Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã quyết định kết thúc sớm cuộc đàm phán với lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong-un tại Hà Nội khi ông Kim không thể đưa ra bất kỳ lời hứa có thể kiểm chứng nào cho tiến trình phi hạt nhân hóa để đổi lại việc dỡ bỏ các chế tài của Mỹ. Đây là một kết thúc không vui cho một hội nghị thượng đỉnh thu hút sự chú ý toàn cầu, đặc biệt khi nó đã bắt đầu với việc hai bên thể hiện rất nhiều thiện chí với nhau.
Tổng thống Trump và Ngoại trưởng Pompeo họp báo tại khách sạn Marriot, Hà Nội ngay sau thượng đỉnh Trump-Kim.
Tuy nhiên, không thỏa thuận không đồng nghĩa với thất bại khi mà ông Trump ít nhất đã đạt được một trong những mục tiêu của ông là giữ cho khu vực ổn định không có thử hạt nhân. Nói cách khác, không thỏa thuận là một thành công khi mà điều đó có nghĩa rằng Mỹ đã không phải đưa ra bất kỳ nhượng bộ nào, không dỡ bỏ chế tài và không viện trợ tiền khi đàm phán với chế độ cộng sản. Việc ông Trump không bị chế độ cộng sản lừa gạt bản thân nó đã là một thành công lớn rồi. Và ông Trump và ông Pompeo đã không đột ngột cắt kết nối với Bắc Hàn mà vẫn thể hiện sự sẵn sàng đàm phán thêm.
Cuộc gặp Trump-Kim lần hai đã có kết thúc không như mong đợi
Không thỏa thuận có nghĩa rằng ông Kim Jong-un đã từ chối cơ hội tuyệt vời để chuyển dịch đất nước của ông sang xã hội mở, ngay cả khi chính quyền Trump đã cố ý sắp xếp cơ hội cho ông được chứng kiến thành công kinh tế tại Singapore và Việt Nam. Ông Kim đã tận hưởng màn trình diễn ngoại giao “vinh quang” tại hội nghị thượng đỉnh này mà cỗ máy truyền thông nhà nước của ông sẽ dành lời ca ngợi bất tận và mang đến những hy vọng lớn lao. Nhưng bây giờ thậm chí ông Kim phải đối mặt với nhiều áp lực hơn từ chính những đồng chí trong nội bộ đảng khi mà chuyến công du lần này của ông đã không mang lại bất kỳ kết quả nào.
Những trụ cột chính mà ông Kim sử dụng để bảo vệ chế độ cầm quyền là vũ khí hạt nhân và tuyên truyền chống Mỹ. Nhưng bây giờ, cả hai trụ cột này đều đang bị tê liệt. Ông Kim không thể phát triển vũ khí hạt nhân thêm nữa và không thể tiếp tục thử hạt nhân khi ông đã hứa phi hạt nhân hóa trước truyền thông toàn cầu. Và ông Kim có lẽ cũng không thể tấn công Mỹ mạnh mẽ bằng cỗ máy tuyên truyền của mình khi mà đối thoại liên tục với ông Pompeo và ông Trump sẽ giữ Bắc Hàn ở bàn đàm phán. Điều mà ông Kim có thể làm là đổ lỗi cho Mỹ bắt nạt Bắc Hàn.
Và ông cần lo lắng xem liệu Mỹ sẽ tiếp tục tập trận quân sự chung với Hàn Quốc hay không.
Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in thời điểm này có thể cảm thấy không hài lòng. Khi thượng đỉnh Trump-Kim không thể đưa ra bất kỳ tiến triển thêm nào về phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, thì những nỗ lực của ông Moon để làm hòa với Bắc Hàn năm ngoái dường như rất nhạt nhòa. Tổng thống Moon có thể sẽ phải đối mặt với nhiều chỉ trích hơn vì phiên bản chính sách “Ánh Dương” với ông Kim Jong-un.
Một nhân vật khác không thể ngủ ngon chính là Chủ tịch Trung cộng Tập Cận Bình. Tại cuộc họp báo sau thượng đỉnh tại Hà Nội, ông Trump đã chỉ rõ rằng 93% hàng hóa cung cấp qua biên giới Bắc Hàn là từ Trung cộng. Đây là một lời chỉ trích gián tiếp nhắm tới Trung cộng đã vi phạm chế tài đang áp đặt lên Bắc Hàn. Điều này sẽ trở thành một lá bài mặc cả khác cho Mỹ tại bàn đàm phán trong đối thoại thương mại Mỹ – Trung.
Chính quyền Trump hiện đã rất không hài lòng về việc Trung cộng liên tục ủng hộ chính quyền Maduro tại Venezuela. Cả ông Chavez và ông Maduro đều là những học trò của Đảng Cộng sản Trung cộng (ĐCSTC). Ông Maduro đã học chiến thuật của ĐCSTC sử dụng để vu oan cho sinh viên trong phong trào sinh viên năm 1989. Khi đó ĐCSTC đã đốt một số xe vận tải quân sự và đổ lỗi cho sinh viên làm việc đó. Ông Maduro cũng đã đổ lỗi cho Mỹ đốt các xe tải chở hàng cứu trợ hôm 23/2.
Hội nghị thượng đỉnh Trump-Kim không kết quả và việc Trung cộng ủng hộ chế độ Maduro sẽ cho phép chính quyền Trump nhìn thấy rõ ràng rằng đàm phán với các chế độ xã hội chủ nghĩa và cộng sản sẽ không bao giờ diễn ra trơn tru khi mà những lãnh đạo của các chế độ này không hề quan tâm tới mạng sống của nhân dân và tương lai đất nước của họ.
Rời Hà Nội mà không đạt thỏa thuận không phải là kết quả làm hài lòng chính quyền Trump và nhiều nhà phê bình nói rằng ông Trump đã mất đi một thắng lợi rất cần thiết. Tuy nhiên, bất cứ điều gì ông Trump đã bỏ lỡ tại Hà Nội, ông sẽ mang nó ra bàn đàm phán thương mại Trung – Mỹ với Trung cộng.
Vì vậy, không thỏa thuận từ thượng đỉnh Trump-Kim thực sự là tin xấu cho Trung cộng. Bước ra khỏi một thỏa thuận xấu tiềm năng cho thấy bản chất của doanh nhân sắc sảo, và ý chí mạnh mẽ để tuân thủ các nguyên tắc.
Ông Tập Cận Bình sẽ phải lo lắng: Ông Trump cũng sẽ bước ra ngoài trong cuộc đàm phán với tôi khi tôi gặp lại ông ấy ở Mar-a-Lago?
