Khi ALR hỏi một sinh viên Hoa lục đang du học tại Hồng Kông viết về cuộc Cách mạng Dù, chúng tôi đã không mong đợi nhiều. Những gì nhận được đã làm chúng tôi ngạc nhiên. Nó nổi bật so với những ý kiến, quan điểm hỗn loạn và ồn ào đã được viết về các sự kiện trong tuần vừa qua. Bao giờ cũng thế, trái tim và lòng can đảm có cách thể hiện riêng. Sau đây là bài viết dưới bút danh Yu Xiaobo.
Là một người Hoa lục ở Hồng Kông, tôi luôn cảm nhận được những thành kiến và ác cảm đối với mình, nhưng cũng hiểu sự bất lực là nền tảng cho những cảm xúc này. Trong nhiều năm, tôi đã sống với sự khó xử vì bị kẹt giữa hai bên; nhưng tối nay tôi đã chọn một bên. Tối nay tôi ủng hộ các bạn, bởi vì các bạn đang làm những gì tôi không bao giờ dám mơ ước.
Khi tôi mới đến đây, tôi rất ấn tượng bởi ý thức chính trị và dấn thân của các bạn sinh viên Hồng Kông. Những bài viết trên các bức tường dân chủ, những cuộc thảo luận và bài giảng chính trị thường xuyên tại trường đại học cho thấy vai trò quan trọng của các sinh viên trong việc hướng dẫn phát triển xã hội. Tôi thường được hỏi về tình hình chính trị ở Hoa lục và thậm chí về quan điểm của riêng tôi. Tôi thấy các câu hỏi ấy rất khó trả lời, không chỉ vì tình hình quá phức tạp để được giải thích trong một vài từ, mà còn vì sự thiếu hiểu biết của tôi về vấn đề đó. Tuy vậy, tôi biết ơn sự quan tâm và sự chân thành muốn tiếp cận của các bạn. Ngược lại những người Hoa lục chúng tôi, không chỉ chúng tôi ít khi quan tâm đến các vấn đề của Hồng Kông, chúng tôi hầu như không hiểu cả vấn đề của mình. Chỉ phỏng tính, ít hơn một phần mười sinh viên đại học Hoa lục biết một cách chi tiết về thủ tục bầu cử các lãnh đạo của chúng tôi. Nó không nằm ngay cả trong suy nghĩ của chúng tôi để xem xét tính hợp pháp và chính trực của quá trình đó. Chúng tôi không biết rằng mình có thể hỏi, “Chúng tôi muốn gì?”. Tuy vậy, chúng tôi gán cho sự im lặng của mình là “trưởng thành”.
Tối nay, tôi thấy nhiều hơn cả niềm đam mê và sự góp phần. Tôi thấy lòng quyết tâm và tinh thần đoàn kết mà tôi chưa bao giờ được trải nghiệm, và điều đó đã không được nhìn thấy ở Trung Quốc trong một thời gian dài. Khi sự tẩy chay và chiếm giữ bắt đầu, tôi đã không mong đợi rằng nó sẽ tồn tại lâu, nói gì đến chuyện nó sẽ phát triển đến mức độ như vậy. Sau đó, tôi nhìn thấy những dải băng ruy màu vàng trải dài từ các trường đại học đến cả Hồng Kông, không chỉ trên người các sinh viên mà còn các giáo sư, những nguời mới tan sở và những cụ già gầy yếu. Tôi thấy đám đông chống chọi với hơi cay, để rồi từ đó được chứng kiến sự hình thành của một biểu tượng ý nghĩa từ chiếc ô dù bình thường. Tôi thấy các bạn chạy quanh, phân phối thực phẩm và nước uống đến những người mà các bạn thậm chí không quen biết. Tối nay, tôi thấy các bạn trở thành anh chị em.
