Còn đúng 3 tháng nữa thì kỳ bầu cử tổng thống năm 2016 sẽ diễn ra vào thứ ba 8 tháng 11 năm 2016 giữa tỷ phú Donald Trump (sinh 14 tháng 6 năm 1946) của đảng Cộng Hoà, cựu Ngoại Trưởng Hillary Clinton (sinh 26 tháng 10 năm 1947) của đảng Dân Chủ, Gary Johnson (sinh 1 tháng 1 năm 1953) của đảng Libertarian và Jill Stein ( sinh 14 tháng 5 năm 1950) của đảng Green.
Nhưng cuộc đua thực sự chỉ giữa Hillary Clinton và Donald Trump. Cả hai đều có thế mạnh và yếu điểm mà cả hai đều sẽ khai thác triệt để. Thường thì sau 8 năm của 2 nhiệm kỳ TT thì người dân có khuynh hướng muốn đổi đảng cầm quyền cho nên đó là lợi thế cho Trump mà bất lợi cho Hillary.
Cả hai đối thủ CH và DC năm nay đều bị dân chúng đa số cho là có quá nhiều điểm negative: Bà Hillary thì bị cho là nói láo: vụ email, vụ Benghazi, và vấn đề TPP, vấn đề Obama Care và những chính sách khác của Obama, còn ông Trump thì nóng nảy, hồ đồ, hấp tấp, nói đi nói lại, và cũng nói láo ví dụ năm 2011 khi ông nói đã gởi các điều tra viên đến Hawaii để tim hiểu sự thật về khai sanh của TT Obama và đã phát hiện ra sự thật nhưng rồi sau đó chẳng có sự thật nào được đưa ra và cũng chưa bao giờ ông đã gởi điều tra viên đến Hawaii.
Năm 2015 tại National Press Club Trump nói về TT Putin của Nga là một người "could not have been nicer." Rồi khi tranh luận Fox Business and Wall Street Journal thì một lần nữa ông TRump nói rằng ông biết rất rõ về "Putin" very well. Và gần đây ông mời các hacker Nga hãy hack email của Hillary Clinton. Nhưng sau đó ông lại nói rằng ông không biết gì về Putin, không liên hệ gì với Putin.
Sau Đại Hội Đảng Cộng Hoà thì Donald Trump dẫn điểm Hillary nhưng rồi sau Đại Hội Đảng Dân Chủ thì Hillary lại dẫn điểm trở lại . Hillary đã được sự ủng hộ của ba tỷ phú Mark Cuban, Warren Buffett và Michael Bloomberg.
Chúng ta hãy chờ đợi đến sau ngày 8 tháng 11 năm 2016, nhưng thật sự chúng tôi đã trình bày trước đây. Nếu khối cử tri da đen ngồi nhà thì chúng ta sẽ có tỷ phú chưa từng tham gia chính trị là Donald Trump còn nếu khối cử tri này đi bầu cùng với khối Hispanics thì chúng ta sẽ có nữ tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên trong lịch sử Hillary Clinton.
Thật ra không chỉ có người Việt chúng ta mà tất cả mọi người dân Hoa Kỳ ( và thậm chí mọi người khắp thế giới) đều sôi nổi bàn luận, tranh cãi thậm chí đánh nhau, thù nhau, giết nhau vì ủng hộ phe này hay phe kia, tin rằng ông Trump hay bà Hillary xứng đáng hơn để làm TT.
Mọi người có quyền ủng hộ ƯCV mà mình yêu thích và thậm chí cũng có cả quyền bôi bác, phỉ báng, bịa đặt , nói xấu về đối thủ. Nhưng kết quả cuối cùng sẽ luôn phụ thuộc vào số người đi bầu đi vote. Và lá phiếu của tất cả mọi người, của chúng ta những cử tri gốc Việt rất quan trọng (đừng bao gờ nghĩ sai lầm rằng lá phiếu thiểu số cũng chúng ta vô giá trị, không có ý nghĩa gì, hay thậm chí không ảnh hưởng gì đến kết quả bầu cử) vì trong những trường hợp close race, too close too call, sít sao, chênh lệch ít ỏi thì chỉ cần 1 phiếu, 10 phiếu khác biệt là quyết định tất cả và quyết định luôn vận mệnh của Hoa Kỳ và thế giới cho 4 năm tới và ảnh hưởng lâu dài đến tương lai hậu vận của Hoa Kỳ và cả thế giới.
