Trong bài viết "Công thức gói bánh chưng", câu đầu tiên tôi viết là: "Tôi hơi ngạc nhiên sau bài viết về bánh chưng lần vừa rồi, nhiều phụ nữ viết email hỏi tôi chỉ cho rõ cách gói bánh chưng và cho recipe".
Một chị viết email cho tôi: "Có lẽ người ta viết để Tài Ngọc phải trả lời vì họ muốn đọc chữ Việt mình dùng trước 1975. Chữ Cộng sản dùng sau này đọc khó nghe quá".
Tôi biết chắc là chị này sai, người ta viết cho tôi thật sự để tìm hiểu cách nấu bánh chưng, chứ chẳng phải để đọc tiếng Việt trước 1975. Vấn đề chị đưa ra đã được rất nhiều bài viết đem ra mổ xẻ: tiếng Việt ở Việt Nam bây giờ có nhiều chữ mà những người Việt rời Sài Gòn sau chiến tranh Việt Nam sang sống ở hải ngoại khó cảm nhận được.
Đây là một vấn đề cụ thể, làm nhiều người hải ngoại bức xúc, ảnh hưởng đến tư duy cần người năng nổ hiển thị quán triệt rồi lý giải một cách kiệt suất.
Tôi sang Mỹ sinh sống trong giai đoạn hưng phấn lúc 17 tuổi, chưa đi làm nên không được lợi nhuận hay phục hồi nhân phẩm, chưa có học vị Tú Tài, cơ bản tiếng Việt chỉ vài cụm từ, co cụm vào mấy năm Trung học, chưa lên chức Phó Tiến Sĩ hay làm Chủ Nhiệm ở Viện Ngôn Ngữ Học nên không đủ trí tuệ, chất xám để giao lưu vấn đề tiếng Việt tiên tiến.
Thế nhưng ai cũng có ý kiến riêng của mình. Vả lại, tôi là người Việt chứ đâu phải là đồng bào dân tộc mà không nói tiếng Việt sõi. Vì thế tôi tranh thủ ráng động não để bổ sung về vấn đề này một cách vô tư, nghiêm túc vì nó có khả năng bàn cãi đến Tết Congo cũng chưa xong (tôi dùng tư liệu là Hán-Việt Tự Điển của Đào Duy Anh, in năm 1957).
Có những chữ tôi nghe xong chỉ muốn nhẩy xuống cầu Bình Lợi tự tử như "học tập tốt", "chất lượng"..., nhưng tôi đã viết một, hai bài về tiếng Việt dùng sau 1975 nên không muốn lập lại những gì tôi đã nói:
Bài viết này tôi muốn chỉ nêu ra một điểm là chúng ta nên thận trọng khi phê bình người khác.Mình phải có kiến thức chắc chắn về bất cứ một vấn đề gì trước khi đưa ra kết luận "Tôi đúng, anh sai". Nhiều người Việt hải ngoại có kiến thức về tiếng Việt giới hạn, chính mình không biết rõ, đặc biệt là khi nói đến tiếng Hán Việt, lại cứ đổ lỗi vung Tào Tháo lên là Cộng Sản dùng chữ sai.
Tôi xin đưa vài chữ thí dụ độc giả viết thư cho tôi:
-Xán lạn, như trong câu "tương lai xán lạn":Tôi dùng chữ này trong một bài viết. Một cô viết thư cho tôi, than phiền là sau 1975 khi Cộng Sản vào họ dùng nhiều chữ sai, điển hình là chữ "xán lạn" tôi đã dùng. Theo cô ta, chữ viết đúng phải là "sáng lạng" và yêu cầu tôi nên cảnh giác đừng dùng chữ Cộng Sản.
Tôi viết trả lời là cô ta sai hoàn toàn. Thứ nhất, chữ này không phải là chữ Cộng Sản, mà là chữ Hán Việt dùng trước 1975; và thứ hai, cô ta đánh vần sai, không phải "sáng lạng", mà chữ đúng là "xán lạn" như tôi đã viết. Cô ta viết trả lời, nói rằng là cô ta đã hỏi vài người bạn, ai cũng nói là tôi viết sai, cô ta và họ đúng. Tôi nói nếu cô ta chắc chắn mình đúng thì tôi muốn đánh cá $1,000 dollars, tôi sẽ tìm một quyển tự điển Hán Việt trước 1975, tìm chữ "xán lạn" và sẽ copy gửi cho cô ấy. Nếu có chữ "xán lạn" trong tự điển Hán Việt thì cô ta trả cho tôi $1,000 dollars. Nếu không, tôi sẽ đưa cho cô ấy $1,000. Cô ta trả lời cô ta là người hiền lành, không phải là người bài bạc như tôi nên không đánh cá! Một người nói miệng thì hay lắm, chỉ trích người khác sai, nhưng khi hỏi có dám đánh cuộc xem ai đúng ai sai thì lại rụt vào vỏ ốc.
