USD]," ông Trump nói trong một cuộc phỏng vấn với kênh CNBC.
Ông Trump có bình luận này trước khi đợt thuế quan mới nhất của Mỹ áp lên hàng hóa TC đi vào hiệu lực vào cuối tháng 7.
Tuần trước, Washington liệt kê danh sách các mặt hàng Trung cộng có trị giá 200 tỷ USD mà Mỹ dự định sẽ áp thuế bắt đầu từ tháng 9/2018.
Danh sách này gồm hơn 6000 mặt hàng gồm thực phẩm, khoáng sản, hàng tiêu dùng như túi xách. Các mặt hàng này dự tính sẽ chịu mức thuế 10%.
Danh sách này hiện vẫn đang trong giai đoạn tham khảo ý kiến của công chúng cho tới hết tháng 8/2018.
Mỹ 'bị trừng phạt'
Tổng thống Donald Trump cũng phàn nàn rằng đồng đô la Mỹ mạnh hơn đang làm ảnh hưởng đến các doanh nghiệp Mỹ.
Trong một loạt các dòng tweet, ông đổ lỗi việc "thao túng" tiền tệ của Trung cộng và EU đã làm tăng giá đồng đô la Mỹ.
Ông cũng chỉ trích động thái tăng lãi suất của Cục dự trữ Liên bang Mỹ hôm 20/7.
"Hoa Kỳ không nên bị trừng phạt vì chúng ta đang phát triển tốt. Biện pháp thắt chặt lúc này làm ảnh hưởng tất cả những gì chúng ta đã làm," ông viết trên Twitter.
Mỹ và Trung cộng đã áp dụng thuế quan 'ăn miếng trả miếng' lên 34 tỷ USD hàng hóa của nhau. Lời đe dọa nâng thuế quan lên 500 tỷ USD hàng hóa TC của ông Trump cho thấy sự leo thang đáng kể của cuộc chiến thương mại.
"Chúng ta vẫn thiệt [thâm hụt thương mại] một khoản rất lớn," ông Trump nói với kênh CNBC, nhấn mạnh lại quan điểm của ông rằng Trung cộng có thặng dư thương mại lớn đối với Mỹ do những tập quán thương mại không công bằng.
Khi được hỏi liệu động thái tiếp tục áp thuế bổ sung lên nhiều mặt hàng có dẫn đến chuyện rút vốn khỏi thị trường chứng khoán hay không, ông Trump đáp: "Nếu điều đó xảy ra, chuyện là vậy. Tôi không làm điều này vì lý do chính trị. Tôi làm điều này vì đó là điều đúng đắn cho đất nước chúng ta."
Mỹ cũng muốn TC ngưng các tập quán kinh doanh được cho là khuyến khich việc chuyển giao sở hữu trí tuệ - những ý tưởng sản phẩm và thiết kế - cho các công ty TC, chẳng hạn yêu cầu các doanh nghiệp nước ngoài phải cùng sở hữu với các đối tác trong nước nếu họ muốn tiếp cận thị trường TC.
Nhiều công ty Mỹ phản đối các biện pháp thuế quan của chính quyền Trump với TC. Họ nói các biện pháp này có nguy cơ làm tổn hại doanh nghiệp và kinh tế Mỹ mà không làm thay đổi cách làm ăn của TC.
Thị trường chứng khoán châu Âu mất điểm sau cuộc phỏng vấn của ông Trump được phát sóng, với chỉ số FTSE 100 giảm 0,4% trong phiên giao dịch chiều ngày 20/7.
"Đó là bằng chứng cho thấy, nếu cần thiết, vị tổng thống sẵn sàng đi tới cùng trong cuộc chiến thương mại để đạt được nhượng bộ từ phía TC," ông Neil Wilson, nhà phân tích thị trường từ hãng Markets.com cho biết.
"Trong bối cảnh EU và các nước khác tuyên bố họ sẵn sàng đáp trả thuế quan đánh vào xe hơi, nguy cơ leo thang chiến tranh thương mại đang tăng nhanh. Liệu chúng ta có một cuộc chiến tổng lực hay không thì còn phải xem xét, nhưng khả năng đó ngày một lớn," ông Wilson nhận định.
Cửa hàng Mi Store đầu tiên của thương hiệu smartphone Trung cộng Xiaomi mở cửa ở Hà Nội hồi tháng 5/2018
Tác động đến Việt Nam
Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung sẽ có hệ lụy khó lường đến các nước thứ ba, trong đó có Việt Nam, theo nhận định của Tiến sĩ Nguyễn Văn Phú, từ Đại học Strasbourg, Pháp.
""Vì hàng hóa Trung cộng xuất qua Mỹ bị đắt hơn, các doanh nghiệp Trung cộng tìm cách đẩy mạnh xuất khẩu qua các thị trường khác, trong đó có Việt Nam. Điều này sẽ tăng thâm hụt thương mại của Việt Nam đối với Trung cộng.
"Ngoài ra, việc đồng tiền Nhân dân tệ rớt giá, hàng hóa của Trung cộng sẽ rẻ hơn so với hàng Việt Nam trên thị trường thế giới, sẽ làm xuất khẩu Việt Nam gặp thêm khó khăn."
"Do vậy mà nhiều khả năng cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung sẽ gây sức ép rất lớn lên kinh tế Việt Nam trong thời gian tới," TS Nguyễn Văn Phú bình luận.
Tiến sĩ Giang Lê, chủ nhân blog KinhteTaichinh, thì bình luận hôm 10/7:
"Nếu cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung và các căng thẳng thương mại khác tiếp tục leo thang, tác động trong dài hạn sẽ rất xấu vì không chỉ các hoạt động kinh tế bị gián đoạn mà trật tự thương mại quốc tế có thể bị đảo lộn.
"Có thể nói sau hơn 10 năm gia nhập WTO và trải qua một số sóng gió ban đầu, Việt Nam đang gặt hái nhiều lợi ích của hệ thống này trong vài năm gần đây.
"Tất cả những thuận lợi này có thể bị đảo lộn nếu các trật tự/thể chế kinh tế chính trị thế giới (Wto, Nafta, Imf, Wb, Eu) tan vỡ chỉ vì một vài chính sách thiển cận của Tổng thống Mỹ Donald Trump.
"Ngay cả nếu điều này không xảy ra mà chỉ cần Mỹ quay lưng lại với thế giới, Việt Nam sẽ dễ dàng rơi vào một trật tự mới do Trung cộng xác lập, nhiều phần sẽ tồi tệ hơn hệ thống hiện tại."
Tường Giang
