Trần Thiện Thanh
Ca sĩ Nhật Trường
Ca sĩ Nhật Trường
(12/6/1942 Phan Thiết - 13/5/2005 Westminster, Hoa Kỳ)
Thọ 63 tuổi
Thọ 63 tuổi
Nhạc sĩ, ca sĩ
Thể loại Nhạc vàng, Nhạc quê hương
Trần Thiện Thanh là một trong những nhạc sĩ nổi tiếng nhất giai đoạn trước 1975.
Một số bút hiệu khác của ông là Anh Chương (tên con trai ông), Trần Thiện Thanh Toàn (em trai ông, đã tử trận), Thanh Trân Trần Thị.
Ông còn là ca sĩ với nghệ danh Nhật Trường và được xem như là một trong bốn giọng nam nổi tiếng nhất của nhạc vàng ("tứ trụ nhạc vàng"), ba người còn lại là: Hùng Cường, Duy Khánh, Chế Linh.
Cuộc đời
Trần Thiện Thanh sinh năm 1942 tại Phan Thiết. Ông đến Sài Gòn năm 1958, sau khi học xong thì làm giáo viên trung học. Sau đó, ông tốt nghiệp trường Hạ sĩ quan năm 1965, phục vụ tại Cục Tâm lý chiến Bộ Tổng tham mưu Quân lực Việt Nam Cộng Hòa cho đến cuối tháng tư năm 1975. Ông cũng làm việc tại Ðài Phát thanh và Truyền hình Quân Ðội, từng là Trưởng ban văn nghệ của đài và sau năm 1968 còn phụ trách thêm chương trình phóng sự chiến trường.
Đầu thập niên 1960, Nhật Trường lập ban Tứ Ca Nhật Trường gồm ông và 3 nữ ca sĩ: Như Thủy (em gái của ông), Vân Quỳnh và Diễm Chi ("nữ hoàng" của phong trào du ca chuyên hát nhạc Nguyễn Đức Quang, Ngô Mạnh Thu, Miên Đức Thắng, Bùi Công Thuấn). Ngoài ra, ông còn điều hành trung tâm phát hành nhạc và thu băng tên là "Tiếng Hát Đôi Mươi".
Trong những năm cuối thập niên 1960, Hùng Cường, Chế Linh và Nhật Trường thường mặc quân phục lên sân khấu để hát nhạc lính. Ông hoạt động rất nhiều với các đài phát thanh VTVN và đài Truyền hình Việt Nam thời đó. Trong các phim kịch với đề tài người lính, Nhật Trường hay diễn chung với Thanh Lan.
Đóng chung với Thanh Lan trong phim Trên đỉnh mùa đông.
Đầu thập niên 1970, ông thực hiện một số nhạc cảnh về Đại úy Nguyễn Văn Đương trong đó ông đóng vai người lính còn Thanh Lan đóng vai người vợ hậu phương Nguyễn Thị Lệ. Đây là một tiết mục thu hút nhiều khán giả xem TV thời kì đó và loạt nhạc cảnh này đã được chuyển thành phim với tên Trên đỉnh mùa đông.
Sau 1975, ông nằm trong danh sách những nghệ sĩ bị Nhà nước CHXHCN Việt Nam cấm hoạt động. Năm 1984, Trần Thiện Thanh được phép hoạt động lại. Nhưng ông từ chối làm việc dưới chế độ mới mặc dù ông vẫn soạn nhạc.
Năm 1993, ông di cư sang Hoa Kỳ theo diện đoàn tụ gia đình, ODP. Sau một thời gian sống tại Mỹ thì ông kết hôn với nữ ca sĩ Mỹ Lan.
Tại Mỹ ông lập hãng đĩa riêng Nhật Trường Productions và đồng thời cộng tác với Trung tâm Asia, Trung tâm Làng Văn, Mây Productions, Hoàn Mỹ Productions...
Trần Thiện Thanh qua đời vào ngày 13 tháng 5 năm 2005 tại nhà riêng ở thành phố Westminster, Quận Cam do bệnh ung thư phổi.
