Sau những đồn đoán kéo dài cả tuần, cuối cùng thì ông Robert Mueller, tham vấn đặc biệt, cũng đã chấm dứt cuộc điều tra kéo dài gần hai năm, hay chính xác là sáu trăm bảy mươi lăm ngày (17.5.2017- 22.3.2019), của ông ta và gửi bản phúc trình cuối cùng lên Bộ trưởng Tư pháp William Barr.
Thời điểm để chuyển tập phúc trình này chắc không phải là tình cờ khi nó xảy ra vào chiều muộn ngày thứ sáu, 22.3.2019, lúc công sở, tư sở, các công ty, hãng xưởng, kể cả một số báo, đã đóng cửa, nghỉ hai ngày cuối tuần. Rõ ràng là ông Robert Mueller muốn hãm bớt sức nổ của “quả bom” mà ông ta tung ra. Nhưng liền sau đó, trên màn ảnh tất cả các hệ thống truyền hình tại Mỹ đều loan tin giờ chót, rồi bình luận và bình luận, rồi phỏng vấn, rồi những biến chuyển mới…về phúc trình liên tục kéo dài suốt hai ngày thứ bảy và chủ nhật. Thủ đô nước Mỹ đã bị tràn ngập trong sự rối loạn và tiếng ồn sau khi phúc trình của ông Mueller được loan báo.
Qua những tiết lộ đầu tiên từ Bộ Tư pháp, người ta được biết ông Mueller đã viết trong phúc trình rằng không có bằng chứng ông Trump, hay ban vận tranh cử của ông, đã thông đồng với người Nga trong cuộc bầu cử năm 2016 và cũng không có bằng chứng về tội cản trở công lý. Do đó, sẽ không có ai bị truy tố thêm nữa.
Tin này đúng là một “quả bom” được ném vào phe Dân Chủ trong Quốc hội đang nóng lòng chờ đợi tin mừng để “đàn hạc” ông tổng thống. Thế này là thế nào? Tại sao lại không có bằng chứng? Chẳng lẽ ông tham vấn đặc biệt đã ngủ quên suốt sáu trăm bảy mươi lăm ngày được gọi là điều tra?
Trong khi ông Trump lẳng lặng rời Tòa Bạch Ốc để đi nghỉ cuối tuần tại Mar-a-Lago, “hang ổ” của ông ta ở Florida, thì phe Dân Chủ trong Quốc hội như sống trong cảnh dầu sôi lửa cháy.
“Chúng tôi sẽ chiến đấu!” Dân biểu Jerrod Nadler (Dân Chủ- New York), chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện, hạ quyết tâm như vậy khi nhấn mạnh các đồng viện đảng Dân Chủ của ông ta sẽ đòi hỏi Bộ Tư pháp phải công bố toàn bộ phúc trình của ông Mueller.
Ngay tối thứ sáu, khi được Bộ Tư pháp thông báo về phúc trình của ông Mueller, bà chủ tịch Hạ viện Pelosi (Dân Chủ- California) đã cùng Nghị sĩ Schumer (Dân Chủ- New York), lãnh tụ Khối Thiểu số tại Thượng viện, đã phổ biến một bản tuyên bố chung nói rằng: “Cuộc điều tra của Tham vấn Đặc biệt được chú mục vào những câu hỏi về sự thuần khiết của chính nền dân chủ của chúng ta: các quyền lực ngoại quốc có xen lấn một cách ám muội vào những cuộc bầu cử của chúng ta hay không, và những phương cách bất hợp pháp có được dùng để cản trở cuộc điều tra đó hay không. Người dân Mỹ có quyền được biết sự thật.”
Bà Pelosi và ông Schumer đòi hỏi Bộ trưởng Tư pháp Barr phải công bố phúc trình của ông Mueller trước khi TT Trump hay biết nội dung của phúc trình ấy. Bộ trưởng Tư pháp không được cho TT Trump, các luật sư hay các nhân viên văn phòng của ông ta bất cứ bản tóm lược “lén lút” nào của những phát hiện hay bằng chứng trong phúc trình của tham vấn đặc biệt. Tòa Bạch Ốc không được phép can thiệp vào những quyết định phần nào của những phát hiện hay bằng chứng được công bố.
Một câu hỏi chính mà phe Dân Chủ muốn tìm lời giải đáp là phải chăng ông Mueller đã có bằng chứng về những hành động phạm pháp của ông Trump nhưng đã không buộc tội ông ta vì trái với chính sách của Bộ Tư pháp là một tổng thống tại chức không thể bị truy tố. Họ đòi hỏi một tin như vậy, nếu có, cần phải được công bố.
Trong một bản tuyên bố chung, các dân biểu của sáu ủy ban Hạ viện đang tiến hành những cuộc điều tra nối tiếp công việc của ông Mueller nói rằng: “Nếu Tham vấn Đặc biệt Mueller có lý do để tin rằng ông tổng thống đã phạm pháp hay làm việc sai trái nghiêm trọng thì Bộ Tư pháp có nhiệm vụ không được che đậy tin tức như vậy. Bất cứ cái gì không phải là trong sáng hoàn toàn sẽ tạo nên những câu hỏi nghiêm trọng rằng chính sách của Bộ Tư pháp có đang đựơc dùng như một tiền đề để che đậy sự vi phạm luật pháp hay không.