Tôi tự hỏi, có khi nào tôi nhìn thấy một cảnh như vậy ở quê nhà? Có khi khi nào chúng tôi chung vai sát cánh làm việc bên nhau cho cùng một mục đích, ngoại trừ những kỳ thi tuyển sinh đại học?. Đáng buồn thay, chưa từng một lần trong đời. Có phải tôi hãy tự trách mình vì đã cho rằng sự dũng cảm là ngu xuẩn và can đảm là ngây thơ không?. Một số người khuyên rằng đây không phải là cách để chúng ta đối phó với các sự việc, nhưng nghiêm túc mà nói, chúng ta có bao giờ làm gì để đối phó với bất cứ vấn đề gì? Tôi không thể che giấu sự ganh tị của tôi vì bạn đã có cơ hội để tranh đấu. Ở tuổi hai mươi, tôi là một điển hình của rất nhiều người sẽ là rường cột của xã hội chúng ta – lập lại, chúng tôi không bao giờ biết rằng có một lựa chọn như vậy.
Tôi cũng ấn tượng sâu sắc bởi thái độ bình tĩnh và kỷ luật của các bạn trong cuộc cách mạng này. Trong khu vực bị chiếm đóng, tôi thấy sinh viên đọc bằng ánh sáng của điện thoại di động, nhặt rác và phân loại các vật liệu tái chế. Cẩm nang hoạt động của các bạn đã chỉ tôi rằng: “Tránh khiêu khích bạo lực, nhưng cũng phải tránh để lòng thù hận nảy nở trong trái tim của bạn”; và tôi thấy các biểu ngữ tuyên bố “bình đẳng, khoan dung, tình yêu, và quan tâm.” Để giữ bình tĩnh và hợp lý có lẽ là thái độ khó khăn nhất, đặc biệt đối với những người trẻ đang tức giận. Nhưng các bạn đã học hỏi từ kinh nghiệm trước đây, và các bạn biết đó là vũ khí sắc bén nhất. Tối nay, các bạn đã dạy cho tôi ý nghĩa thực sự của sự trưởng thành.
Bạn của tôi, một nhà hoạt động, đã nói với tôi rằng cô ấy thực sự không nghĩ rằng Phong trào Chiếm Trung Ương Bất Bạo Đông sẽ dẫn đến kết quả mà tất cả chúng ta mong muốn; những gì cô muốn chỉ đơn giản là để tiếng nói của mình được lắng nghe và để nâng cao ý thức, rồi một ngày nào đó sẽ được thành công. Tôi không thể tưởng tượng phải cần bao nhiêu can đảm để tranh đấu cho niềm hy vọng, và chỉ hy vọng mà thôi. Nhưng tôi biết đây là cách đã đưa bạn đi xa như thế này. Chúng ta đang trên đường đến gần mục đích.
Tôi hiểu được nỗi sợ hãi đằng sau sự can đảm của bạn. Nếu bạn không làm bất cứ điều gì bây giờ, thì ngày nào đó bạn sẽ trở thành một người nữa như tôi. Thành thật mà nói, đây cũng chính là nỗi sợ hãi của tôi. Trong một thành phố quá bận rộn và đông đúc, bạn không bỏ cuộc trước áp lực của nó mà phải giữ vững niềm tin vào dân chủ và tự do, vào sức mạnh của quần chúng. Đối với tôi, đây mới chính là sức quyến rũ của Hồng Kông. Tôi không dám nghĩ thành phố này sẽ như thế nào nếu không có những tiếng la khản giọng trên đường phố và những nắm tay giơ cao lên trời.
Ngồi cạnh bạn, tôi biết những đau đớn và tức giận của tôi tại thời điểm này là ít hơn một phần ngàn những gì bạn đã cảm nhận. Chúng ta không thể biết được tình hình có trở nên tốt hơn, hoặc tương lai có trở nên tươi sáng hơn. Tuy nhiên, tôi phải nói với các bạn rằng những gì các bạn có bây giờ – sự can đảm và niềm hy vọng, tinh thần đoàn kết và kỷ luật – là rất quý giá. Bạn không thể tưởng tượng được rằng những người trong các góc tối của thế giới này, bao gồm cả tôi, thèm muốn nó ra sao. Đó là một vinh dự và một phước lành. Hãy giữ nó, cho hy vọng của riêng bạn, và cho cả chúng tôi.
Tôi sát cánh bên bạn tối nay, cho đến bình minh của một nền dân chủ.
Phỏng dịch bởi Đàn Chim Việt
__________________________________________________________________________________
Letter to Hong Kong Students: Tonight I Picked a Side
Yu Xiaobo
When the ALR asked a mainland Chinese student studying in Hong Kong to write a piece about the Umbrella Revolution, we did so without expectations. What we received surprised us. It stood out from the noisy stampede of opinions and perspectives written about the events of the past week. As always, heart and courage have a way of doing just that. The piece, written under a pseudonym, follows.
