Một thời gian ngắn sau khi Hà Nội ký hiệp ước Đối tác Xuyên Thái bÌnh dương gọi tắc TPP với Mỹ, có ba chiều dư luận gần như trái ngược ở Á châu Thái bình dương đáng chú ý: (1) VN là chiến trường kinh tế hai cường quốc Hoa Kỳ và Trung Quốc kình địch nhau; (2) VN không bao lâu sẽ bỊ TC chiếm trọn, và (3) TPP sẽ giúp cho VN khác biệt với TC.
Dư luận đầu do một tờ của báo Thái Lan, báo the Nation được Reuters dẫn dụ phổ biến khắp thế giới vào ngày 7 tháng 12 năm 2015. Và dư luận giữa là nhận định của một người Nhựt vốn sinh sống và làm ăn tại Việt Nam khá lâu viết trên blog Thanhnientudo loan tải nói “Trung Quốc chiếm trọn Việt Nam chỉ là vấn đề thời gian?”. Dư luận thứ ba nghe thấy trên chương trình Việt ngữ của VOA tiếng nói chánh thức của chánh quyền Mỹ ngày 14 tháng 12 bình luận lạc quan hơn. Phụ tá ngoại trưởng Hoa Kỳ Tom Malinowski nói TPP giúp Việt Nam chứng minh sự khác biệt với Trung Quốc. Thử phân tích xem sao.
VN là mặt trận tương tranh kinh tế giữa Mỹ và TC. Báo Nation của Thái Lan nói Hà Nội và Bắc Kinh mua bán với nhau thương vụ lên đến 60 tỷ Mỹ kim. TC tìm cách giúp Việt Nam trở thành quốc gia phát triển kinh tế của “Con đường Tơ lụa hàng hải” theo sáng kiến “Một lộ trình, một vành đai” của Chủ tịch Tập Cận Bình của TC. Cũng cần nhắc Thái Lan tình hình tài chánh bất ổn, do quân đội nắm chánh quyền, Mỹ có phần lạnh nhạt ngoai giao với chánh quyền quân phiệt Thái trong năm 2014, đến đổi mới đây Đại sứ Mỹ ở Thái vẫn phải tuyên bố vả lả là Thái vẫn là đồng minh của Mỹ.
Trong mấy năm nay, Hà Nội đang tìm cách cải thiện hợp tác với Mỹ trong lĩnh vực thương mại, đầu tư kể cả quân sự. Việt Nam ký kết hiệp ước TPP do Mỹ chủ trương, để cân bằng cán cân mậu dịch, tránh bớt lệ thuộc kinh tế TC. Hoa Kỳ và Việt Nam có vẻ như có một lợi ích chung là chống lại hành động và lời tuyên bố chủ quyền Biển Đông thuộc Trung Quốc. Hoạt động “diệu võ giương oai” của Hoa Kỳ tại Biển Đông gần đây được sự ủng hộ ngầm của nhà cầm quyền Hà Nội, có vẻ như để thăm dò phản ứng của Trung Quốc.
Còn Trung Quốc và Hoa Kỳ đang tiếp tục tranh giành ảnh hưởng tại Đông Nam Á. Vị trí địa lý quan trọng của Việt Nam trong vùng sẽ là nơi diễn ra cuộc thi thố vào lúc nào đó trong thời gian tới giữa hai cường quốc này. The Nation cho rằng, trong quá khứ, người Việt Nam không hề chịu khuất phục khi nền độc lập và tự chủ của họ bị đe dọa.
Về phía Mỹ, ngoài chiến lược chuyển trục sang Á châu Thái Bình Dương để cân bằng lực lượng trong vùng với TC, Mỹ còn liên minh với các nước trong vùng về an ninh hàng hải, về tự do lưu thông, ổn định trong khu vực nên Mỹ có rất nhiều bất bình với TC.
VN là nước mất nhiều biển đảo vào tay TC, nên vận động mạnh để phát triển đối tác chiến lược và đẩy mạnh tương quan kinh tế để thoát Trung phần nào.
Mỹ ủng hộ VN trên phương diện này. Phụ tá ngoại trưởng Hoa Kỳ Tom Malinowski của Mỹ mới có cuộc gặp với cộng đồng người Việt Nam tại thủ đô Washington để giải đáp những thắc mắc về TPP đối với Việt Nam. Ông nói Việt Nam, chứ không phải Mỹ, được cho là nước hưởng lợi nhiều nhất nếu TPP được thông qua.
TTP cho người Châu Á thấy rằng Hoa Kỳ sẽ duy trì mối quan hệ với Châu Á trong dài hạn. Ô Phụ tá ngoại trưởng Hoa Kỳ nhấn mạnh “chúng tôi nghĩ nó có lợi cho nhân quyền, điều mà chúng tôi đã cổ vũ ở các quốc gia như Việt Nam trong nhiều năm nay. TPP giúp cho kinh tế Việt Nam, giúp cho người dân Việt Nam được hưởng các quyền thông thường. Đồng thời, TPP còn giúp cho Việt Nam và Hoa Kỳ gần nhau hơn, giúp Việt Nam cho thế giới thấy là Việt Nam khác biệt với Trung Quốc, rằng Việt Nam đang xây dựng một nền kinh tế cởi mở hơn, và hy vọng, là một xã hội cởi mở hơn.