-Triển khai, Đảm bảo: Trong bài viết "Tiếng Việt hiện đại", tôi đưa ra một thí dụ người Cộng sản dùng đảo ngược chữ mà người chạy tỵ nạn 1975 thấy mới lạ: "triển khai", thay vì "khai triển". Một người viết cho tôi, nói là Cộng sản dị hợm sai lầm đảo ngược nhiều chữ. Tôi nói với anh này là trước 1975 chữ mình không dùng mà họ dùng thì không có nghĩa là họ sai. Thật sự ra, "triển khai" là chữ đảo ngược của chữ "khai triển", và "đảm bảo" là chữ đảo ngược cũa chữ "bảo đảm". Cả hai chữ đều là tiếng Hán Việt, đều đúng, và đều có nghĩa như nhau. Họ quen dùng chữ "triển khai", "đảm bảo", trong khi mình quen dùng "khai triển", "bảo đảm", nên chữ mình không nghe quen thì mình thấy chói tai, thế thôi.
- Quân hàm: Trong bài viết "Nỗi Buồn Quân Phục", tôi dùng chữ "quân hàm" nói về lon quân đội. Ba người viết cho tôi, nói là tôi không nên dùng chữ Cộng Sản, chữ đúng tôi nên dùng mà VNCH mình ngày xưa dùng, là "cấp bậc".
Tôi rời SàiGòn năm 1975. Từ đó cho đến nay, rất hiếm khi tôi lên Internet xem hay đọc sách báo của cả người Việt trong nước và của người Việt ở hải ngoại; do đó cơ hội tôi tình cờ dùng chữ sau 1975 rất hiếm xảy ra. Khi viết đến đoạn văn phải dùng chữ "cấp bậc" trong bài "Nỗi Buồn Quân Phục", thú thật mà nói, tôi không nhớ ra được chữ này, mà chữ đầu tiên hiện ra trong óc tôi lại là chữ "quân hàm". Lúc bấy giờ tôi hoàn toàn không nghĩ đó là chữ Cộng Sản dùng sau 1975 vì tôi biết chữ "quân hạm" , tiếng Hán Việt, là chiến thuyền, thì "quân hàm" có nghĩa là lon quân đội, quá hiển nhiên. Thành ra "cấp bậc" hay "quân hàm", đối với tôi dùng được như nhau. Nói về vấn đề chính trị thì tôi 100% không đồng ý với người Cộng Sản, nhưng khi nói về ngôn ngữ, chữ nào đúng về ngôn từ thì bất luận phe nào dùng, mình không thể kết luận là nó sai.
- Quảng trường: Chữ "quảng trường" nằm trong thí dụ trên. Ngày xưa VNCH mình dùng chữ"công trường", như "Công trường Quách Thị Trang". Người Cộng Sản bây giờ không gọi là công trường, mà gọi là "Quảng trường Quách Thị Trang". Chữ "công trường" ngoài nghĩa "bùng binh" (chữ "công" trong "công trường" nghĩa là công cộng), còn có nghĩa là nơi xây cất."Quảng" nghĩa là rộng, thành ra dùng "quảng trường" thay vì "công trường" cũng đúng. Theo ý tôi thì dùng "quảng trường" có lẽ tốt hơn vì nó giới hạn chữ "công trường" chỉ còn một nghĩa là nơi xây cất, không còn có nghĩa là bùng binh.
- Hoành tráng: "Hoành tráng" là chữ Hán Việt, có nghĩa là qui mô, to lớn. Trước 1975 mình dùng những chữ "nguy nga", "tráng lệ", "đồ sộ", thay cho "hoành tráng". Cả ba chữ "nguy nga", "tráng lệ", "đồ sộ" vẫn còn dùng trong Tự Điển Tiếng Việt hiện thời, có nghĩa là dân ngoài Bắc quen mồm dùng chữ "hoành tráng" thay vì những chữ kia.
