Phong trào toàn dân mặc áo vàng xuống đường (loại áo phản quang trang bị cho tài xế khi xe hỏng phải ngừng, đỗ đột xuất trên đường) gọi là Gilets Jaunes ở Pháp thứ bảy tuần này đã bước sang tuần thứ ba.
Chính phủ Pháp hôm 2/12 cân nhắc ban bố tình trạng khẩn cấp vì biểu tình bạo động của phong trào Áo Vàng tại Paris và nhiều nơi khác.
Kể từ ngày 17 tháng trước, mỗi thứ bảy, Gilets Jaunes lại xuống đường đấu tranh đòi chính quyền Macron đáp ứng các yêu sách về đời sống.
Báo chí Pháp đang đếm "Act" (tức là phân cảnh) của Gilets Jaunes, mỗi tuần một Act. Tuần này đang là Act 3, ác liệt hơn hẳn, sôi động hơn hẳn.
Từ sáng sớm, Gilets Jaunes đổ về quảng trường Khải Hoàn Môn (Arc de Triomphe) vừa đi vừa hát bài La Marseillaise và hô vang: "Macron từ chức!". Dọc theo đại lộ Champs Elysees, những người biểu tình ôn hòa khác đã treo khẩu hiệu: "Macron, đừng đối xử với chúng tôi như kẻ ngốc nữa!".
Riêng trong Paris, đã có hơn 15 cuộc đụng độ lớn giữa cảnh sát và người biểu tình bạo loạn, đập phá và cướp tài sản của các cửa hàng sang trọng trên đường phố Paris.
Những người biểu tình đeo mặt nạ và đội mũ trùm đầu ném rào cản, bom xăng và các đồ vật khác trong cuộc đối mặt với cảnh sát quanh đại lộ Champs Elysees nổi tiếng thế giới. Theo BFM loan tin thì đến cuối ngày có 287 người bị bắt giữ, 110 người bị thương (trong đó có 17 cảnh sát), một người bị thương nặng được đưa đi cấp cứu khẩn.
Gilets Jaunes là ai?
Có lẽ từ sau cuộc Cách mạng Pháp 1789, đây là lần đầu tiên người Pháp xuống đường biểu tình một cách "không có tổ chức", tức là không một tổ chức công đoàn, chính trị, tôn giáo... nào đứng ra hô hào kêu gọi và quy tụ lực lượng biểu tình chống đối.
Nguyên cớ trực tiếp là người dân Pháp bất mãn với chính sách tăng giá xăng dầu của chính phủ, nhất là cánh tài xế xe tải. Họ tự động mặc áo phản quang vàng, tụ tập lại dàn xe đi thật chậm với tốc độ sên bò để làm ách tắc nhiều nơi trên hệ thống xa lộ nước Pháp vào thứ bảy cách đây hai tuần.
Sau đấy, sự bất mãn có không khí để dâng cao trong toàn dân. Đến ngày 26 tháng 11, phía Gilets Jaunes đã đưa ra một danh sách 8 người phát ngôn chính thức của phong trào (6 nam 2 nữ) ở độ tuổi từ 22 đến 33. Theo các nguồn tin không chính thức thì một số trong tám người này có liên hệ gần xa với đảng Front National của bà Marine Le Pen.
Theo các phát ngôn viên này và những khẩu hiệu của Gilets Jaunes đưa ra trong ba tuần nay, những bất mãn chính đã cháy âm ỉ trong xã hội Pháp từ bấy lâu nay đang được dịp bùng nổ:
· Những người có thu nhập thấp, họ phải sống bên ngoài các thành phố lớn và bị ảnh hưởng nặng nhất trong việc tăng giá xăng dầu.
· Những xí nghiệp trung bình và nhỏ, đặc biệt là các xí nghiệp trong ngành chuyên chở hàng hoá, họ bị ảnh hưởng nặng tuy nhà nước có kế hoạch hỗ trợ giá.
· Tầng lớp nghỉ hưu với lương hưu ngày càng "teo tóp" lại qua các vụ tăng 1,7% bảo hiểm trên lương hưu của đầu năm 2018.
· Những người sống về nghề nông và những người sống nơi đồng quê, xa thành phố, mọi di chuyển của họ đều bằng xe.
· Cuối cùng là những người trẻ không dễ dàng tìm ra việc làm. Chính các người trẻ này tạo ra các cuộc đụng độ với cảnh sát, họ khiêu khích cảnh sát bằng cách ném đá và bom xăng, xịt sơn màu vào đoàn cảnh sát án ngữ trên đại lộ Champs Elysées và quảng trường Khải Hoàn Môn (Arc de Triomphe)
Hơi cay bao bọc phố phường quanh Khải hoàn môn
Qua phát ngôn hôm qua của ông Emmanuel Macron, đang tham dự cuộc hợp thượng đỉnh G20 tại Argentina, thì chính phủ sẽ không lùi bước trước bạo lực đường phố.