Hiệp ước TPP có những quy định rất rõ ràng. Việt Nam buộc phải đáp ứng các quy định đó, bao gồm các quyền của người lao động, cho phép thành lập công đoàn độc lập. Và nếu chúng tôi không chứng nhận điều này với Quốc hội Hoa Kỳ rằng Việt Nam đã đáp ứng các yêu cầu đó, thì Việt Nam sẽ không nhận được các lợi ích về thương mại của TPP. Đây là yêu cầu pháp lý, chứ không phải là lựa chọn.
Trái lại kinh nghiệm thực tiễn cho thấy sớm muộn gì TC cũng chiếm trọn VN. Dưới con mắt người Nhật: “Trung Quốc chiếm trọn Việt Nam chỉ là vấn đề thời gian?” loan tải trên Thanhnientudo ngày 27- 11 2015. Người bạn Nhựt này viết, “Đối với tình hình đất nước bạn hiện nay, tôi có một số đánh giá như sau: Thói quen bành trướng của người Trung Quốc đã có từ xa xưa, quốc gia này luôn lăm le xâm chiếm nước Việt... Điều này vẫn kéo dài cho đến ngày nay và họ sẽ tiếp bước thế hệ cha ông tiếp tục sự nghiệp bành trướng... cho tới việc đẩy mạnh đầu tư lớn trên khắp đất nước, đặc biệt là khu vực Quảng Trị đến Thừa Thiên Huế – nơi hẹp nhất theo chiều Đông-Tây của dải đất hình chữ S (bề rộng chỉ khoảng 40km).Việc di dân âm thầm xâm nhập vào lãnh thổ Việt Nam là bước nhỏ tạo bàn đạp để người Trung Quốc đồng hóa cũng như gây nhiễu trật tự xã hội tại đất nước các bạn. “Cách đây không lâu, họ không tiếc tay chi mạnh tiền thuê đất đầu nguồn trồng rừng của Việt Nam nằm ở cả ba miền Bắc – Trung – Nam với thời gian thuê dài hạn là 50 năm.
Mới đây nhất là việc lên kế hoạch xây dựng khu du lịch nghỉ dưỡng quốc tế World Shine (Huế) nằm ở khu vực đèo Hải Vân – nơi có vị trí chiến lược quan trọng về quân sự của Việt Nam.
Năm 2013, tỉnh Thừa Thiên – Huế đồng ý cấp phép gần 200 ha đất ở khu vực đèo Hải Vân cho một công ty Trung Quốc để thực hiện Dự án xây dựng Khu du lịch nghỉ dưỡng quốc tế World Shine với tổng mức đầu tư lên đến 250 triệu USD.
“Theo thông tin mà tôi biết, nơi này có liên quan đến quân khu V và quân khu IV của Việt Nam, nếu chiếm được đèo Hải Vân tức là chiếm được Đà Nẵng. Từ Đèo Hải Vân nếu “lấn chiếm” sang Đèo Ngang thì Vịnh Bắc Bộ chắc chắn sẽ bị chia cắt, Trung Quốc khi đó hoàn toàn đủ sức đe dọa an ninh quốc gia của Vịệt Nam. Đây là binh pháp có từ tời xa xưa, từ lợi dụng kinh tế nhắm đến mục tiêu quốc phòng, tung hỏa mù khiến cho địch mất phương hướng, đây là điều người Trung Quốc đang hướng tới.
Nhưng lạ thay, các vị chủ tịch huyện tỉnh của Việt Nam có lẽ chưa được học binh pháp này. Dĩ nhiên mưu đồ này không thể qua mắt được các vị tướng lĩnh quân đội. Âm mưu bị vạch trần và kế hoạch của người Trung Quốc thất bại ngoài ý muốn.”
Không chỉ người bạn Nhựt này thấy dã tâm xâm lược của TC tạo con ngựa thành Troie, đội quân thứ năm cấy bên trong nước VN, mà TC đã chiếm 80% Biển Đông, hầu hết hai đảo Hoàng Sa, Trường Sa ngoài biển của VN. TC còn dùng tiền mua chuộc Lào, Miên bao vây, khuấy phá hậu bối của VN. TC giúp cho hai nước này của bán đảo Đông dương xây đập hàng chục đập thủy điện làm cạn dòng Sông Cửu Long làm Đòng Bằng Sông Cửu Long, vựa lúa của cả nước khô cằn, nhiễm mặn, gần hết cá tôm. Chưa đủ TC mở sòng bài tại Đà Nẵng để lợi dụng thói ham mê cờ bạc của người Việt, TC dự trù thu 3 tỷ Đô la lời mỗi năm.(VA)