Cách thức bầu cử của Hoa Kỳ phức tạp và theo Electoral College, Đại Cử Tri Đoàn nhưng vẫn quyết định bởi popular vote ở từng địa phương, từng tiểu bang. Mặc dù có thể có chuyện như năm 2000 khi Al Gore mặc dù tổng cộng số phiếu popular vote, phiếu dân bầu trực tiếp nhiều hơn Bush con nhưng thua Đại Cử TRi, vì quyết định là ở Florida và cụ thể là ở Palm Beach County khi Gore thua Bush ở đó, nếu Tối Cao Pháp Viện cho đếm lại thì Gore đã thắng ở đó và thắng luôn cả Florida nhưng kỳ thật nếu Gore thắng ở Tennessee tiểu bang nhà của Gore thì ông cũng đã thắng không cần Florida và nếu Gore và campaign của ông ta khôn ngoan, khéo léo thì Trưởng Ban Bầu Cử của Palm Beach County lúc đó là một người thuộc Đảng Dân Chủ, chịu đồng ý đếm phiếu lại thì Gore cũng đã thắng, nhưng bởi vì Gore và những cố vấn của ông ta quá vụng về và thiếu khôn khéo tế nhị cho nên tay Trưởng Ban Bầu Cử này đã phản lại Gore mà theo Bush.
Chính số phiếu phổ thông của từng county quận hạt sẽ quyết định Đại Cử TRi Đoàn ở đó, mặc dù trên lý thuyết Đại Cử TRi Đoàn có thể bỏ phiếu ngược lại ý dân và trong lịch sử Hoa Kỳ mặc dù đã có 157 lần có trường hợp Đại Cử Tri phản lại nhưng vẫn không thay đổi kết quả cuối cùng.
Trở lại cuộc bầu cử 2016 này, chúng ta hãy nhìn con số cử tri đi bầu và cách họ bầu như thế nào để thấy rằng kết quả cuối cùng của 2016 này phụ thuộc vào số người đi bầu: Năm 2008 Obama đắc cử, khi có 58.2% số cử tri đi bầu và Obama nhận được 69,498,516 phiếu(52.9%) với 365 Đại Cử Tri.
Năm 2012, Obama được 65,915,796 phiếu ( 51.1%) với 332 Đại Cử Tri. Năm 2008 và 2012 TT Obama chiến thắng là nhờ vào khối cử tri da màu đã xếp hàng dài, chờ cả ngày trời để bỏ phiếu, nhưng năm 2012 ông được số phiếu ít hơn năm 2008 hơn 4 triệu phiếu là do nhiều người da trắng đã bỏ phiếu cho Obama vào năm 2008 đã ngồi nhà, hoặc thậm chí bỏ phiếu cho Romney.
Năm 2012 Obama thắng ở Florida nhờ vào khối cử tri da màu nhưng sang năm 2014 thì khối cử tri này ngồi nhà cho nên Crist thua Scott khoảng 64 ngàn phiếu. Cách đây 28 năm, cũng vào thứ ba ngày 8 tháng 11 năm 1988, PTT George H. Bush đã thắng Dukakis mặc dù vào mùa hè năm 1988 Bush thua điểm Dukakis rất nhiều nhưng sau đó các cố vấn của Bush đã khôn khéo khai thác các yếu điểm của Dukakis và quảng cáo hình ảnh Dukakis quá liberal và thành công nhất của Bush campaign là "Willie Horton","Revolving Door", và "Boston Harbor" đã làm cho Dukakis mất điểm rất nhiều và làm cho Dukakis thất bại.
Trở lại cuộc bầu cử năm nay vào ngày 8 tháng 11 năm 2016, nếu ai cũng đi bầu cử thì kết quả rất khác, đừng bao giờ nghĩ ra lá phiếu của 1 mình ta sẽ không ý nghĩa gì hoặc thậm chí mặc cảm tự ti rằng lá phiếu của người Việt càng không có ý nghĩa. Và kết quả sẽ quyết định bởi những lá phiếu của người da màu.
Cuối cùng tất cả chúng ta hãy luôn ghi nhớ rằng: chúng ta có quyền ủng hộ UCV mà chúng ta thích nhưng cũng không cần phải tức giận với những người ủng hộ UCV khác với chúng ta, và cả hai UCV đang tranh cử để trở thành Tổng Thống Hoa Kỳ, không nhất thiết họ phải hoàn hảo không có khuyết điểm nhưng chắc họ không phải là quỷ dữ, là tội phạm.
Trần Minh Hiền