- Chế độ: Trước 1975, mình dùng với nghĩa là một tổ chức chính trị như "chế độ quân chủ, chế độ tự do, chế độ Cộng hòa". Khi về Việt Nam, ngoài nghĩa như trên, tôi nghe rất lạ tai khi họ dùng khác nghĩa ở trong hai trường hợp sau đây:
a. Chế độ dinh dưỡng: Trước 1975, mình dùng chữ "quy chế dinh dưỡng". Khi về lại Mỹ, tôi tra tự điển Hán Việt định nghĩa của chữ "chế độ", thì theo Hán-Việt Từ Điển của Đào Duy Anh, "chế độ" là "phép tắc định luật rõ ràng". Căn cứ theo định nghĩa này thì người Cộng Sản không sai khi dùng chữ "chế độ" trong nghĩa "quy chế", tuy rằng người đi tỵ nạn sau 1975 nghe thật là chói tai.
b. Chế độ chụp ảnh: Thí dụ như trong câu: PHÂN LOẠI VÀ BỐ TRÍ CÁC CHẾ ĐỘ CHỤP THƯỜNG GẶP TRÊN MÁY ẢNH.
Tôi không hiểu "chế độ chụp" nghĩa là gì. Đọc câu này viết tiếp theo câu trên thì tôi lại càng hoàn toàn mù tịt không hiểu gì hết: "Về cơ bản, ta chia các chế độ chụp thường gặp trên máy ảnh ra thành ba nhóm: Chế độ chụp tự động hoàn toàn, Các chế độ chụp theo khung cảnh định sẵn và Các chế độ chụp nâng cao."
Người Việt hải ngoại đọc đến đây vẫn không hiểu, chịu thua, trả tôi mười dollars, ký thác vào trương mục của tôi ở Thụy Sĩ thì tôi xin giải thích: chữ "chế độ" ở đây có nghĩa là "phương thức", "cách": các phương thức, hay các cách chụp thường gặp trên máy ảnh. Và để cho những người ở xứ nói tiếng Anh ngứa ngáy không chịu nổi vì không hiểu câu trên nghĩa là gì, tôi xin dịch sang tiếng Anh:
Chế độ chụp tự động: Automatic mode.
Chế độ chụp theo khung cảnh định sẵn: Scene Selector mode.
Chế độ chụp nâng cao: Advanced mode. Phải công nhận chữ "chế độ nâng cao" nghe thật quái đản. Tại sao không dịch "Advanced mode" là "cách chụp cấp tiến"?
Theo tự điển Hán Việt định nghĩa "chế độ" là "phép tắc định luật rõ ràng", thì người Cộng Sản dùng chữ "chế độ" trong nghĩa "chế độ chụp ảnh" là sai, nhưng trong nghĩa "quy chế" thì "chế độ dinh dưỡng" là đúng, tuy rằng tôi nghĩ tốt hơn là dùng chữ "quy chế" trong câu "chế độ dinh dưỡng" để giới hạn chữ "chế độ" chỉ còn dùng có một nghĩa.
- Sự cố: là tiếng Hán Việt, nghĩa là một việc không may xẩy ra trong một thời gian nào đó. Tuy rằng chữ này đúng không có gì sai, tôi đã có đề cập mặc dù mình nên dùng tiếng Hán Việt vì nó bổ túc ngôn ngữ Việt thêm phong phú, nhưng nơi nào không cần thiết thì nên dùng chữ Việt. Chữ "sự cố" không nên dùng vì tiếng Việt có bao nhiêu là chữ để diễn tả chính xác việc không may đó là gì. Thí dụ câu nói: "Hôm nay tôi đi học trễ vì xe tôi có sự cố". Nghe xong người khác không biết xe bị tai nạn gì, trong khi câu này nói thì người khác biết ngay: "Hôm nay tôi đi học trễ vì bị bể bánh xe".
Chữ "hiển thị" (xem) và "trải nghiệm" (thử) là chữ sau này của người Cộng Sản, và nó nằm chung trường hợp như chữ "sự cố": không có lý do gì mình phải dùng vì nó cầu kỳ hóa ngôn ngữ không cần thiết.
