Lugwig 13 tuổi.
Sonate của Beethoven tôn thất tuệ
Ta chém xuống phiếm ngà những đau thương giận dữ
như khối màu em ném xuống bức chân dung
rồi tung bắn khỏi bờ khung vải
chẳng khác chi bi thương rớt khỏi ý đơn thuần.
Ta dạo nhạc cho bình hoa khô nước
thả tiếng đàn cho hoang dại rừng sim
ta khẻ hát cho đàn tiên khắc khổ
ép thân mình dưới lớp lụa dày sơn.
Ta tĩnh vật dạo chơi một hành âm sonate
tay ta què, quắp quéo ngón xương xương
nhưng hơi nhạc xuyên mây dậy sóng
chém vào đời những đau đớn xa xưa.
Ta tìm em cho ta xin bức họa
nhớ kèm theo những hạt mực bay xa
như thương cảm rớt khỏi ý đơn thuần.
Ta sẽ tấu một hành âm sonate.
Santa Ana California 1991
Ngoại thư:
Khoảng giữa 1991 từ Santa Ana tôi về San Diego dự tiệc cưới của một người cùng họ trong cái gia đình to lớn rời rạc gọi là hoàng gia ở Huế. Tôi bảo lãnh cô ta và cậu em từ Hongkong bằng cách ký một tờ giấy cho hợp lệ nạp cho USCC. Đến Mỹ họ sinh sống riêng rẻ, ít liên lạc với tôi. Chính vì thế tôi rất mừng họ không liệt kê tôi vào danh sách gia đình để được giới thiệu trước khi ăn uống, ngồi ngay mấy cái loa khét rẹt.
Vì vậy tôi tự do đi tìm một chỗ trong khu nhà lá. Tình cờ, bàn kia có chỗ trống mấy người ngồi trước đều quen biết gồm gia đình một vị cao niên hơn tôi nhiều. Hồi ở San Diego tôi hay đến nhà chơi. Và tôi cũng có dịp làm quen với người con gái lớn trong gia đình. Cô ta đang học đại học nhưng sở thích là hội họa. Tuy qua Mỹ lúc còn rất bé, cô nói và đọc tiếng Việt không kém ai. Tôi cũng thường trao đổi những quan điểm về nghệ thuật và thi ca. Riêng về phần cô ta, cô thích vẽ chân dung. Tôi có xem và bình phẩm một số sáng tác của cô trong phạm vi học hỏi.
Hôm ấy cô cũng dự tiệc với bố mẹ. Nhờ khu nhà lá xa ban nhạc, thực khách có thể nói năng và nghe nhau khá dễ dàng hơn. Sau khi cho cô ta biết dạo ấy tôi không viết lách gì, tôi hỏi về các họa phẩm mới của nàng. Lúc ấy người ta đến chào bàn móc túi; cô không trả lời. Hai họ đi rồi, cô nói cô cũng không vẽ vời gì vì bận học nhưng tháng trước, cô cố vẽ chân dung của một người, vẽ hoài vẽ mãi không được. Hình ảnh người đó cứ chập chờn. Đến lần cố gắng thứ tư, cô nổi nóng quẳng cả khối màu trộn sẵn vào khung vải. Cô nói tiếp: tôi thấy nhẹ nhàng tuy nước mắt chảy không hay, tôi chỉ vào khung vải nói 'đấy, hình ảnh của anh em đã vẽ xong'.
Chào bàn có nghĩa là khách bắt đầu ra về. Mà chỗ tôi ngồi lại nằm ở góc xó tức là tiệc tàn. Tôi cáo từ, nại cớ đường xa. Từ đó đến nay tôi không bao giờ gặp lại nữ họa sĩ ấy.
Trên đường về tôi thấy dễ dàng rằng người cô muốn vẽ là người rất thương mến (hình ảnh của anh, nước mắt). Còn chập chờn có nghĩa là xa lạ không rõ phải không. Tôi chứng nghiệm trái lại. Tự nhìn mình (nội quan) là một trong những phương pháp của triết học. Tôi thấy cái chập chờn ấy. Tôi có vợ và ba con ở VN lúc đó. Tôi yêu mến tất cả nhưng không bao giờ tôi hình dung được khuôn mặt của vợ tôi nhưng lại thấy hình ảnh các con rất rõ. Cái có thể gọi là "duy hoảng duy hốt" đến với tôi khi tôi nghĩ đến mộ mẹ tôi ở Huế.Tôi nghĩ hình ảnh ấy đã chính là thân thể như mình không thấy con mắt của chính mình.
