Trong những ngày gần đây, những tin tức về khủng-bố ở Canada, ở Mỹ, những đe dọa khủng-bố ở Anh, Pháp, Đức khiến người ta có cảm-tưởng quân khủng-bố chỉ nhắm vào các nước đã tham-gia vào liên-quân chống lại Nhà Nước hồi-giáo. Từ đầu năm đến nay,tại Trung-Hoa cũng có những vụ khủng-bố, chánh-quyền Bắc-Kinh coi đó là do phe li-khai người Ouighours gây ra.
Có thể kê ra ở đây những vụ khủng-bố chính:
* Vụ khủng-bố ngày 01 tháng 03. 2014 ở nhà ga Côn Minh (Kunming), thù-phủ của Vân-Nam đã làm 29 người chết và làm 130 người bị thương. Số thương vong như thế cho thấy mức độ dữ dội của cuộc tấn-công.
quang cảnh nhà ga Côn Minh sau vụ tấn công khủng-bố
Theo nguồn tin cảnh-sát, các quân khủng-bố đã tấn-công các người đang xếp hàng mua vé bằng dao; các người mua vé đã bỏ chạy toán-loạn, chen lấn dẫm lên nhau, phòng mua vé đầy dẫy các va-li, túi xách, mắt kính... rơi đầy sàn. Nhiều ảnh chụp đã được phổ biến trên các mạng lưới xã-hội cho thấy nhiều xác người đưoơc xếp hàng trên sân ga nhưng tính cách xác thực của các ảnh này không được xác nhận.Nguồn tin cảnh sát nói có ít ra bốn hung thủ bị bắn hạ nhưng nhiều hung phạm khác đã đào thoát. Theo các nhân chứng, các người tấn công đều mặc quần áo đen, một số che dấu mặt.
Nguồn tin cảnh-sát Trung-Hoa nói đây là một cuộc tấn-công khủng-bố có tổ-chức và có tính-toán trước, các hung-phạm tấn công bằng dao và chưa xác nhận được căn cước và coi là của người ouighours, một sắc dân thuộc tỉnh Xinjiang. Việc đụng chạm giữa dân-chúng và lực-lượng duy-trì an-ninh là điều thương xảy ra nhưng việc tấn công nhắm vào người dân sự là điều hiếm khi xảy ra và việc tấn công của người ouïghours ở Vân Nam là một điều rất hiếm (Xinjiang và Yunnan cách nhau cà 1600 cây số).
*Khủng-bố ở một nhà ga tại Xinjiang.
Vào chiều thứ tư 30.04, tại một nhà ga thuộc Xinjiang nằm ở phiá tây Trung-Hoa, một vụ nổ đã xảy ra vào lúc khoảng 19 giờ, ở ngõ ra của nhà ga nam Urumqi (thủ đô của Xinjiang). Vụ nổ xảy ra trong lúc có chuyến viếng thăm của Xi Jinping tại Xinjiang
quang cảnh ngõ ra ở ga Urumqi sau vụ nổ
Xinjiang là một vùng rộng lớn có khí-hậu 'bán sa-mạc' có nhiều tài nguyên thiên-nhiên. Sắc dân chính ở đây là Ouïghours, theo đạo hồi và nói tiếng Thổ. Từ vài thập niên qua, đã có nhiều triệu dân Tàu di chuyển sang Xinjiang để lập nghiệp và nắm lấy huyết mạch kinh tế của Xinjiang, điều khiến người ouïghours bất mãn và nổi dậy.
*Tấn công bằng dao tại nhà ga Canton, được coi là của nhóm li-khai Xinjiang
Trong ngày thứ ba, 06.05.2014, một cuộc tấn-công bằng dao đã xảy ra tại một nhà ga thuộc tinh Canton làm bốn người bị thương. Nguồn tin cảnh-sát coi đây là cuộc tấn công khủng-bố của người Ouighours. Cách tấn công tương tự như cuộc tấn công xảy ra ở nhà ga Yunnan trước đây.
cảnh chen chúc tại ngõ ra ở nhà ga
Lực lượng cảnh-sát đã nhanh chóng đến nơi xảy ra vụ tấn-công và đã bắn hạ một trong số các quân tấn công, một người tình nghi bị bắt giữ
* Sáng ngày thứ năm 22.05.2014 quân khủng-bố đã tấn công một khu chợ ở Urumqi, làm 31 người chết và 94 người bị thương
Nhà chức-trách địa phương đã coi việc tấn-công bằng chất nổ vào một khu chợ thuộc Urumqi, thủ phủ của tỉnh Xinjiang là một hành-động khủng-bố. Hai chiếc xe hơi chở chất đã lao vào các rào chắn, chạy thẳng vào trong khu vực chợ lộ thiên gần công viên nhân dân lúc 7g50 sáng và cho nổ, làm chết 31 người và 94 người bị thương đã được đưa vào bệnh-viện.