As a mainlander in Hong Kong, I constantly feel the prejudice and ill will against us but also understand the helplessness that underlies these feelings. For many years, I have lived with the awkwardness of being stuck between two worlds; but tonight I picked a side. Tonight I stand by you, because you are doing what I never dared to dream.
When I first came here, I was impressed by the political awareness and involvement of Hong Kong students. The posts on democracy walls and the frequent political discussions and lectures at the university indicated the major role that students played in leading social development. I was often asked about the political situation on the mainland and even about my own stance. I found the questions very difficult to answer, not only because the situation was too complicated to be explained in a few words, but also because of my ignorance of such issues. Yet I appreciated your concern and your sincerity in reaching out. Looking back at us mainlanders, not only do we seldom care about Hong Kong issues, we barely understand our own. As a rough estimate, fewer than one in ten mainland university students know in any detail the procedure for electing our leaders. It is not even in our mindset to consider the legitimacy and integrity of that process. We don’t know that it’s possible to ask, ‘What do we want?’ Yet we label our silence “maturity”.
Tonight, I saw more than passion and participation. I saw a determination and solidarity that I have never experienced, and that has not been seen in China for a long time. When the boycott and occupation started, I did not expect it to last long, let alone that it would grow to such an extent. Then I saw the yellow ribbons spreading from universities to all of Hong Kong, not only on students but also on professors, on people who’d just got off work and on tottering grandmas. I saw the crowd refuse to be driven away by tear gas, and watched it create a poignant symbol out of an everyday umbrella. I saw you running around, distributing food and drink to people you didn’t even know. Tonight, I saw you become brothers and sisters.
I asked myself, when did I ever see such a scene back home? When did we ever work side by side for the same goal, other than for our college entrance exam? Sadly, not once in my life. Is it for me to be blamed for regarding bravery as foolishness and courage as naïveté? Some say this is just not the way we deal with things, but seriously, how do we ever deal with anything? I cannot hide my jealousy of you for having the opportunity to fight. In my twenties, I am one example of so many who are going to be the hard core of our society – again, we never knew that there is such an option.
I am also deeply impressed by how calm and disciplined you have been during this revolution. In the occupied area, I saw students doing their reading by the light of cell phones, picking up litter and sorting out the recyclables. In your operation guide I read: ‘Avoid physical confrontation, but also avoid developing hatred in your heart’; and I saw the banner declaring “Equality, Tolerance, Love, and Care.” To stay calm and rational may be the hardest act, for angry youths in particular. But you learnt from previous experience, and you know it is the sharpest weapon. Tonight, you taught me the real meaning of maturity.
A friend of mine, an activist, told me that she didn’t really think the Nonviolence Occupy Central Movement would lead to the result we all hoped for; what she wanted was simply to have her voice heard and to raise consciousness, so that one day it would succeed. I cannot imagine how much courage it must take to strive for hope, and hope alone. But I know this is how you have come this far. We are on our way.
I understand the fear behind your courage. If you don’t do anything now, the day will come that you are going to be just another me. Honestly, this is my fear too. In a city so busy and crowded, you don’t give in to its burdens but keep your faith in democracy and liberty, in the power of the masses. To me, this is the fascination of Hong Kong. I don’t dare to think what the city would be like without the hoarse voices on the streets and the fists waving in the air.
Sitting next to you, I know the pain and anger I feel at this moment is less than a thousandth of what you have felt. We cannot know if the situation is getting better, or if the future is getting brighter. Nonetheless, I have to say to you that what you have now – your courage and hope, solidarity and discipline – are so precious. You have no idea how people in the dark corners of the world, me included, covet it. It is an honour and a blessing. Hold on to it, for your own hopes, and for ours too.
I stand by you tonight, till the dawn of democracy.
Những Bài Học Trải Nghiệm Từ
Hồng Kông
Nguyễn Hoàng-Thanh Tâm và Lê Xuân Đôn
K/g quý Ban Biên Tập,
Thay mặt anh Nguyễn Hoàng-Thanh Tâm và Lê Xuân Đôn đã có mặt tại Hồng Kông trong tuần qua, tôi xin gửi đến quý vị bài viết "Những bài học trải nghiệm từ Hồng Kông". Bài viết chia sẻ những phương thức đấu tranh bất bạo động được thanh niên sinh viên Hồng Kông áp dụng một cách thực tiễn và sáng tạo, đáng được phong trào tại Việt Nam lưu ý đến.