Danh mục tác phẩm
Hai chủ đề lớn trong sáng tác của Trần Thiện Thanh là tình yêu và tình lính. Ông sáng tác nhiều nhạc về lính, nhưng nhạc lính của ông không có thù hận, gay gắt, kích động hoặc u uất, bi thảm mà thường là trong sáng vui tươi làm thi vị hóa và lãng mạn hóa đời lính gian khổ.
Trước 1975
1
16 trăng tròn
2
2
Ai nói yêu em đêm nay
(1968)
3
3
Anh không chết đâu em
(1971)
4
4
Anh nhớ về thăm em
5
5
Anh về với em
(1964)
7
7
Bà mẹ Trị Thiên
8
8
Bay lên cao
9
9
Bảy ngày đợi mong
(1964)
10
10
Bắc Đẩu
(Trần Thiện Thanh Toàn)
11
11
Biển mặn
(1967)
12
12
Biển sương mù
(1971)
13
Chân trời tím
(1967, Anh Chương - Nguyễn Văn Hạnh)
14
14
Chị Ba Hàng Xanh
(1968)
15
(1968)
15
Chuyện hẹn hò
(1971, Thanh Trân Trần Thị)
18
18
Chuyện không ai cấm
19
19
Chuyện lứa đôi
(1971, Thanh Trân Trần Thị)
20
(1971, Thanh Trân Trần Thị)
20
Chuyện một người đi
21
21
Chuyện về anh
22
22
Chuyện tình Mộng Thường
(1972)
23
23
Chuyện tình T.T.Kh
24
24
Dành cho em đó
25
25
Dấu đạn thù trên tường vôi trắng
(1968)
26
26
Đám cưới đầu xuân
Đồn vắng chiều xuân
(1964)
30
30
Đời còn nhiều gian dối
(1965)
31
31
Đừng hỏi tại sao
(1963)
32
32
Gặp nhau làm ngơ
(1974)
33
33
Giấc ngủ trên đồi Xanh
(Một người nằm xuống)
34
Giận nhau
35
35
Giây phút tạ từ
36
36
Goá phụ ngây thơ
(thơ Hà Huyền Chi)
37
37
Gọi tên anh
38
38
Hai sắc hoa Tigôn
(Một mùa thu trước)
39
39
Hàn Mặc Tử
(1964)
40
40
Hãy trả lời em
(Anh Chương)
41
(Anh Chương)
41
Hãy trả lời em đi anh [4]
42
42
Hiện diện của em
(1965, thơ Hữu Phương)
43
(1965, thơ Hữu Phương)
43
Hoa chiều
(1968, Anh Chương)
44
(1968, Anh Chương)
44
Hoa trinh nữ
(1967)
45
45
Không bao giờ ngăn cách
(1964)
46
46
Lâu đài tình ái
(1966, thơ Mai Trung Tĩnh)
47
47
Lời cho người yêu nhỏ
(1969)
48
(1969)
48
Lộc non
(thơ Nguyên Diệu)
49
(thơ Nguyên Diệu)
49
Màu mũ anh màu áo em
(Trần Thiện Thanh Toàn)
50
50
Một đời yêu anh
(1965)
51
51
Một ngày gần đây
(1964)
52
52
Mùa đông của anh
(1970)
53
53
Mùa xuân lá khô
(1970)
54
54
Ngại ngùng
55
55
Ngày anh đi
(1964)
56
(1964)
56
Ngày đầu một năm
(1967, Anh Chương)
57
57
Người chết trở về
58
58
Người hát một mìn
59
59
Người ở lại Charlie
(1972)
60
60
Người yêu của lính
(1965, Anh Chương)
61
61
Người yêu tôi khóc
(1969)
62
62
Nhớ
63
63
Nỗi lòng Thanh Trúc
(1964)
64
64
Phép nhiệm màu
(1969)
65
(1969)
65
Phút giao mùa
(1968, Thanh Trân Trần Thị)
66
(1968, Thanh Trân Trần Thị)
66