Chủ tịch Xi Jinping đã kêu gọi nhà cầm quyền địa phương phải giải-quyết vấn-đề một cách nhanh chóng; bộ trưởng công-an Guo Shengkun đã đến thị sát tại chỗ để giải quyết các hậu quả do vụ khủng bố bằng chất nổ gây ra
quang cảnh vũ nổ nhìn từ xa.
Thao các nhân chứng, hai xe hơi thuộc loại chạy trên mọi địa thế đã lao vào đám đông trong chợ và và các chất nổ đã được tung từ xe ra. Một nhân chứng nói có khoảng hàng chục tiếng nổ.
*Một vụ tấn công bằng dao ở Xinjiang
Tân cương nằm ở phiá tây của Trung Hoa
Theo nguồn tin cảnh-sát, một nhóm khủng-bố đạ dùng dao tấn-công một đồn cảnh sát và các sở hành-chánh trong vùng thị-trấn ốc đảo Yarkand, nằm cạnh biên-giới Tajikistan.Tin tức cho biết có 13 người chết và nhiều người bị thương. Pékin ngờ rằng các hoạt động khủng-bố ở Xinjiang có liên-hệ tới tổ-chức khủng-bố Al-Qaïda.
* Tám tên khủng-bố bị hành-quyết ở Xinjiang.
Ngày 23.08, tám tên khủng-bố đã bị hành-quyết với sự phê-chuẩn của toà án nhân-dân tối-cao. Những người này đã dính líu trong các vụ án hình-sự như tấn-công khủng-bố ở quãng trường Thiên An Môn tại Bắc Kinh, tấn-công vào cảnh-sát ở Aksu, chế-tạo bất-hợp-pháp chất nổ, thiết-lập hệ-thống khủng-bố...Những người bị kết án tử hình gồm có Huseyin Guxur, Yusup Wherniyas, Yusup Ehmet (tấn công khủng-bố ở quãng trường Thiên An Môn làm thiệt mạng ba người và bị thương 39 người ngày 28.10.2013), Rozi Eziz về tội cố sát một viên chức chánh quyền ngày 28.06.2013 ở Aksu; Abdulsalam Elim đã tổ chức và điều khiển một nhóm khủng bố vào tháng năm 2011, quyên góp gây quỹ để huấn-luyện, chế-tạo, tồn trữ và vận-chuyển chất nổ. Memet Tontiyusup đã xem các vidéo về cực đoan tôn-giáo và phạm tội giết một người dân vô tội vào ngày 18.04.2013; Abdumomin Imin tổ-chức huấn-luyện khủng-bố từ tháng 08.2008, đã cùng Bilal Berdi và các đồng đảng đã tấn-công hai trạm kiểm soát và xe cuả cảnh-sát vào năm 2011 và giết một viên chức kiểm lâm ngày 13.12.2013 tại Hotan. Cả hai đều bị tử hình.
* Bốn mươi người 'nổi loạn' ở Xinjiang bị giết.
Trong ngày chủ nhật 21.09, một loạt các vụ nổ đã xảy ra ở Xinjiang làm sáu thường dân,hai cảnh-sát-viên và hai phụ tá cảnh-sát bị chết, ngoài ra còn có 54 thường dân (trong số có 22 người gốc Hán và 32 người gốc ouïghours) bị thương. Hai người bị ngờ là 'thành phần nổi loạn' bị bắt,một ngườ được coi là chủ chốt vụ khủng bố, Mamat Tursun, bị bắn hạ.Có cả thảy 40 'người nổi loạn' đã bị chết do chất nổ hay bị cảnh sát bắn hạ
canh phòng ở thủ phủ Urumqi thuộc Xinjiang
Xinjiang là một vùng thường xuyên xảy ra các cuộc bạo-động và việc đi và đến Xinjiang đã bị giới hạn. Xinjiang là 'vùng tự-trị' nằmở phiá tây Trung-Hoa và giáp giới với các nước thuộc Trung Á,nói tiếng Thổ và theo hồi-giáo.
