Tiến Sĩ Trịnh Hữu Phước (giữa) cùng vợ, Tiến Sĩ Diệp Trịnh, và con gái út trong ngày nhận huy chương
cho những đóng góp xuất sắc, lâu dài của ông cho kỹ thuật hỏa tiễn và những ứng dụng
kỹ thuật mới cho phi thuyền Mặt Trăng và Hỏa Tinh, tháng 5 năm 2010.
(Hình: Gia đình cung cấp)
cho những đóng góp xuất sắc, lâu dài của ông cho kỹ thuật hỏa tiễn và những ứng dụng
kỹ thuật mới cho phi thuyền Mặt Trăng và Hỏa Tinh, tháng 5 năm 2010.
(Hình: Gia đình cung cấp)
Giản dị, chân chất, cởi mở là điều dễ nhận thấy ngay trong lần đầu tiếp xúc với tiến sĩ Trịnh Hữu Phước, người đang giữ nhiệm vụ trưởng nhóm chuyên viên kỹ thuật nghiên cứu và chế tạo động cơ hỏa tiễn hạng nặng cho NASA.
***
“Tôi rời khỏi Việt Nam vào tháng 5, năm 1979, sau khi học hết lớp 11, tại Cà Mau. Ðáng lý ra phải đi chung với một số người trong gia đình, nhưng do trục trặc, cuối cùng chỉ có một mình tôi lên tàu. Trong lúc sợ quá vì không hề chuẩn bị tư tưởng cho việc ra đi một mình, trong người không có đồ đạc, tiền bạc gì hết, tôi đã định nhảy xuống bơi vào bờ.” Tiến Sĩ Phước bắt đầu câu chuyện với phóng viên Người Việt bằng cách kể lại chuyến vượt biên của mình cách đây hơn 31 năm.
Ra đi từ vùng thôn quê Bạc Liêu từ năm 16 tuổi, vượt qua nhiều gian nan để sinh tồn và học tập,
hôm nay Tiến Sĩ Trịnh Hữu Phước đã là trưởng nhóm chuyên viên kỹ thuật nghiên cứu
và chế tạo động cơ hỏa tiễn hạng nặng cho NASA.
(Hình: Dân Huỳnh/Người Việt)
hôm nay Tiến Sĩ Trịnh Hữu Phước đã là trưởng nhóm chuyên viên kỹ thuật nghiên cứu
và chế tạo động cơ hỏa tiễn hạng nặng cho NASA.
(Hình: Dân Huỳnh/Người Việt)
Chủ tàu sợ lộ nên hứa với cậu bé Phước hãy cứ yên tâm đi, sang đến đảo ông sẽ giúp đỡ.
Tuy nhiên, như phần đông những thuyền nhân khác, chuyến hải hành tìm tự do của Phước cũng bị cướp. Vì thế, khi đến trại, chủ tàu đã không làm như lời hứa.
16 tuổi, một thân một mình, không có bất cứ hành trang tài sản gì trong người, Phước bắt đầu làm đủ mọi việc để có thể kiếm ăn cho chính mình, từ bán bánh mì đến lên rừng chặt cây làm giường cho người ta trên đảo Kuku, sau đó là Galang.
Thời gian này, Phước tình cờ gặp lại một người bạn học cùng lớp ở Bạc Liêu, qua đảo trước đó 2 tháng.
“Trước khi rời đảo Galang sang Mỹ định cư, người bạn đó hứa sẽ tìm người bảo trợ cho tôi, bởi lúc đó tôi còn ở tuổi vị thành niên,” anh Phước kể tiếp.
Với sự giúp đỡ của người bạn này, một cặp vợ chồng thầy giáo người Mỹ, không có con ruột, chỉ có hai con nuôi người Korean, nhận bảo trợ cho Phước từ trại tị nạn Galang đến tiểu bang Illinois, Hoa Kỳ.
Sau 6 tháng sống trong sự bảo bọc của hai vợ chồng Mỹ tốt bụng, khi tròn 18 tuổi, Phước dọn ra ở riêng cùng một anh bạn quen lúc ở đảo.
Thời gian tiếp theo, Phước vừa đi học vừa đi làm. Sau 4 năm rưỡi đến Mỹ, anh lấy được bằng đại học về kỹ sư phi hành không gian (Aerospace Engineer). Ðó cũng là lúc anh nộp đơn xin vào làm cho NASA theo một thông báo tuyển người mà anh trông thấy được ở trường đại học của mình.
Tuy nhiên, sau khi phỏng vấn, anh Phước không được chấp thuận bởi lý do “anh chưa phải là công dân Hoa Kỳ.”
Dẫu vậy, người phỏng vấn đã cho anh một lời hứa: giữ vị trí đó cho đến khi anh trở thành công dân Hoa Kỳ. Ðồng thời người này cũng khuyên anh trong thời gian chờ thi quốc tịch, hãy học tiếp bằng “master.”
Trịnh Hữu Phước chính thức về làm cho NASA sau khi tốt nghiệp cao học năm 1987, chuyên về phát triển động cơ hỏa tiễn “LOX-methan” - sử dụng nhiên liệu oxygen và methan lỏng - cho phi thuyền bay vào mặt trăng.
Như một sự sắp đặt của số phận, người bạn học ngày nào giúp anh đến Mỹ đã trở thành người bạn đời sau đó của Tiến Sĩ Trịnh Hữu Phước. Ðiều đặc biệt, cả 2 người, anh Phước và chị Diệp, tên vợ anh, đều ở trong nhóm kỹ sư của trung tâm phi hành không gian Marshall thuộc NASA ở Huntsville, Alabama.