Tôi không có ảo tưởng người trong bức họa là tôi. Tôi chỉ tiếc một điều: không có cơ hội nói với cô ta về những giọt mực bay xa. Những gì ta không nói ra được hoặc giữ trong im lặng là những điều đáng nói nhất và tự nó nó cũng nói rất nhiều, trong nghệ thuật, triết học và cả tôn giáo.
Khi đến trong vùng FM của Los Angeles, cái radio trong xe cho nghe một sonate của Beethoven. Nó cho tôi suy cảm để viết bài nầy.
Xin nói rõ tôi không biết đàn, không đọc được nhạc, "nói chơi, nói láo chơi". Kính, ttt
như khối màu em ném xuống bức chân dung
rồi tung bắn khỏi bờ khung vải
chẳng khác chi bi thương rớt khỏi ý đơn thuần.
Ta dạo nhạc cho bình hoa khô nước
thả tiếng đàn cho hoang dại rừng sim
ta khẻ hát cho đàn tiên khắc khổ
ép thân mình dưới lớp lụa dày sơn.
Ta tĩnh vật dạo chơi một hành âm sonate
tay ta què, quắp quéo ngón xương xương
nhưng hơi nhạc xuyên mây dậy sóng
chém vào đời những đau đớn xa xưa.
Ta tìm em cho ta xin bức họa
nhớ kèm theo những hạt mực bay xa
như thương cảm rớt khỏi ý đơn thuần.
Ta sẽ tấu một hành âm sonate.
Santa Ana California 1991
Ngoại thư:
Khoảng giữa 1991 từ Santa Ana tôi về San Diego dự tiệc cưới của một người cùng họ trong cái gia đình to lớn rời rạc gọi là hoàng gia ở Huế. Tôi bảo lãnh cô ta và cậu em từ Hongkong bằng cách ký một tờ giấy cho hợp lệ nạp cho USCC. Đến Mỹ họ sinh sống riêng rẻ, ít liên lạc với tôi. Chính vì thế tôi rất mừng họ không liệt kê tôi vào danh sách gia đình để được giới thiệu trước khi ăn uống, ngồi ngay mấy cái loa khét rẹt.
Vì vậy tôi tự do đi tìm một chỗ trong khu nhà lá. Tình cờ, bàn kia có chỗ trống mấy người ngồi trước đều quen biết gồm gia đình một vị cao niên hơn tôi nhiều. Hồi ở San Diego tôi hay đến nhà chơi. Và tôi cũng có dịp làm quen với người con gái lớn trong gia đình. Cô ta đang học đại học nhưng sở thích là hội họa. Tuy qua Mỹ lúc còn rất bé, cô nói và đọc tiếng Việt không kém ai. Tôi cũng thường trao đổi những quan điểm về nghệ thuật và thi ca. Riêng về phần cô ta, cô thích vẽ chân dung. Tôi có xem và bình phẩm một số sáng tác của cô trong phạm vi học hỏi.
Hôm ấy cô cũng dự tiệc với bố mẹ. Nhờ khu nhà lá xa ban nhạc, thực khách có thể nói năng và nghe nhau khá dễ dàng hơn. Sau khi cho cô ta biết dạo ấy tôi không viết lách gì, tôi hỏi về các họa phẩm mới của nàng. Lúc ấy người ta đến chào bàn móc túi; cô không trả lời. Hai họ đi rồi, cô nói cô cũng không vẽ vời gì vì bận học nhưng tháng trước, cô cố vẽ chân dung của một người, vẽ hoài vẽ mãi không được. Hình ảnh người đó cứ chập chờn. Đến lần cố gắng thứ tư, cô nổi nóng quẳng cả khối màu trộn sẵn vào khung vải. Cô nói tiếp: tôi thấy nhẹ nhàng tuy nước mắt chảy không hay, tôi chỉ vào khung vải nói 'đấy, hình ảnh của anh em đã vẽ xong'.
Chào bàn có nghĩa là khách bắt đầu ra về. Mà chỗ tôi ngồi lại nằm ở góc xó tức là tiệc tàn. Tôi cáo từ, nại cớ đường xa. Từ đó đến nay tôi không bao giờ gặp lại nữ họa sĩ ấy.