Tưởng tượng khi mình còn độc thân, đi chơi với bồ sắp cưới. Một buổi tối người đẹp hỏi: "Anh có muốn hiển thị mướp của em không?" Mình không hiểu chữ hiển thị nghĩa là gì, hỏi người yêu thì sợ nàng chê là ngu nên mình trả lời không, tối thì đi xem ciné chứ ai xem mướp làm gì? Thế có phải là vì cầu kỳ hóa chữ "xem" không cần thiết mà trong một tích tắc, mình trở thành người ngu nhất thế giới vì không hiểu chữ "hiển thị" nghĩa là gì không?
Phía Nam của Orange County, California, ở Temecula có một casino đánh bài mà dân Việt Nam thường tổ chức đại nhạc hội. Tiệm casino ủng hộ cho tiền để khách Việt Nam đến xem nhạc sẽ ngủ lại đêm rồi đánh bài trong casino. Nếu ai xuống khu phố Bolsa sẽ thấy nhiều biểu ngữ bằng tiếng Việt quảng cáo dụ dân VN đến casino này: "Hãy đến (tên của casino) để trải nghiệm tất cả". Chữ dùng hiện thời ở Việt Nam lan tràn khắp nơi ở hải ngoại, và trong trường hợp này, không ai thấy chướng: Tại sao không nói "Hãy đến (tên của casino) để thử tất cả", nghĩa như nhau mà mình không cần dùng chữ "trải nghiệm", sáng chế thêm một cách vô ích?
Thí dụ kế tiếp đây không liên quan đến chữ Việt mới người Công Sản dùng, tôi chỉ đưa ra để chúng ta nên thận trọng khi than phiền người khác sai:
Trong bài viết "Gọi "Ốp-la" ăn sáng ở Mỹ", một anh viết cho tôi, nói là tôi viết người mình gọi chữ "ốp-la" theo âm Oeufs au plat của tiếng Pháp là sai. Chữ đúng là Oeufs sur plat.
Tôi trả lời là tôi nghĩ tôi đúng vì thứ nhất, chữ "ốp-la" âm giống theo chữ Oeufs au plat, và nếu anh ấy muốn ăn ốp-la ở Pháp thì anh ấy gọi Oeufs au plat, không phải Oeufs sur le plat.
Thứ hai, anh ta viết chữ Oeufs sur plat sai. Chữ viết đúng phải là Oeufs sur le plat, có mạo từLE trước chữ plat. Tiếng Việt mình nói có thể không dùng mạo từ: trứng trên (cái) đĩa, nhưng tiếng Anh hay tiếng Pháp phải có mạo từ: Oeufs sur le plat, Eggs on a plate, hay Eggs on theplate.
Anh ta trả lời tôi là người Việt mình hay nói tắt nên anh ấy cũng quen gọi là Oeufs sur plat!
Trước khi cảnh báo hay chỉ đạo người khác là sai, nói về ngôn ngữ tiếng Việt, chúng ta cần phải có chất lượng và cơ sở trước khi đề xuất người khác dùng chữ không đúng. Không cần phải đi Hàng không dân dụng đáp xuống đường băng Tân Sơn Nhất về Việt Nam, qua Hải quan, trình hộ chiếu hay chứng minh nhân dân , rồi đi đường cao tốc đến đăng ký ở nhà khách (nhân tiện mang kiều hối cho người thân), ta mới có thể tìm hiểu được tiếng Việt dùng bây giờ. Chỉ cần ở nhà ở Mỹ, dùng máy vi tính có phần cứng, phần mềm, lên mạng truy cập là ta có thể biết được chữ dùng đúng hay sai.
Chỉ có động não để đáp án độc giả, tranh thủ trí tuệ tiếp thu những từ mới mà tôi nhức cả óc. Điệu này tôi phải thanh lí cái máy chụp hình có chế độ nâng cao để lấy tiền mua thuốc ngừa thai uống cho hết nhức đầu, bảo quản sức khỏe để còn đi múa đôi với vợ thân thương của tôi mỗi tối Thứ Bẩy theo tiếng nhạc phát sóng ở quảng trường Mê-Linh.
