Ông Bạc Hy Lai trước tòa án Tế Nam ngày 22/08/ 2013.
REUTERS/Jinan Intermediate People's Court.
Cựu Bí thư Thành ủy Trùng Khánh Bạc Hy Lai trong phiên tòa khai mạc hôm nay 22/08/2013 tại Tế Nam thuộc tỉnh Sơn Đông, đã mạnh mẽ phản bác cáo buộc nhận hối lộ. Vụ án này là trung tâm của xì-căng-đan đầu tiên từ ba thập kỷ qua đã làm rung chuyển đảng Cộng sản Trung Quốc, diễn tiến của phiên xử được tòa án đưa lên mạng xã hội.
Chỉ có năm thành viên gia đình Bạc Hy Lai cùng với hai thân nhân khác, 19 nhà báo và 84 công dân được xem là đại diện cho các thành phần xã hội Trung Quốc được tham dự phiên tòa, các phóng viên ngoại quốc không được vào. Thời gian xét xử không được công bố, nhưng các nhà quan sát cho rằng chỉ kéo dài trong một, hai ngày.
Theo tường thuật của thông tín viên RFI Stéphane Lagarde từ Tế Nam, thì bức ảnh đầu tiên của nhà lãnh đạo thất sủng từ khi bị câu lưu cách đây 18 tháng, xuất hiện vào lúc 11 giờ 30 sáng (giờ địa phương) trên tài khoản chính thức của tòa án Tế Nam tại mạng Vi Bác. Bạc Hy Lai mặc áo sơ mi trắng, mày râu nhẵn nhụi, đứng giữa hai công an viên.
Đó là điểm mới của phiên xử : ngoài báo chí chính thức, các phóng viên không được phép tham dự, nhưng các thông tin được phổ biến qua mạng xã hội Vi Bác có gần 300 triệu thành viên. Chỉ ba tiếng đồng hồ sau khi phiên tòa khai mạc, tài khoản chính thức của tòa án đã có đến gần 200.000 người truy cập.
Nhiều cư dân mạng nhanh chóng bình luận về các hình ảnh từ tòa án, nhất là tầm vóc của các công an viên « khổng lồ » đứng cạnh ông Bạc Hy Lai cao lớn. Theo tiểu sử chính thức, cựu Bí thư Thành ủy Trùng Khánh cao đến 1,84 mét. Một người mỉa mai : « Họ phải tìm cho được mấy người công an cao ít nhất 2 mét để lấn át ông Bạc ».
Theo cáo trạng, Bạc Hy Lai đã nhận 21,79 triệu nhân dân tệ (2,67 triệu euro) từ năm 1999 đến 2012 từ hai doanh nhân Đường Tiêu Lâm (Tang Xiaolin), và Từ Minh (Xu Ming). Số tiền hối lộ này được đưa trực tiếp hoặc thông qua bà Cốc Khai Lai, hay Bạc Qua Qua. Đây là lần đầu tiên con trai của Bạc Hy Lai bị cáo buộc trực tiếp. Tuy vậy trong thông cáo báo chí vào lúc giải lao buổi trưa, phát ngôn viên tòa án nói rằng Bạc Qua Qua « không phải là đối tượng bị điều tra ».
Ông Bạc Hy Lai, 64 tuổi, bác bỏ cáo buộc đã nhận hơn một triệu nhân dân tệ (122.000 euro) từ doanh nhân Đường Tiêu Lâm (Tang Xiaolin), cho rằng các yếu tố buộc tội do kiểm sát viên đưa ra không chứng minh được gì. Bạc Hy Lai khẳng định ông Đường Tiêu Lâm là « kẻ nói láo », và nói thêm : « Ông ta muốn được giảm án, vì thế mới cắn ẩu bốn phương tám hướng như chó dại ».
Cựu Bí thư Thành ủy Trùng Khánh cũng bị cho là đã biển thủ 5 triệu nhân dân tệ (612.000 euro), và lạm dụng quyền lực để ngăn trở cuộc điều tra về vụ vợ ông là bà Cốc Khai Lai sát hại doanh nhân Anh Neil Heywood. Về lời khai của bà Cốc, theo đó ông đã cất hàng chục ngàn đô la trong một két sắt, ông Bạc cho là « kỳ quặc ».
Về ngôi biệt thự sang trọng tại Cannes, miền nam nước Pháp được cho là do tỉ phú Từ Minh tặng, ông Bạc Hy Lai khẳng định « hoàn toàn không hay biết gì, đó là một vụ được dàn dựng ». Theo tài liệu mà AFP tham khảo được, thì biệt thự này là trụ sở của công ty trách nhiệm hữu hạn « Résidences Fontaine Saint Georges », mà ba người quản lý liên tiếp đều là người thân cận với gia đình Bạc Hy Lai, trong đó có doanh nhân Anh Neil Heywood.
Bên ngoài tòa án, trong số những người dân tụ tập, có những người ủng hộ ông Bạc đến từ Trùng Khánh. Người thì giơ biểu ngữ « Kinh nghiệm của Trùng Khánh rất tốt cho đất nước và nhân dân, người dân muốn thịnh vượng cho tất cả mọi người ». Một người khẳng định, nhà ở tại Trùng Khánh rẻ gấp đôi so với các địa phương khác, người khác cao giọng hát bài Đông phương hồng.