Tuy thế, ngày 26/11/2018, thượng viện Pháp đã ra quyết định đình chỉ mọi chương trình tăng thuế trên giá xăng dầu cho năm 2019, một động thái được xem như có mục đích là làm dịu lại tình hình đang nóng bỏng trên toàn nước Pháp.
Hiệp ước toàn cầu về khí thải COP21 năm 2015 của 194 nước cũng là nguyên nhân gây xáo trộn xã hội Pháp.
Người dọn dẹp ở Khải hoàn môn, đằng sau có dòng chữ: "Áo vàng sẽ chiến thắng"
Một hiện tượng khác nữa làm cho giá xăng dầu nhảy vọt và tình hình trở nên nghiêm trọng hơn cho chính phủ là giá xăng dầu thế giới đã đột ngột tăng lên 80 $US/thùng thay vì 57 $US trong năm trước đó. Chính vì thế nên giá xăng dầu tại Pháp do bộ tài chính quyết định đã tăng 6,7 cents cho dầu và 2,9 cents cho xăng vào đầu tháng 10/2018, và làm cho giá mỗi lít vượt qua mức 1,5 euros.
Đây chính là một giọt nước làm tràn ly và gây khó khăn cho kế hoạch chuyển dần các phương tiện di chuyển cá nhân qua các nhiên liệu sạch hơn để tôn trọng hiệp ước toàn cầu về khí thải CO2 mà chính phủ Pháp đã ký với 194 quốc gia, trừ ba quốc gia là Mỹ, Syria và Nicaragua.
Ngày 2/12, một ngày sau bạo động
Cũng nên biết, thuế xăng dầu tại Pháp TICPE chiếm đến 64% và thuế trung bình tại các nước trong thị trường chung Âu châu cũng áp thuế trong khoảng này như sau :
Hà Lan 68%
Phần Lan, Hy lạp, Anh quốc 66%,
Đức, Bỉ , Ý 65%,
Pháp, Bồ đào nha, Thụy Điển 64%,
Ái nhỉ lan 63%,
Đan mạch, Tiệp, Estonia, Lettonia, 62%
Áo, Tiệp 59%
Malte 57%
Đảo Chypre, Hongarie 56%
Tây ban nha , Lituania, Ba Lan 55%
Roumanie, Bungarie 52%
Cảnh sát chống bạo động ở Paris ngày 1/12
Đoàn biểu tình phản đối tăng thuế xăng dầu, bước qua tuần thứ ba đã thiên biến vạn hóa thành các vấn đề xã hội đa dạng, bạo lực đã thay cho các cuộc tuần hành ôn hoà và hiện lan rộng ra toàn nước Pháp tại hầu hết các thành phố lớn như Marseilles, Toulon, Bordeaux, Valenciennes... Một toà thị chính tỉnh ở Puy en Velay thuộc vùng Haute Loire đã bị Gilets Jaunes đốt cháy.
Gilets Jaunes đang nổi giận, và Act 4 vào thứ bảy tới đây sẽ xảy ra những chuyện gì thì thật khó mà đoán trước nếu chính phủ vẫn tiếp tục giữ thái độ "cứng rắn" trước những đòi hỏi cấp thiết của người dân.
Khải Hoàn Môn tan hoang sau biểu ở Paris
Khải Hoàn Môn, "chứng nhân" lịch sử của nước Pháp, không chỉ chứng kiến cuộc biểu tình lớn nhất thập kỷ ở Paris mà, tệ hơn, còn trở thành "nạn nhân" trong vụ việc.
Đường phố Paris chìm trong khói lửa vì bạo loạn Phong trào "áo khoác vàng" phản đối tăng thuế nhiên liệu leo thang thành một cuộc bạo động, hàng loạt công trình bị phá huỷ và xe cộ bị đốt cháy khiến Paris trở nên hoang tàn.
Những nhóm người mặc đồ đen, đeo mặt nạ làm náo loạn trung tâm Paris, Pháp hôm 1/12, tạo ra tình trạng bất ổn nghiêm trọng nhất ở thủ đô kể từ năm 1968. Vụ việc cũng đặt ra thách thức lớn nhất với Tổng thống Emmanuel Macron trong vòng 18 tháng nhiệm kỳ.
Cuộc bạo động chống lại quyết định tăng giá xăng và chi phí sống đắt đỏ bắt đầu nổ ra hôm 17/11 và nhanh chóng lan truyền qua mạng xã hội. Những người biểu tình nhắm vào Khải Hoàn Môn, một trong những công trình được tôn kính nhất của Pháp.
Các dòng chữ graffiti nguệch ngoạc xuất hiện trên Khải Hoàn Môn, trong đó có khẩu hiệu yêu cầu Tổng thống Macron từ chức.
Một khẩu hiệu khác của nhóm "áo khoác vàng" được sơn lên trên tường Khải Hoàn Môn với nội dung "Áo khoác vàng sẽ giành chiến thắng". Phong trào "áo khoác vàng" là phong trào biểu tình tự lập, được cho là không liên quan tới các đảng phái chính trị và là phản ứng dữ dội của người Pháp chống lại chính sách của ông Macron.