Nguyễn Tài Ngọc
February 2014
Tài liệu tham khảo:
Hán-Việt Tự Điển, Đào Duy Anh, ấn bản 1957
Tiếng Việt Hiện Đại
Chuyện “Tình Yêu Phai Nhạt”
Người miền Bắc vào Nam
Chị vợ tôi là người miền Nam, đi du học ngoại quốc từ khi còn bé vào thập niên 1960, chữ nghĩa tiếng Việt giới hạn. Năm 2005, lần đầu tiên trở về SàiGòn sau hơn 40 năm xa nhà, chị đến Khoa Học Dược thăm lại trường cũ thì người bảo vệ không cho, nói phải trình hộ chiếu (giấy thông hành - passport) thì mới được vào. Chị tôi nghe không hiểu chữ “hộ chiếu” là gì, tưởng là chữ “chiếu”, nói với người bảo vệ là chị ấy đi du lịch từ Mỹ về thì làm gì mà nghĩ đến chuyện mang chiếu nên không thể nào có chiếu mà đưa cho anh ta được!
Trên đường về khách sạn từ phi trường, khi biết chị lần đầu tiên về lại Việt Nam, người tài xế nói chị nên đi Vũng Tàu chơi: “Bây giờ có tầu cánh ngầm chở khách từ Sàigòn đi rất nhanh, chỉ mất có 50 phút”. Đi theo chị là một người bạn Mỹ nên chị phải thông dịch cho ông ta hiểu. Trong ba chữ “tầu cánh ngầm”, chị chỉ hiểu có hai chữ “tầu ngầm” nên nói với ông ta là: “We can take the submarine from Saigon to Vung Tau”. Dĩ nhiên là người bạn Mỹ quá khâm phục với quốc gia hiện đại Việt Nam
Một hay hai năm sau khi sang Mỹ, tôi có đọc tựa đề của hai cuốn phim trong báo của miền Bắc mà khi vừa đọc xong, tôi chưng hửng không biết nghĩa là gì: “Thép đã tôi thế đấy” (Phim Nga) và “Đến hẹn lại lên”. Phải mất nhiều phút suy nghĩ tôi mới đoán ra chữ “tôi” ở đây như nghĩa của chữ “tôi luyện”: “Thép đã tôi thế đấy” có nghĩa là “thép đã nung đúc đến độ bền cứng như thế”, ám chỉ một người đã trải qua bao gian nan thử thách khó khăn, nay trở thành vững chắc. Còn “Đến hẹn lại lên”, thoạt nghe như tựa đề một chuyện phim X-rated, có nghĩa là phấn khởi khi gặp nhau!
Đã có nhiều người, ngay cả tôi, viết phân tích và phê bình những từ ngữ mới lạ này. Tôi tóm tắt:
- Sai văn phạm: “làm việc tốt” là sai, nói đúng phải là “làm việc giỏi” (“tốt” là tĩnh từ, chỉ bổ nghĩa cho danh từ, nếu muốn dùng chữ “tốt” thì phải nói“sự việc tốt”. “làm việc” là động từ, chỉ có trạng từ mới bổ nghĩa cho động từ. “giỏi”là trạng từ, do đó nói đúng phải là “làm việc giỏi”).
- Dùng chữ có khả năng nghĩa khác trước 75:
“dưa hấu có khả năng giải rượu”. Trước 75 ta nói: “dưa hấu có thể giải rượu”.
“giá nước sinh hoạt có khả năng tăng giá”. Trước 75 ta nói: “giá nước sinh hoạt có thể tăng giá”.
“Có khả năng không phải cắt điện tuần tới”. Trước 75 ta nói: “Có thể không bị cúp điện tuần tới”.
Trước 75, chủ từ của “có khả năng” phải là người hay là một sinh vật chuyển động. Nếu chủ từ là vật, ta dùng chữ “có thể”, không dùng “có khả năng”. Ngày nay bất cứ chủ từ nào cũng dùng “có khả năng”.
- Chữ dùng sai nghĩa: “chất lượng” dùng nghĩa như “phẩm chất” là sai vì phẩm chất không có lượng. Ngay cả tiếng Anh hay tiếng Pháp, “phẩm chất” cũng không có lượng: quality , qualité. Số lượng là quantity, quantité.
- Chữ Hán/Nôm hỗn tạp: “Siêu sao”: “Siêu” là tiếng Hán, “sao” là tiếng Nôm. Nói đúng phải là “siêu minh tinh”.
- Đảo ngược chữ: “triển khai”, thay vì “khai triển”.