Tôi xin gửi bài viết bên duới và đính kèm là vài hình ảnh từ Hồng Kông. Cám ơn quý vị.
Thân chào
Angelina Trang Huỳnh
* * *
Tấm biển chỉ đường ghi chữ: [đường tới] Dân Chủ Thực Sự, bằng cả hai ngôn ngữ.
Bây giờ là 4 giờ sáng ngày Chủ Nhật, trong lúc ngồi nhìn các em học sinh nữ thay phiên nhau nhặt rác, hai anh em chúng tôi viết xuống những điều chúng tôi ghi nhận được sau những ngày có mặt tại hiện trường. Một trong những lý do chính yếu của chuyến đi đến Hồng Kông này là để quan sát và ghi nhận lại những phương thức đấu tranh bất bạo động đang được phong trào tại Hồng Kông áp dụng. Trong bài viết này chúng tôi xin chia sẻ những quan sát liên quan đế cách thức tổ chức.
Thông Điệp rõ ràng và đơn giản
“This is our city, we deserve freedom”. (Đây là thành phố của chúng ta, chúng ta xứng đáng được hưởng tự do).
Đây là thông điệp từng người biểu tình đều chia sẻ giống nhau khi được hỏi về khát vọng đấu tranh hiện nay của họ.
Với thông điệp rộng (Tự Do, Dân Chủ) họ quảng diễn chi tiết hơn: “Muốn lá phiếu được tôn trọng, chúng ta không để cho chính quyền Bắc Kinh chỉ định bất cứ ai ra ứng cử.” Hầu như khi hỏi bất cứ ai - ít ra những người biết Anh ngữ - họ đều nắm rõ chi tiết về mục tiêu, cách làm và việc phải làm.
Nhờ thông điệp chung và đơn giản này mà mọi người đến tụ tập tại các khu vực biểu tình đều biết rõ mục tiêu của cuộc đấu tranh, nên không ai bảo ai, họ đều hòa mình và đóng góp trong khả năng của từng người.
Có những học sinh 14-15 tuổi sau giờ tan học, tham gia cuộc tọa kháng và đã tự vẽ những khẩu hiệu, giương cao chúng và đi lên đi xuống trong đoàn biểu tình. Khi có người hỏi ai hướng dẫn thì các bạn học sinh này nói rằng không ai huớng dẫn mà họ muốn làm trong khả năng và trách nhiệm mình. Các việc họ làm rất đơn giản. Có những em đi nhặt rác và chỉ nhiệm vụ nhặt rác. Có những em chỉ có nhiệm vụ xịt hơi nước cho người qua lại để chống cái nóng oi bức hay chỉ để cầm quạt để quạt mát những người xung quanh.
Mọi việc được chẻ nhỏ, thích hợp với tất cả mọi người.
Sáng Tạo
Vì là cuộc đấu tranh của mọi người, những người điều hướng cuộc biểu tình đã tạo điều kiện phát huy sự sáng tạo đối đa của mọi người để tạo cho cuộc biểu tình mang hình dáng nghệ thuật cao hầu thu hút và giữ chân những người tham gia. Nhiều “tác phẩm” nghệ thuật đã được thực hiện nhằm mục đích này.
Ví dụ dùng ô dù để tạo thành những đóa hoa lớn, trang trí trên các tường tòa nhà họ chiếm đóng. Trên các ô dù, người biểu tình trang trí với những khẩu hiệu nói lên mục tiêu của cuộc biểu tình.
Họ dựng lên “Bức Tường Khát Vọng” để mỗi người tự viết ước vọng của mình hay nói lên điều mình khao khát trong cuộc đấu tranh này và treo lên hòa chung với khao khát của mọi người. Ban tổ chức đã trưng dụng một dãy tường cao lớn khác với đầy ắp các tờ giấy nhỏ đủ màu sắc để mọi người ghi lại đó lý do họ tham dự cuộc biểu tình này. Cách trình bày đầy nghệ thuật thu hút người chung quanh, tạo nhiều cảm xúc cho những người tham gia, và nhất là góp phần nhắc nhở nhau về mục tiêu và điểm đến của phong trào.
