Lực lượng Phòng vệ Nhật trong cuộc tập trận thường niên gần núi Phú sĩ, phía tây Tokyo , hôm 19/8/2014.REUTERS/Yuya Shino/Files
Lần đầu tiên từ gần hai thập niên qua, Hoa Kỳ và Nhật xét lại hợp tác quốc phòng giữa hai nước để đối phó với sự bành trướng quân sự của Trung Quốc, cũng như để thích ứng với vai trò ngày càng lớn của Nhật trong phòng thủ khu vực.
Một báo cáo tạm thời được công bố hôm qua, 08/10/2014 cho biết là Washington và Tokyo đang tiến đến « một mối hợp tác rộng lớn hơn, đòi hỏi tăng cường các năng lực và chia sẻ trách nhiệm lớn hơn ».
Đây là lần đầu tiên kể từ năm 1997, hai nước đồng minh xem xét lại hợp tác quốc phòng, trong bối cảnh căng thẳng giữa Nhật Bản và Trung Quốc gia tăng do tranh chấp chủ quyền các đảo ở vùng biển Hoa Đông, cũng như quan ngại về chương trình phát triển vũ khí hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên.
Theo lời các quan chức Nhật Bản, những nguyên tắc mới của hợp tác quốc phòng sẽ bao gồm các lĩnh vực như phòng thủ bằng tên lửa, thiết bị quân sự và an ninh hàng hải, « để thích ứng tốt hơn với môi trường an ninh đang thay đổi ».
Theo nhận định của hãng tin AP hôm qua, việc điều chỉnh nguyên tắc hợp tác quốc phòng Mỹ - Nhật sẽ là một nhân tố trong việc thay đổi chính sách của Thủ tướng Nhật Shinzo Abe, để Tokyo có thể đảm nhận nhiều trách nhiệm hơn trong việc phòng thủ cho riêng Nhật Bản cũng như cho khu vực. Như vậy, Nhật Bản sẽ san sẻ bớt gánh nặng quân sự cho Hoa Kỳ ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Ngay trước khi báo cáo nói trên được công bố, phát ngôn viên bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi đã tuyên bố Bắc Kinh sẽ theo dõi sát những nguyên tắc mới của hợp tác quốc phòng Mỹ-Nhật và cảnh cáo hai nước không nên « xâm phạm lợi ích » của Bắc Kinh.
Tháng Bảy vừa qua, chính phủ Abe đã thông qua việc diễn giải lại Hiến pháp hòa bình của nước này, cho phép quân đội Nhật bảo vệ Hoa Kỳ và các đồng minh khác trong khuôn khổ của quyền « phòng vệ tập thể ».
Tháng 12 năm ngoái, Tokyo cũng đã thông qua chính sách quốc phòng mới, đặt ưu tiên cho việc bảo vệ các đảo phía Nam, nhất là quần đảo Senkaku/Điếu Ngư đang tranh chấp với Trung Quốc trên biển Hoa Đông.