Câu hỏi này được phe Dân Chủ đưa ra vì lời tuyên bố mới đây của Thứ trưởng Bộ Tư pháp Rod Rosenstein rằng Bộ Tư pháp không nên tiết lộ tin tức về người mà bộ không truy tố về những tội hình sự. Điều đó chỉ cho thấy rằng Bộ Tư pháp sẽ không công bố những cuộc thẩm vấn, những email và những tài liệu khác liên quan tới tổng thống và các người khác không bị truy tố, dù rằng những tin tức ấy có thể hữu dụng cho các cuộc điều tra đang tiến hành tại Hạ viện.
Để có được toàn bộ tập phúc trình của ông Mueller, trước tiên có lẽ phe Dân Chủ ở Hạ viện phải điều đình với Bộ Tư pháp. Một giải pháp có thể được bộ này đề nghị là cho phép các dân biểu được đọc tập phúc trình trong một căn phòng an ninh dành cho việc xem xét những tài liệu mật. Nhưng Dân biểu Nadler đã bác bỏ giải pháp đó: “No, no, no! Những tin tức thuộc loại tình báo và hoạt động tình báo không nên phổ biến. Nhưng, tất cả những cái khác thì nên cho mọi người biết.”
Nếu những cuộc điều đình thất bại, không đưa đến việc chuyển giao toàn bộ tập phúc trình, phe Dân Chủ sẽ phải dùng đến biện pháp có tính cách cưỡng bách, thí dụ như xuất trát đòi ông Mueller ra điều trần trước Ủy ban Tư pháp Hạ viện.
Nếu Bộ Tư pháp cưỡng chống lại, bà Pelosi có thể phát động một trận chiến chính trị bằng cách cáo buộc các viên chức chính quyền phạm tội khinh thị Quốc hội, một quyết định chắc chắn sẽ đưa đến hậu quả là những phiên tòa kéo dài không biết đến bao giờ. Và, chính quyền cũng có thể viện dẫn ưu quyền hành pháp để không công bố những tài liệu, hồ sơ liên quan tới tổng thống.
Chiều chủ nhật, 24.3.2019, Bộ trưởng Tư pháp Barr gửi cho Quốc hội một văn thư dài bốn trang, tóm tắt phúc trình của ông Mueller, trong đó có đoạn như sau:
“Thứ trưởng Bộ Tư pháp Rod Rosenstein và tôi đã kết luận rằng bằng chứng được khai triển trong cuộc điều tra của tham vấn đặc biệt không đủ để bảo rằng tổng thống đã có hành động phạm pháp cản trở công lý. Trong khi phúc trình này không kết luận rằng tổng thống đã phạm tội, nó cũng không giải tội cho ông.”
Nhưng, trong lúc tiếp xúc với phóng viên báo chí ở Florida, ông Trump đã nói rằng phúc trình của ông Mueller đã là “một sự giải tội hoàn toàn.” Ông nói thêm rằng cuộc điều tra trong hai năm vừa qua đã gây tổn hại cho quốc gia và nói rằng cuộc điều tra ấy đã là “một hổ thẹn khi tổng thống của các bạn đã phải trải qua chuyện này.”
Trở về Washington, tại Tòa Bạch Ốc hôm thứ hai, 25.3.2019, ông Trump đã khen ông Mueller là đã làm việc một cách danh dự trong cuộc điều tra mà trước đây ông đã gọi là “cuộc săn bắt phù thủy” (a witch hunt).
Tầm cỡ của cuộc “săn bắt phù thủy” viển vông ấy đã được chi tiết hóa trong văn thư của ông Barr nói trên: 19 luật sư, 40 thám tử FBI, hơn 2,800 trát đòi, 500 án lệnh khám xét, gần 50 vụ nghe trộm điện thoại, và 500 cuộc thẩm vấn. Không thấy nói bao nhiêu triệu đô-la tiền dân đóng thuế đã biến khỏi công quỹ.
Cuộc điều tra này đã đeo đẳng ông Trump, gia đình ông, và những người thân cận ông trong cuộc bầu cử năm 2016, vụ bàn giao chức tổng thống và thì giờ của ông tại Tòa Bạch Ốc.
Theo bản tóm lược của ông Barr, ông Mueller đã phát hiện có những cá nhân liên hệ với Điện Kremlin đã làm nhiều móc nối với những người trong ban bầu cử của ông Trump nhưng ban bầu cử không đáp lại.
Cũng có tin đồn Donald Trump Jr., con trai ông Trump, và con rể, Jared Kushner, đã là mục tiêu của cuộc điều tra về vai trò của họ trong việc dàn xếp một buổi họp vào năm 2016 tại Trump Tower với một luật sư người Nga mà người này hứa sẽ cung cấp chuyện bẩn về Hillary Clinton, đối thủ của ông Trump trong cuộc tranh cử tổng thống. Văn thư của ông Barr không cung cấp chi tiết về việc này.