Theo một giáo sư chuyên về chính trị Trung Quốc của trường đại học quốc gia Singapore, thì người dân Trung Quốc cho rằng Bạc Hy Lai là nạn nhân của một cuộc đấu tranh giành quyền lực. Do các chính sách của ông mang tính tích cực ít nhất đối với cư dân Trùng Khánh và Đại Liên, nên Bạc Hy Lai vẫn được lòng một bộ phận dân chúng, vì vậy vụ án này hết sức nhạy cảm. Các tội danh được quy có khung hình phạt lên đến tử hình, tuy nhiên thường được chuyển sang chung thân đối với các vụ án kinh tế.
Bạc Hy Lai phủ nhận ngôi biệt thự sang trọng ở Pháp
Một góc của biệt thự Fontaine Saint Georges ở Cannes (Pháp), được cho là món hối lộ dành cho ông Bạc Hy Lai. Ảnh chụp ngày 19/08/2013.
REUTERS/Jean-Pierre Amet
Trong phiên tòa hôm nay 22/08/2013 cựu Bí thư Thành ủy Trùng Khánh Bạc Hy Lai khẳng định « hoàn toàn không biết gì » về ngôi biệt thự nằm trong một khu phố sang trọng ở thành phố Cannes (đông nam nước Pháp), mà theo công tố viên là một món hối lộ.
Nằm trên một ngọn đồi trồng toàn thông xanh cao ngất, tòa biệt thự hai tầng với những giàn hoa giấy trang điểm mặt tiền, đã được những người thân cận với Bạc Hy Lai quản lý trong một thời gian dài, tuy ông không trực tiếp đứng tên.
Trả lời câu hỏi về tòa nhà này ở vùng Côte d’Azur nước Pháp, Bạc Hy Lai nói : « Tôi không hề biết gì về biệt thự đó, và đây hoàn toàn là một vụ dàn dựng ». Ngược lại công tố viên khẳng định có « nhiều bằng chứng » cho thấy đây là món quà của tỉ phú Từ Minh hối lộ cho Bạc Hy Lai và vợ là Cốc Khai Lai.
Doanh nhân hào hiệp của thành phố cảng Đại Liên bị giam giữ từ một năm qua vì tội tham nhũng. Còn Bạc Hy Lai vốn là Thị trưởng và Bí thư Đại Liên trong thập niên 70.
Được tòa thẩm vấn khoảng một tiếng đồng hồ hôm nay, ông Từ Minh khai là đã tặng 3,23 triệu đô la cho bà Cốc Khai Lai, vì năm 2000 bà thổ lộ với ông là muốn mua một căn nhà ở vùng Côte d’Azur. Theo nhà tỉ phú, thì ông Bạc Hy Lai có mặt trong buổi trò chuyện.
Ngôi biệt thự tọa lạc tại đại lộ Cây Thông - một khu phố mà đại đa số các vụ giao dịch địa ốc là với những người ngoại quốc giàu có. Theo như Patrick Montavon, một người kinh doanh địa ốc ở California, thì đây là « khu phố của những tỉ phú ».
Với cánh cửa ra vào kiểu tân cổ điển, các bao lơn với những hàng cột và mái che rợp bóng sân thượng mênh mông , tòa biệt thự có vẻ khiêm tốn nếu so với các dinh thự xung quanh được kêu giá từ 50 đến 60 triệu euro. Nhưng cơ ngơi này có thể đè nặng lên cán cân trong hồ sơ của các thẩm phán ở Tế Nam.
Biệt thự trên là nơi đặt trụ sở của công ty trách nhiệm hữu hạn « Résidences Fontaine Saint Georges » thành lập năm 2001, và thuộc quyền sở hữu của công ty, theo như các giấy tờ đăng ký chính thức mà AFP được tham khảo. Công ty này nhiều lần được rót vốn từ các tổ chức khác nhau, và một trong số đó là công ty nặc danh « Russel International Resorts » đăng ký hoạt động tại Luxembourg.
Các tài liệu chi tiết về những thủ thuật lắt léo còn cho thấy có ba người thay nhau quản trị công ty trong năm 2000, trong đó có ngôi biệt thự trên.
Người quản lý đầu tiên là Patrick Devillers, một kiến trúc sư Pháp có quan hệ làm ăn và bạn bè với vợ chồng Bạc Hy Lai. Bị bắt vào tháng 6/2012 tại nhà riêng ở Cam Bốt theo yêu cầu của Bắc Kinh, ông Devillers đã bị thẩm vấn trong nhiều tuần lễ tại một địa điểm bí mật ở Trung Quốc về các vụ tham ô của ông Bạc Hy Lai. Devillers luôn kín kẽ về những gì ông biết, trước những nhà báo hiếm hoi tiếp cận được với ông.
Người thứ hai thay chân ông Devillers vào tháng 10/2007 chính là Neil Heywood, một doanh nhân Anh cũng nằm trong số bạn bè thân cận của vợ chồng ông Bạc, nhưng sau đó quan hệ đã xấu đi. Heywood từ chức quản trị viên vào tháng 5/2011, do « những khó khăn rất lớn vì ở xa » cũng như do « thời khóa biểu » - theo biên bản của công ty nộp cho Phòng Thương mại. Bảy tháng sau, Neil Heywood bị ám sát chết tại Trung Quốc và thủ phạm, bà Cốc Khai Lai bị kết án tháng 8/2012.
Cuối cùng kể từ tháng 5/2011, việc quản lý « Résidences Fontaine Saint Georges » được giao cho bà Feng Jiang Dolby, trước đây là người dẫn chương trình truyền hình có tiếng tại Trung Quốc, cũng thân thiết với Bạc Hy Lai.