Rừng lá thấp
(1968)
67
(1968)
67
Sư đoàn 1 Bộ binh hành khúc
68
68
Tạ từ trong đêm
(1966)
69
69
Tâm sự Mộng Cầm
(1965)
70
(1965)
70
Tâm sự người lính trẻ
(Anh Chương)
71
71
Tình có như không
(Trần Thiện Thanh Toàn)
72
72
Tình đầu tình cuối
(Trần Thiện Thanh Toàn)
73
73
Tình thư của lính
(1968, Trần Thiện Thanh Tâm)
74
74
Tình yêu, rừng già & chúng ta
75
75
Tình yêu thứ nhất
(1965)
76
(1965)
76
Trái đắng
(1968, Nhật Trường)
77
(1968, Nhật Trường)
77
Trên đỉnh mùa đông
(Trần Thiện Thanh Toàn)
78
78
Trời chưa muốn sáng
(1970)
79
(1970)
79
Từ đó em buồn
(1964)
80
(1964)
80
Tuyết trắng
(1966, Anh Chương)
81
81
Xin em đừng hỏi
(1965) [5]
82
(1965) [5]
82
Yêu
(1964)
83
(1964)
83
Yêu người như thế đó
(1971, thơ Phạm Lê Phan)
Sau 1975
(1971, thơ Phạm Lê Phan)
Sau 1975
Bóng nắng
Cạn lời yêu dấu
Cho anh xin số nhà
Chênh vênh cầu khỉ
(thơ Vũ Hối)
(thơ Vũ Hối)
Chủ Nhật này trẫm nhớ ái khanh không?
(thơ Nhất Tuấn)
(thơ Nhất Tuấn)
Có phải là tình yêu
Con đường buồn chung thân
Độc hành
(thơ Trần Thiện Hiệp)
(thơ Trần Thiện Hiệp)
Giây phút tái ngộ
Giọt cà phê đầu năm
Gọi tên anh
Hà Nội và tôi
Hạnh phút nhỏ nhoi
Hãy hứa yêu em
Lời tự tình mùa xuân
Một lần bay thấp
Một lần cuối
Một vì sao nhỏ
Mùa đông Cali
Mùa xuân bàng hoàng
(Trần Thiện Thanh Toàn)
(Trần Thiện Thanh Toàn)
Mưa Cali mưa Saigon
Mỹ Lan, wò ái nì
(viết lời Việt)
(viết lời Việt)
Ngàn năm mây bay
Ngày mai chị tôi đi lấy chồng
Ngõ tối
Người bên lề cõi sống
Người lính không quân trang
Người mẹ trồng rau
Người xa người [6]
Ở giữa muộn phiền
Ó đen
Rồi đến rồi đi
Sàigòn gần xa?
(thơ Vũ Hối)
(thơ Vũ Hối)
Sao anh không nói
Tết Cali Tết Saigòn
Thạch Sanh
(truyện ca)
(truyện ca)
Thế kỷ tình yêu
Tìm một vì sao nhỏ
Tình đau ngàn nỗi [6]
Tình đẹp Hậu Giang
(Áo thơm rơm)
(Áo thơm rơm)
Tình hận người vượt biển
Tình muộn
Tình yêu ngộ nghĩnh
Tình yêu nhảy múa
Trà hoa nữ
Trại cấm
Trần gian tội lỗi
Trong lần tái ngộ
Tôi và dĩ vãng
Từ nửa vòng Trái Đất
Từ dạo xa em
Vĩnh biệt em
Hoàn cảnh sáng tác một số ca khúc
16 trăng tròn, Biển mặn:
Kể về chính cuộc đời của ông.
Kể về chính cuộc đời của ông.
Anh không chết đâu em:
Tặng Đại úy Nguyễn Văn Đương cố thủ và tự sát ở đồi 31 năm 1971.
Tặng Đại úy Nguyễn Văn Đương cố thủ và tự sát ở đồi 31 năm 1971.
Bắc Đẩu:
Viết về người người bạn Đại úy Thiết giáp Nguyễn Ngọc Bích tử trận bị liệm 3 lần. Bắc Đẩu là danh hiệu truyền tin của Nguyễn Ngọc Bích.