Trên đường về tôi thấy dễ dàng rằng người cô muốn vẽ là người rất thương mến (hình ảnh của anh, nước mắt). Còn chập chờn có nghĩa là xa lạ không rõ phải không. Tôi chứng nghiệm trái lại. Tự nhìn mình (nội quan) là một trong những phương pháp của triết học. Tôi thấy cái chập chờn ấy. Tôi có vợ và ba con ở VN lúc đó. Tôi yêu mến tất cả nhưng không bao giờ tôi hình dung được khuôn mặt của vợ tôi nhưng lại thấy hình ảnh các con rất rõ. Cái có thể gọi là "duy hoảng duy hốt" đến với tôi khi tôi nghĩ đến mộ mẹ tôi ở Huế.Tôi nghĩ hình ảnh ấy đã chính là thân thể như mình không thấy con mắt của chính mình.
Tôi không có ảo tưởng người trong bức họa là tôi. Tôi chỉ tiếc một điều: không có cơ hội nói với cô ta về những giọt mực bay xa. Những gì ta không nói ra được hoặc giữ trong im lặng là những điều đáng nói nhất và tự nó nó cũng nói rất nhiều, trong nghệ thuật, triết học và cả tôn giáo.
Khi đến trong vùng FM của Los Angeles, cái radio trong xe cho nghe một sonate của Beethoven. Nó cho tôi suy cảm để viết bài nầy.
Xin nói rõ tôi không biết đàn, không đọc được nhạc, "nói chơi, nói láo chơi". Kính, ttt
"wake up and smell the coffee"
F r i e n d l y Yours
I n t e r n e t
music
music
Lúc rời San Diego, tôi có tặng nữ họa sĩ tài tử trẻ tuổi nầy một cuốn sách về thủy mạc. Ở hai trang trống trước và sau, tôi đã chép hai bài Chân Dung và Xa Vắng dưới đây. (Để tránh hiểu lầm đáng tiếc) bài Sonate đã xuất hiện trên nhiều web khiêm nhường chật hẹp, như: http://trunghocduytan.com/viewtopic.php?p=22456&highlight=#22456
chân dung
tôn thất tuệ
Ngày tháng cũ trông em như dòng suối
biết bao giờ ngừng nghỉ để vẽ một nét đứng yên.
Mắt em dán vào vùng trời của tóc
thu ánh mắt người trước mặt đứng nhìn em
như hạt sương dày thêm vì ánh sáng
bước không rời lá lán của cành sen.
Mắt em nặng làm sao nhấc lên nổi
để giờ nầy vẽ lại đôi mắt em.
Độ sơn dầu không bắt kịp mắt em gợn sóng
màu tuy tươi nhưng mắt em biến đổi không ngừng
rồi ánh sáng hòa theo nhạc nắng cháy mắt ta.
Ta muốn họa chân dung lên tâm thể
cũng không xong.
Ôi thất bại bàn tay họa sĩ
hãy cầu xin vùng thâm sâu
của giấc ngủ thật yên
một nét họa về người kia ngày đó
họa trong mơ mới nói hết
dáng thiện tâm lành.-
xa vắng
tôn thất tuệ
Có một thứ không gian trìu mến
ở đầu kim ai đan áo mùa đông
khi bóng dáng người xưa hiện rõ
nhưng xóa mờ ngoài biên vực tình thương.
Có một thứ thời gian nặng trĩu
cây bút mềm ai lướt nhẹ làm thơ
khi bóng dáng người xưa hiện rõ
nhưng đìu hiu mờ ảo thoáng như sương.
Ôi xa vắng, em đã ra ngoài trí tưởng
để yêu thương chỉ đến với yêu thương.
Ôi xa vắng một nhận chân hiện thực
tiếng nồng thơm khuấy động thời kinh sáng
đấng linh thiêng xin tha tội kẻ quy hàng
những ma lực vấn quanh miền nhung nhớ
vùi sâu thêm trong cõi quạnh cuối nguồn.
Nhưng linh hiển mến thương là chân lý
kinh buổi chiều xin niệm tiếng tình yêu
nơi xa vắng nơi chân mây vĩnh viễn
để em nghe một lời thơ từ đáy vực:
nguyện cho em áo thắm đời hoa
nguyện cho em áo thắm đời hoa.-
Dance hongroise No 5 (Preview) , Brahms