Điểm sáng tạo đáng ghi nhận khác là nội dung những khẩu hiệu sử dụng rất đa dạng. Tuy ngắn gọn nhưng đầy tính chất trẻ trung, kích thích cao sự suy nghĩ nơi người đọc. Như các câu “Do you hear the people sing, singing the song of angry men” (Bạn có nghe tiếng người dân hát, hát vang bài ca của người cuồng nộ). Những biểu tượng khác như nơ vàng, cách chéo hai tay đưa lên cao mà người biểu tình tại Hồng Kông sử dụng đều là những sáng tạo mang tính cách hợp quần, trẻ trung.
Ngoài ra, họ còn tận dụng cả nhạc, phim ảnh và những câu nói bất hủ của một số nhân vật nổi tiếng để kích thích những người tham gia bằng tiếng Hoa và cả tiếng Anh.
Những lời nhắn nhủ trên trái tim: "Bất bạo động là chìa khóa", "tình yêu sẽ hàn gắn", "hãy lắng nghe người dân", "thay đổi sẽ đến"...
Ban Tổ Chức
Khi được hỏi ai là người của Ban Tổ Chức, hầu hết các bạn trẻ tham gia cuộc biểu tình đều trả lời họ không có một ban lãnh đạo theo lẽ thuần tuý chỉ huy hết mọi việc mà thay vào đó mỗi người là một phần tử lãnh đạo phong trào. Nắm vững mục tiêu của cuộc đấu tranh cùng với tinh thần trách nhiệm chia sẻ công việc (tự coi mình là thành phần chủ lực, của Ban Tổ Chức, chứ không phải chỉ đến để tham dự) đã khiến cho những phức tạp, bon chen của Hồng Kông không được nhìn thấy nơi đoàn biểu tình.
Rất kỷ luật. Khi bước vào vòng đai biểu tình, mọi người đều ý thức tại sao họ đến đây. Quan sát chung, hầu như cứ mỗi 5 tấm bản đặt trong quảng trường biểu tình là có một tấm nhắc nhở mọi người “Remember why we are here” “Remember why we we started all this” (Hãy nhớ tại sao chúng ta ở đây. Hãy nhớ tại sao chúng ta khởi sự công việc này.)
Bên cạnh những công việc mang tính cách tự phát mà mỗi thành viên tham dự tự tiến hành, họ cũng có những người trách nhiệm lo các khâu quan trọng khác như y tế, ẩm thực, vệ sinh, thông tin, điều động, an ninh… Chính sự chia đều trách nhiệm như vậy, cuộc biểu tình tại Hồng Kông đã được điều hướng bởi một số cá nhân tạo thành cơn sóng lớn qua các đặc điểm:
Chu đáo trong sự sắp xếp. Biết sẽ có mưa, nên đã có sẳn các tấm ni lông bọc kín các bức tường thông điệp để chống mưa, nhưng vẫn còn nghệ thuật, để nguòi ta vẫn có thể đọc được.
Những nơi có chướng ngại vật bằng xi măng giữa đường hay ngoài thành đường, được đoàn biểu tình trưng dụng các khung rào sắt hay lấy gỗ chế thành thang để người ta bước qua dễ dàng và an toàn. Khi đông người cần qua lại, họ tự ý thức xếp thành hàng và chia từng nhóm qua lại cho trật tự. Có nhiều người trẻ tự nguyện giúp đỡ người qua lại các vật chắn được an toàn.
Vật dụng dành cho người biểu tình được chuẩn bị chu đáo, không thiếu gì từ dụng cụ cá nhân, khẩu trang, áo mưa, đồ ăn, thức uống, giấy toilet. Đặc biệt là hàng ngàn hộp đồ ăn đã được các cá nhân, thương nhân mang đến tiếp tế hằng ngày. Đồ tiếp tế được nhiều cá nhân mang đến yểm trợ trực tiếp tại chỗ biểu tình hoặc ở một quy mô lớn hơn, nhiều khuôn viên đại học đã được sử dụng như địa điểm đón nhận và “tồn trữ” mọi vật dụng để ban tổ chức có thể nhanh chóng phân phối cho người biểu tình.