Trong thư tóm lược, ông Barr viết: “Tham vấn đặc biệt không tìm thấy ban tranh cử của ông Trump, hay bất cứ ai quan hệ với nó, đã âm mưu hay cộng tác với chánh quyền Nga trong nỗ lực này, mặc dù có nhiều đề nghị từ những cá nhân liên hệ với người Nga để trợ giúp cuộc tranh cử của ông Trump.”
Văn thư của ông Barr nói rằng ý định của ông là công bố nhiều tối đa trong phúc trình của ông Mueller nhưng nói thêm rằng điều lệ của Bộ Tư pháp ngăn cấm công bố tin tức có hại về những người đã không bị truy tố về một tội hình sự.
Cuộc điều tra của Tham vấn Đặc biệt Mueller đã đưa tới những vụ khởi tố, kết tội hay nhận tội của 34 người và 3 công ty. Trong số đó có Paul Manafort, cựu chủ tịch ủy ban tranh cử của ông tổng thống, Michael Flynn, từng là cố vấn an ninh quốc gia và Michael Cohen, cựu luật sư của ông Trump. Không tội nào trong số này có liên hệ gì tới vụ “thông đồng với người Nga để lèo lái cuộc bầu cử năm 2016”, mục đích chính khi ông Robert Mueller được bổ nhiệm làm tham vấn đặc biệt..
Lên tiếng tại Tòa Bạch Ốc ngày 25.3.2019, ông Trump đòi hỏi mở một cuộc điều tra xem tại sao lại có cuộc điều tra vô ích và tai hại này. Ông cũng chỉ ra rằng trong khi đó “rất nhiều người đã có hành động phản quốc chống lại đất nước chúng ta”.
Phải chăng ông Trump muốn ám chỉ vài người trong Quốc hội, các cử viên xã hội chủ nghĩa năm 2020 và một số người trong giới truyền thông?
Trong một email mới đây để vận động những người ủng hộ, ông Trump đã ghi những tên: Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, những ứng cử viên đảng Dân Chủ năm 2020 và giới truyền thông bịa tin (Fake News Media). Ông tổng thống kêu gọi những người ủng hộ trung thành với ông gửi tiền cho ông để chứng tỏ sự đoàn kết và nói rằng cuộc điều tra của ông Mueller không phải chỉ nhắm vào một mình ông nhưng là một nỗ lực để hủy bỏ kết quả cuộc bầu cử năm 2016. “Sứ mạng của họ là BỊT MỒM các bạn.”
Chiến dịch vận động cũng phát tán một video online trong đó cho thấy những đảng viên Dân Chủ cao cấp nói rằng họ đã thấy bằng chứng của sự thông đồng với Nga, như: Nghị sĩ Richard Blumenthal của Connecticut, Dân biểu Adam B. Schiff của California, chủ tịch Ủy ban Tình báo, Dân biểu Jerrold Nadler của New York, chủ tịch Ủy ban Tư pháp, và chủ tịch Ủy ban Quốc gia Đảng Dân Chủ Tom Perez.
Những người ủng hộ ông Trump coi văn thư của Bộ Tư pháp không chỉ biện minh cho ông Trump, nhưng cũng là một cú đấm cho giới truyền thông và những kẻ tấn công, chỉ trích ông ta.
Trong suốt hơn hai năm, phần lớn trong giới truyền thông báo chí đã liên tục nói rằng đã có một âm mưu thông đồng với Nga và rằng chức tổng thống của ông Trump là bất hợp pháp, không chính thống.
Ông Trump gọi giới truyền thông loại này là “Fake News Media” cũng không oan. Tờ New York Times đã phải đính chính tin vịt 500 lần. Washington Post cũng sửa sai vài trăm lần, và đang bị kiện đòi bồi thường thiệt hại 250 triệu đô-la vì loan tin thất thiệt do thành kiến và phỉ báng một học sinh 15 tuổi có đội cái mũ lưỡi trai đỏ với chữ MAGA, tức là Make America Great Again.
Internet và truyền hình thì tràn ngập hàng ngàn “tin tức” phỏng đoán, như website của Politico loan tin rằng ông Trump đã bị truy tố!
Giới truyền thông này do ngạo mạn thành ra quá ngu dốt, không biết rằng dân Mỹ đã chuyển khỏi những đài, báo ấy từ lâu rồi, và đã chán ngấy với cái chuyện “thông đồng” từ lâu lắm rồi. Họ quan tâm hơn tới kinh tế đang nở rộ, tới chuyện bảo vệ biên giới và duy trì an ninh quốc gia. Họ cũng thông minh hơn những chuyên viên chính trị đã sai bét về kết quả cuộc bầu cử năm 2016, và sẽ lại sai nữa về cuộc bầu cử năm 2020 sắp tới.
Dù tham vấn đặc biệt Robert Mueller đã làm phúc trình chung cuộc, nhưng chuyện “thông đồng” cũng sẽ chưa hạ màn, ít nhất cũng tới cuộc bầu cử năm 2020.
Ký Thiệt