- Ghép chữ: “kích cầu” = kích thích + nhu cầu.
- Cầu kỳ hóa chữ không cần thiết: “hiển thị” thay vì “xem”, “có sự cố” thay vì “hư hỏng”, “trục trặc”….
Hôm nay tôi tụ tập những chữ mới lạ này (chữ in nghiêng), viết lồng chúng trong một câu chuyện để đọc cho vui. Giống như hầu hết những thơ văn khác tôi viết đều là chuyện có thật vì tôi không giỏi trí tưởng tượng (tôi chỉ bóp mép sự thật một tí), câu chuyện sau đây cũng là không giả tạo: khi còn độc thân tôi có một con chó, có một chiếc xe gắn máy, và phần cuối của bài viết là chuyện thật xẩy ra khắp nơi trên đất Mỹ. Xin mời bạn đọc, “Tình Yêu Phai Nhạt”:
Tình Yêu Phai Nhạt
Tôi nhìn đồng hồ hai cửa sổ không người lái trên tay, bây giờ đã 6 giờ sáng. Bật kênh phát sóng số 3 nghe bản thông tin, TV tiên đoán hôm nay có khả năng mưa. Tình hình Ai-Cập đã bớt căng vì công an, quân đội, kể cả lính gái và lính thủy đánh bộ kiểm soát đường phố khắp nơi. Một tướng lãnh đọc bài nói loan báo an ninh đã được bảo quản, tình trạng đất nước tốt, báo cáo tốt, các quan chức nhà nước sẵn sàng làm việc nghiêm túc trở lại để phục hồi đất nước. Vẫn còn quá sớm để thức dậy, nhất là hôm nay Thứ Bẩy tôi không phải động não đi quảng trường quy hoạch quy trình cho nhân viên được quán triệt phương án, thế nhưng tôi vẫn ráng động viên cơ thể đứng dậy, bước ra khỏi giường.
Xuống dưới nhà, tôi vào bếp bắc nồi vừa chiên con sâu mỡ, vừa pha cà phê cái nồi ngồi trên cái cốc cùng một lúc cho tranh thủ thì giờ. Pha xong, tôi vất xác cà phê ngay vào thùng rác, không dám đổ xuống bồn rửa bát sợ gây ra sự cố, ống nước bị ùn tắc. Mang ly cà phê nóng ra sau vườn nhâm nhi trong khi đọc báo, ngắm cây xanh tốt vì đất được phân bón cải cách, hoặc viết lách vào sáng sớm cuối tuần là cái thú thư giãn của tôi. Căn hộ tôi không được hoành tráng mấy thế nhưng nó xa phi khẩu, đảm bảo yên lặng cho chất xám của tôi được tăng trưởng kiệt suất khi tôi muốn viết lách. Nhà tôi ở núi non xa cách thành thị như thế này thì chắc chắn nhà nước chẳng bao giờ giải phóng mặt bằng để xây đường cao tốc.
Ngày xưa mới lấy nhau thì không sáng nào hai vợ chồng không dậy sớm ngồi thủ thỉ với nhau. Bây giờ sau 27 năm lấy nhau thì căn hộ vắng vẻ, sáng nào tôi cũng ngồi một mình, còn nàng thì vẫn tiếp tục đánh giấc cho đến 8, 9 giờ mới dậy. Sinh hoạt hai vợ chồng vì thế cách ly hẳn.
Tôi còn nhớ rất rõ tình cảm mật thiết nàng dành cho tôi khi lần đầu tiên chúng tôi mới gặp nhau. Ở cuộc gặp lần thứ hai, nàng đã nhờ chị của nàng ở bên Mĩ(cùng đi nhà thờ với tôi) làm rõ gia cảnh tôi, biết rằng tôi chưa có đối tượng. Vì thế, dù rằng chỉ mới là bạn sơ hữu, nàng nói là nàng muốn liên hệ tình cảmvới tôi. Mừng như bắt được vàng, tôi bảo nàng cởi áo ra (lúc ấy đã là buổi đêm). Vừa nghe xong nàng tát cho tôi một bạt tai nháng lửa. Tôi ngạc nhiên quá đỗi nhưng chỉ cần vài giây suy nghĩ là tôi đoán ngay lý do tại sao nàng tát tôi: nàng kẹt ở lại Việt Nam tháng 4-1975, chỉ sang Paris năm 1980 nên dùng chữ “liên hệ tình cảm”, có nghĩa là “muốn làm quen với anh”. Tôi thì đi ngày 30-4-1975 nên đâu có bao giờ nghe chữ ấy, chỉ biết chữ “liên hệ tình dục” nên khi nàng nói liên hệ tình cảm, tôi nhanh nhẩu đoảng nghĩ ngay là nàng muốn liên hệ tình dục do đó mới bảo nàng cởi áo ra! Vì vậy mà tôi ăn tát! Đối với các cô khác thì đã un point final tình bạn, không thể nào cho nó triển khai thêm, thế nhưng nàng là người dễ dãi, và nhất là dễ gì tìm được một con trai chảnhnhư tôi nên sau khi nghe giải thích sự tình, nàng bỏ tất cả bức xức, tha thứ cho tôi.