Khải Hoàn Môn chỉ là một trong hàng trăm công trình bị tấn công, phá hoại vào hôm 1/12, khi khu vực Đại lộ Champs-Elysees ngay tại thủ đô Paris biến thành chiến trường.
Tượng Marianne, một biểu tượng khác của nước Pháp, bị người biểu tình đập vỡ. Bức tượng nằm trong Khải Hoàn Môn, công trình được xây dựng từ thế kỷ 19. Dưới mái vòm của Khải Hoàn Môn là mộ của các chiến sĩ vô danh. Một số nhóm biểu tình còn tháo dỡ hàng rào bao quanh để tiến vào khu vực bia liệt sĩ.
Ngày 2/12, Tổng thống Macron tới Khải Hoàn Môn, sau khi trở về từ hội nghị thượng đỉnh G20 tại Argentina. Lên án bạo lực, ông nói rằng: "Không một lý do nào có thể biện hộ cho việc các cửa hàng bị cướp bóc, người qua đường hay các nhà báo bị đe dọa, còn Khải Hoàn Môn thì bị phá hoại".
Tổng thống Macron cũng đã cân nhắc tuyên bố tình trạng khẩn cấp trong buổi gặp với các quan chức an ninh ngày 2/12. Trong ảnh, tổng thống Pháp nói chuyện với cảnh sát và lực lượng cứu hỏa tại một đại lộ gần Champs Elysees. Trong lúc một số người hoan nghênh hành động của ông, nhiều người khác vẫn hô khẩu hiệu "Macron, từ chức!".
Theo Reuters, chính quyền bất ngờ và bị động trước sự gia tăng bạo lực của phong trào biểu tình hôm 1/12. Người biểu tình lập ra các lô cốt, hàng rào thủ công bằng bàn ghế gỗ và phế liệu, đốt lửa thiêu rụi nhiều phương tiện giao thông, ném đá vào đội hình cảnh sát chống bạo động, cướp phá nhiều cửa hàng địa phương.
Những cuộc biểu tình liên tiếp không chỉ thể hiện phản ứng của người dân đối với quyết định tăng giá xăng của ông Macron mà còn phản ánh sự bất mãn sâu sắc của họ đối với các chính sách cải cách kinh tế nói chung. Nhiều người cho rằng cải cách thiên vị người giàu và những doanh nghiệp lớn.
Trong khi đó, tổng thống khẳng định việc tăng giá xăng dầu là điều cần thiết để ứng phó với biến đổi khí hậu. Theo người phát ngôn chính phủ Benjamin Griveaux, ông Macron sẵn sàng đối thoại, tuy nhiên sẽ không rút lại việc cải cách chính sách.
Tại Paris, cảnh sát đã bắt hơn 400 người. 133 người bị thương, trong đó có 23 thành viên lực lượng an ninh. Người phát ngôn Griveaux thúc giục phong trào "áo khoác vàng" tách khỏi các nhóm cực đoan đã xúi giục bạo lực để có thể ngồi vào bàn đàm phán. Tuy nhiên, "chúng tôi sẽ không thay đổi định hướng. Đây là hướng đi đúng đắn. Chúng tôi chắc chắn về điều này", ông nói về các chính sách của tổng thống.
Giới chức cho rằng các nhóm bạo lực cực hữu và cực tả, cùng "những tên côn đồ" ở vùng ngoại ô đã thâm nhập vào đám đông biểu tình, làm gia tăng hỗn loạn.
Người biểu tình gọi đây là "sự khởi đầu của cách mạng". Tuy nhiên, Tổng thống Macron phê phán họ đã "phản bội chính lý tưởng mà họ giả vờ phụng sự". "Những người gây ra bạo lực không muốn thay đổi, không muốn tiến bộ. Họ muốn hỗn loạn", ông nhấn mạnh. "Tôi sẽ luôn tôn trọng đàm phán và sẽ luôn lắng nghe phía đối lập, nhưng tôi không bao giờ chấp nhận bạo lực".
Xe ôtô bị đốt cháy, phá hủy, nằm ngổn ngang trên phố. Thị trưởng Paris Anne Hidalgo, nói những hành động phá hoại và tấn công cảnh sát là “đáng hổ thẹn và đau lòng”.
Phong trào biểu tình leo thang đặt ra thách thức lớn trong lúc ông Macron đang cố gắng cải thiện tỷ lệ ủng hộ vừa rớt xuống còn 30%. Phản ứng không khoan nhượng của tổng thống Pháp đã khiến ông bị buộc tội xa lánh người dân.
"Khó để sống tới cuối tháng. Người dân làm việc và phải đóng nhiều loại thuế. Chúng tôi chán ngấy rồi", Rabah Mendez, một người biểu tình, nói. Đây là cuộc bạo loạn nghiêm trọng nhất kể từ khi phong trào “áo khoác vàng” phát động biểu tình 3 tuần qua. Hình ảnh Khải Hoàn Môn, vốn là địa danh lịch sử thu hút khách du lịch, giờ liên tục xuất hiện trên báo và trở thành một trong những tâm điểm biểu tình và bạo lực.