*Từ đầu năm 2014, các cuộc nổi dậy ở Xinjiang đã trở nên dữ dội hơn với các cuộc khủng bố - một đôi khi có tính-cách tự sát - đã khiến có nhiều người chết. Có tin nói các cuộc khủng-bố này là do các djihadistes người ouighours¨từ syrie trở về
một djihadiste người ouighour¨trong lực lượng Nhà Nước hồi-giáo Daesh
Kể từ một năm qua, các cuộc khủng-bố được coi là do người ouighours từ các đơn-vị thuộc Daesh trở về gồm có:
-cuộc khủng-bố ngày 28.10 tại quãng trường Thiên An Môn làm 5 người chết và 40 bị thương.
-cuộc khủng bố ngày 01.03.2014 tại nhà ga Kunming làm 29 người chết và hơn 40 người bị thương.
-cuộc khủng bố ngày 30.04.2014 tại nhà ga Urumqi làm 2 người chết và 79 người bị thương.
- cuộc khủng bố ngày 22.05.2014 tại chợ Urumqi làm 31 người chết và nhiều người bị thươn-cuộc khủng bố ngày 21.06.2014 làm 13 người chết và 3 bị thương
-cuộc khủng bố ngày 28.07.2014 tại ty cảnh sát Shache/Yarkant làm 96 người chết và rất nhiều người bị thương.
Sự hiện diện của quân djihadistes người ouïghours tại Syrie đã được ghi nhận từ năm 2012, số này trở nên đông đảo vào mùa hè 2014, nhiều đến độ lập thành một khu người 'Tàu' ở Rakka, thủ đô của Nhà Nước Hồi Giáo (Daesh), số người Ouighours ở đây ước lượng khoảng 1000 người.
Cac djihadistes ở các nước tây phương từ các chiến-trường Libye, Irak, Syrie trở về đã là mối lo cho những nhà cầm quyền tây phương nhưng mức độ khủng bố ở những nước này không đáng kể nếu so với các cuộc khủng biố ở Xinjiang. Người ta có cảm-giác như Nhà Nước Hồi Giáo Daesh có đích nhắm vào Trung-Hoa (và cả vào các nước hồi giáo thuộc liên-bang sô-viết trước đây)
quân djihadistes người ouïghours ở Syrie, ảnh do bộ quốc-phòng Irak phổ-biến
Vào giữa tháng mười, Al-Qaïda đã cho in trên tạp-chí bằng tiếng Anh Resurgence một bài nói về đông Turkestan, tên cũ của Xinjiang, nói là đạo hồi bị cấm đoán ở Trung Hoa và kêu gọi có những hoạt-động để chống các đường tiếp-vận cho Trung-Hoa. Các tin tức nói rằng các djihadistes Trung Hoa được huấn-luyện tại Pakistan trước khi sang Syrie. Trung-Hoa đã dùng phiếu phủ quyết 4 lần để bảo-vệ Syrie. Ngoài ra, Trung-Hoa và Nga cũng hợp-tác với nhau trong việc chống lại các nhóm li-khai và djihadistes.
Nhữ Đình Hùng/tổng-hợp/11.11.2014
Nguồn:
*Attaque sanglante au couteau: la Chine accuse 'les terroristes' ouïghours/ Le Parisien 02.03.2014
*Explosion dans une gare du Xinjiang, en Chine/ 7sur7.be, 30.04.2014
*Chine: nouvel attentat imputé aux séparatistes du Xinjiang/arcinfo.ch, 06.05.2014
*Chine: une attaque terroriste fait 31 morts et plus de 94 blessés dans un marché à Urumqi/ French.cri.cn , 22.05.2014
*Nouvelle attaque terroriste à l'arme blanche au Xinjiang/ fr.ria.ru, 29.07.2014
*Chine : quarante "émeutiers" tués dans le Xinjiang:lapresse.ca, 26.09
*Jihadistes revenus de Syrie : déjà plus de 150 morts en Chine:voltaìrenet.org,04.11.2014