Để giữ vệ sinh chung, ban tổ chức đã để bao rác tại nhiều nơi. Mỗi chổ không những chỉ có một bao mà là nhiều bao khác nhau với ghi chú rõ ràng để phân loại rác, giấy, đồ có thể tái chế. Ngay cả các chai nước nhựa, chai và nắp chai đều có những bao riêng biệt. Bên cạnh đó, nhiều bản giấy lớn được dán khắp nơi nhắc nhở mọi người dọn dẹp rác xung quanh mình.
Dưỡng Quân
Trong những giờ cao điểm (từ khoảng 5 giờ chiều đến 12 giờ khuya) khi mọi người tụ tập lên đến từ hàng chục cho đến cả trăm ngàn người hoặc hơn, Ban Tổ Chức có những diễn thuyết bởi các thành viên đại diện các tổ chức và đoàn người hô vang các khẩu hiệu. Tuy nhiên điều này không diễn ra xuyên suốt khoảng thời gian nói trên. Họ chia nhỏ thành từng đoạn, mỗi đoạn kéo dài khoảng 1 tiếng và xen kẽ là những giờ giải lao nhỏ. Ban tổ chức rất quan tâm đến nhu cầu dưỡng quân để có thể đấu tranh lâu dài.
Ngoài việc thiết trí một sân khấu lớn, trong đoạn đường dài hơn 1 cây số, ở những lúc chưa đến cao điểm của việc tụ họp, khi cần họ đã tự chia ra thành từng vòng đai nhỏ để sinh hoạt. Mỗi nhóm có một bạn trẻ cầm loa phóng thanh để chia sẻ, trao đổi với mọi người. Người đại diện đó chia sẻ và giải thích về các các đối sách hoạt động, và lắng nghe những ý kiến đề nghị của mọi người.
Khi giờ cao điểm tất cả cùng hướng về sân khấu chính với hệ thống âm thanh đuợc chuyển dài cả cây số.
Truyền thông
Cả đoàn biểu tình luôn dùng hai ngôn ngữ Anh và tiếng Hoa, nhắm vào cả giới truyền thông Hồng Kông và quốc tế. Đối với truyền thông quốc tế, Ban Tổ Chức chu đáo chuẩn bị sẵn các nhóm dịch thuật. Trên đường phố họ có nhiều bản hướng dẫn truyền thông về dịch vụ dịch thuật và cung cấp số điện thoại để liên lạc.
Kết
Cho đến giờ phút này, chúng ta chưa biết cuộc biểu tình của giới trẻ và người dân Hồng Kông sẽ kết thúc ra sao. Nhưng trên bề mặt tổng quát, qua quan sát trong những ngày có mặt tại Hồng Kông, chúng tôi cảm nhận giới trẻ Hồng Kông đã tổ chức một cuộc Bất Tuân Dân Sự thật hoàn hảo. Các điểm cốt lõi của một cuộc đấu tranh Bất Bạo Động đã được thể hiện rõ nét. Từ con số quần chúng được huy động tham dự (lên đến cả chục ngàn, cả trăm ngàn người), tinh thần kỷ luật và ý thức tự giác, trách nhiệm cao, cách tổ chức chu đáo và quan trọng nhất là các thông điệp, mục tiêu họ đề ra hết sức cụ thể, rõ ràng và có được sự đồng thuận bởi tập thể người tham dự.
Trong suốt nhiều thập niên qua, lịch sử đã ghi lại nhiều bài học Đấu Tranh Bất Bạo Động qua từng giai đoạn, của từng quốc gia trên thế giới, như Ấn Độ, Nam Phi, Tiệp Khắc, Serbia, v.v... thì ngày nay, tuổi trẻ Hồng Kông đã tạo cho mình một chỗ đứng không kém phần quan trọng và chia sẻ nhiều bài học quý báu cho giới đấu tranh tại Việt Nam và khắp nơi trên thế giới.
(Anh Nguyễn Hoàng-Thanh Tâm và Lê Xuân Đôn là hai thành viên đảng Việt Tân đến Hồng Kông từ ngày 1/10 để bày tỏ sự ủng hộ thanh niên sinh viên Hồng Kông cũng như quan sát những phương thức đấu tranh bất bạo động được phong trào Occupy Central áp dụng).