Hai chúng tôi giao lưu thư từ và trao đổi điện thoại thường xuyên. Nàng là dân trường Tây, lại ở Paris Paris Paris mà nàng bỏ ngang không học nốt làm cho tôi ngạc nhiên khôn xiết khi một tuần sau tôi nhận điện thoại đột xuất của nàng báo hiện đang ở Sân bay Los Angeles
-Em ra trễ vì phải trình giấy tờ ở Hải Quan. Em đi máy bay yên lắm vì tổ lái tốt. Em đăng ký mua vé máy bay hôm kia, bảo cô bán vé khẩn trương tìm vé cho em. Gia tài em còn lại chỉ có cái hộ chiếu trong tay và cái valise này. Em bỏ học, bỏ việc làm bán phần với thu nhập chẳng là bao nhiêu, bỏ doanh nghiệp xuất khẩu em làm cho người quen, bỏ cả chứng minh nhân dân Tây bên Pháp, bỏ hết tất cả để sang Mĩ thi công sống với anh. Em có mang học bạ bên Pháp sang để chuyển ngữ, em sẽ đi học tiếp bên Mĩ nên anh đừng lo em bỏ học.
Ngừng một lúc, nàng tiếp:
-Em muốn anh quản lý đời em. Thế anh có tiếp thu em không?
Quá cảm động với tình yêu nàng dành cho tôi, dù rằng tôi là người vạm vỡ, ngày xưa là vận động viên của Viện Ung Bứu, vận động viên bóng đá, từng dùng dây thừng kéo những xe đò quá tải, tôi khóc òa và ôm chầm lấy người bạn gái thân thương, hứa rằng sẽ trọn đời yêu và nuôi nấng nàng. Nếu nghề chính của tôi không đủ nuôi hai đứa, tôi sẽ tìm nghiệp dư, tìm đủ mọi cách kiếm sống, quyết không bao giờ để nàng đói. Khi độc thân tôi có một con chó và một chiếc xe gắn máy, mua với một giá bèo. Từ ngày lấy vợ, tôi bán chiếc xe gắn máy để khỏi phải đội mũ bảo hiểm. Tôi giải phóng luôn con chó để có thì giờ tiêu khiển với nàng.
Những năm tháng đầu và cho cả đến thời gian gần đây, đời sống vợ chồng tôi thật hạnh phúc. Hai chúng tôi lúc nào cũng có ý tưởng nhất quán, không bao giờ gây gỗ nhau. Nàng mê tôi còn hơn Alain Delon, chiêu đãi tôi ngày này qua ngày khác. Thế nhưng từ ngày nàng bắt đầu xem phim bộ hay Paris By Night, nàng bắt đầu sao lãng, bỏ bê tôi, không thèm đi tham quan với tôi mà chỉ liên hệ với những cô khác cùng sở thích. Đã thế, nàng còn chỉ đạo tôi làm việc nhà nữa chứ!