Viết về người người bạn Đại úy Thiết giáp Nguyễn Ngọc Bích tử trận bị liệm 3 lần. Bắc Đẩu là danh hiệu truyền tin của Nguyễn Ngọc Bích.
Chị Ba Hàng Xanh:
Nhạc cảnh viết trong tết Mậu Thân 1968, kể về việc 3 tên lính Bắc Việt vào nhà một người phụ nữ yêu cầu tiếp tế đồ ăn nhưng bị chị dùng dao chém.
Nhạc cảnh viết trong tết Mậu Thân 1968, kể về việc 3 tên lính Bắc Việt vào nhà một người phụ nữ yêu cầu tiếp tế đồ ăn nhưng bị chị dùng dao chém.
Chuyện tình Mộng Thường:
Kể về chuyện tình có thật của Thiếu úy Biệt Động Quân Phạm Thái với người yêu là Nguyễn Thị Mộng Thường năm 1972.
Kể về chuyện tình có thật của Thiếu úy Biệt Động Quân Phạm Thái với người yêu là Nguyễn Thị Mộng Thường năm 1972.
Giấc ngủ trên đồi Xanh:
Tặng Trần Duy Phước hi sinh ở Tây Ninh.
Tặng Trần Duy Phước hi sinh ở Tây Ninh.
Người ở lại Charlie: Tặng Đại tá Dù Nguyễn Đình Bảo tử trận khi cố thủ trên đồi Charlie năm 1972.
Rừng lá thấp:
Tặng Đại úy Vũ Mạnh Hùng tử trận tại cầu Bình Lợi tết Mậu Thân 1968.
Tặng Đại úy Vũ Mạnh Hùng tử trận tại cầu Bình Lợi tết Mậu Thân 1968.
Tuyết trắng:
Viết tặng Không Quân VNCH.
Viết tặng Không Quân VNCH.
Một lần bay thấp:
Tặng Lý Tống bay thả truyền đơn trên thành phố La Habana, Cuba, năm 2000.
Tặng Lý Tống bay thả truyền đơn trên thành phố La Habana, Cuba, năm 2000.
Ó đen:
Tặng Lý Tống.
Tặng Lý Tống.
Thông tin khác
Có lần Trần Thiện Thanh được hỏi vì sao ông chọn tên Nhật Trường. Ông trả lời: "Hồi nhỏ tôi thích ca hát lắm nhưng bố mẹ tôi không cho. Thế là tôi phải chờ đến ban đêm đợi bố mẹ đi ngủ rồi mới dám hát. Nhiều khi ban ngày thèm hát quá mà phải đợi đến tối, thấy ngày sao dài ghê nên tôi chọn tên Nhật Trường, có nghĩa là... ngày dài."
Sau khi định cư ở Hoa Kỳ, Trần Thiện Thanh gom bài Người bên lề cõi sống cùng với các bản khác như Đôi tiếng tự do, Từ nửa vòng Trái Đất, Ở giữa muộn phiền, Trại cấm,... để làm thành CD Đôi tiếng tự do.
Năm 2006, Trung tâm Asia có thực hiện chương trình đặc biệt Nhật Trường Trần Thiện Thanh - Anh không chết đâu anh (Asia DVD 50) và năm 2009 thực hiện chương trình "Nhật Trường - Trần Thiện Thanh 2" (Asia DVD 61) để vinh danh ông.
Hiện nay, chỉ có một số ít ca khúc của ông được phép lưu hành chính thức trong nước như Chiếc áo bà ba, Tình đầu tình cuối, Gặp nhau làm ngơ, Bảy ngày đợi mong...
Chú thích
1- đồng sáng tác với Tấn An.
2 - đồng sáng tác với Thu An.
3 - đồng sáng tác với Châu Kỳ.
4 - đồng sáng tác với Nhật Bằng.
5 - đồng sáng tác với Nhật Bằng & Đào Duy.
6 - Tặng Kim Dung.
Những Tình Khúc Bất Hủ Của Nhạc Sĩ Trần Thiện Thanh