Một lần tôi mổ răng về nhà nằm liệt giường có sự cố, cần cứu hộ. Nàng hỏi tôi có muốn ăn cháo thì để nàng nấu. Tính tôi không thích người khác mệt nhọc vì mình, không muốn vợ phải vất vả vì tôi nên tôi mới bảo nàng là không cần nấu, tôi ăn mì gói là món ăn chủ đạo cũng được rồi vì mì gói cũng đủ chất lượng. Tôi ăn mì gói một ngày, hai ngày, ba ngày thì không sao, nhưng đến ngày thứ tư, thứ năm thì ngán đến tận cổ, muốn tranh thủ ăn lắm nhưng nuốt không trôi, thế mà nàng vẫn không nấu gì cho tôi ăn. Qua đến ngày thứ sáu, tôi mới hỏi nàng sao không thấy nấu cháo gà, cháo thịt cho tôi ăn thì nàng lýgiải chính tôi là người nói với nàng không cần nấu nên nàng để dành thì giờ rảnh rỗi xem hát đôi, hát tốp của những ca sỹ trên sân khấu đại trà tiên tiếncủa Paris By Night! Cứ theo chế độ dinh dưỡng nàng dành cho tôi như thế này, thay vì thổi cơm tốc độ cho tôi ăn thì không nấu niếng gì hết cho tôi đói, chẳng mấy chốc tôi sẽ là hành khách trong bài Con đò đưa xác.
Hơn 27 năm sống với nhau, sau khi đã tốn bao nhiêu công sức nâng cấp một người ở chợ Bàn Cờ như tôi (nhà tôi gần Hội Chữ Thập Đỏ), vợ tôi không còn mê tôi nữa. Tôi đã tư duy định leo lên máy bay lên thẳng rồi khi ở trên không, nhẩy ra ngoài máy bay tự tử để cho vợ tôi thấy hệ quả khi nàng không còn yêu tôi. Thế nhưng một ông bạn già Phó Tiến Sĩ của tôi 70 tuổi, đã về hưu, tuần vừa rồi cảnh báo tôi không nên phí đời giai như vậy. Ông ta muốn dẫn tôi đến nơi này đàn ông có giá trị hơn vàng vì số đàn bà gấp ba lần đàn ông. Tôi đến thì ông ta đảm bảo bao nhiêu bà sẽ hồ hởi tranh giành chém giết nhau để dành lấy tôi. Ông ta làm việc ở ba nơi. Chỗ nào họ cũng trả tiền ông ta đến nhẩy đầm với mấy bà vì nơi nào đàn ông cũng đều khan hiếm trầm trọng, không đủ người để nhẩy. Khi đến nơi làm việc, lúc nào ông ta cũng không có thì giờ nghỉ ngơi vì hết bà này đến bà khác dành giật nhẩy với ông ta. Đã thế, họ còn cho ông thêm tiền bồi dưỡng! Tôi không cần nhẩy giỏi, chỉ biết cơ bản là đủ. Nếu tôi nhận lời đi theo ông ta thì tôi nhất định sẽ không còn buồn vì vợ bỏ bê tôi. Ngược lại tôi sẽ hưng phấn vì các em gái này sẽ thống nhất tranh nhau o bế tôi, không rời tôi nửa bước, không cho tôi về nhà sớm. Ngoài ra, ở đó họ còn dùng máy điện tính, máy quét, thỉnh thoảng hư cần người sửa. Tôi sửa được mọi sự, đến đó vừa nhẩy đầm vừa sửa phần cứng, phần mềm cho họ thì họ lại càng yêu mến, đời sống tôi sẽ được hoàn toàn thoải mái vô tư.
Tôi chưa biết xử lý ra sao vì hôm qua ông ta mới nói cho tôi biết nơi ông ta đi làm: Viện Dưỡng Lão Cao Cấp Thành phố với tuổi trung bình của hội viên là 73 tuổi.
Nguyễn Tài Ngọc
bài nói diễn văn
bảo quản che chở
bèo rẻ
bố trí sắp đặt
bức xức dồn nén, bực tức
căn hộ căn nhà
chất xám thông minh
chủ đạo chính yếu
con sâu mỡ lạp xưởng
cơ bản căn bản
đại trà quy mô
động viên khuyến khích
đề xuất đề nghị
đột xuất bất ngờ
hiển thị xem
hưng phấn vui sướng
khẩn trương nhanh lên
kiệt suất xuất sắc
làm rõ điều tra
năng nổ siêng năng
nghệ nhân nghệ sĩ
nghiêm túc nghiêm chỉnh
nhất quán đồng nhất
phương án kế hoạch
quá tải quá trọng lượng
quy trình tiến trình
quán triệt hiểu rõ
tổ lái phi hành đoàn
tranh thủ cố gắng
trao đổi nói chuyện
tư duy suy nghĩ