Trong thời gian làm việc tại đây, hai vợ chồng anh đã tiếp tục học để lấy bằng tiến sĩ.
***
“Với người Việt Nam xưa nay, NASA vẫn là một điều gì đó khiến người ta ngưỡng mộ. Vậy bản thân anh cảm thấy như thế nào khi là một thành viên của NASA?” Tôi hỏi Tiến Sĩ Trịnh Hữu Phước khi anh đang say sưa nói về công việc của mình.
Anh cười thoải mái:
“Tôi nghĩ bất kỳ ai cũng ít nhiều cảm thấy tự hào và hãnh diện về nơi làm việc của mình. Tôi cũng vậy thôi. Mà không chỉ người Việt Nam đâu, cả người Mỹ cũng cảm thấy tự hào khi làm việc cho NASA. Các con tôi cũng cảm thấy hãnh diện khi nhìn thấy sự xuýt xoa của bạn học khi chúng khoe cả ba mẹ đều làm cho NASA.”
Chưa có con số thống kê chính xác xem có bao nhiêu người Việt Nam đang làm việc cho 8 trung tâm NASA trên toàn nước Mỹ. “Riêng tại Trung Tâm Alabama, nơi chịu trách nhiệm về chế hỏa tiễn hạng nặng thì có chừng 6, 7 người Việt, tính luôn cả 2 vợ chồng tôi, trong tổng số 7,500 người làm việc tại đó.” Anh Phước cho hay.
Từ lần thám hiểm mặt trăng lần cuối của Hoa Kỳ vào năm 1972, cho đến nay, cơ quan không gian Hoa Kỳ NASA mới lại bắt đầu nghiên cứu những cải tiến kỹ thuật về dụng cụ khoa học cho cuộc thám hiểm cũng như chế tạo phi thuyền một cách hoàn hảo thêm. Nhằm mục đích đến mặt trăng trong thời gian tới để khảo sát địa chất và những dữ kiện thiên nhiên như đo nhiệt độ lòng đất, độ động đất, độ từ trường... NASA chọn đề án chế tạo phi thuyền người máy Robotic Lunar Lander (RLL) để dùng cho cuộc thám hiểm này.
Trong đề án này, Tiến Sĩ Trịnh Hữu Phước, trưởng nhóm chuyên viên kỹ thuật nghiên cứu và chế tạo động cơ hỏa tiễn, chịu trách nhiệm đề án hai loại hỏa tiễn cho phi thuyền RLL. Trong đó, một loại dùng nhiên liệu lỏng điều khiển phi thuyền trong lúc bay và đáp xuống mặt trăng, một loại dùng nhiên liệu đặc để tạo ra phản lực làm giảm tốc độ của phi thuyền trước khi đáp.
***
Ðể có thể đảm đương nhiệm vụ tại trung tâm phi hành không gian Marshall thuộc NASA ở Huntsville, Alabama, không thể không nhắc tới quá trình học hành gian nan của Tiến Sĩ Trịnh Hữu Phước, đặc biệt là những ngày tháng vất vả để học tiếng Anh.
Anh Phước nhớ lại:
“Tôi vào một lớp học ESL, học vài tuần cảm thấy không học nổi, vừa xin thầy giáo cho 'drop' lớp nhưng đồng thời tôi cũng xin thầy cho tôi được học dự thính để ngồi nghe xem thầy nói gì.”
Thấy người học trò chịu khó quá, thầy giáo dạy tiếng Anh đã cho anh một “đặc ân:” mỗi khi chuẩn bị kiểm tra viết bài luận, thầy cho anh biết đề trước một ngày để anh về “ì ạch viết. Sau đó học thuộc lòng và hôm sau vô chép lại theo trí nhớ!”
Với môn khoa học chính trị, “lúc đó mình mù mịt chẳng biết gì, thầy động viên nếu cố gắng làm bài đạt điểm B, thầy sẽ nâng lên thành A. Và thế là tui ráng được B.” Anh cười hồn nhiên kể lại việc học không dễ dàng của mình ở những năm đầu đến Mỹ.
“Người ta học 1, học 2, mình phải học gấp 10 lần, bởi ngôn ngữ này xa lạ với mình quá mà.” Anh thú nhận.
Trải qua những ngày tháng học hành khó nhọc như vậy, nên ngày nay, khi có thể tự tin cùng ngồi lên đề án, phác thảo mô hình thiết kế hỏa tiễn cho việc nghiên cứu thám hiểm không gian cùng những nhà khoa học tên tuổi của Mỹ, Tiến Sĩ Trịnh Hữu Phước cũng “cảm thấy có phần hãnh diện.”
***
Câu chuyện vượt biên, vượt khó, từ một vùng nông thôn Bạc Liêu tiến đến NASA, được vợ anh Phước kể cho 3 cô con gái họ nghe mỗi ngày.
Tiến Sĩ Phước nói một cách thú vị:
“Các con tôi thường nói thời đại ba mẹ khác thời đại chúng con, hay chúng con đã nghe câu chuyện này cả ngàn, lần cả triệu lần rồi. Thế nhưng mỗi lúc cần viết một bài luận về câu chuyện thích nhất, bao giờ chúng cũng viết về câu chuyện của bố mẹ mình.”
Nhìn lại chặng đường đã qua, Tiến Sĩ Trịnh Hữu Phước cảm nhận:
“Mỹ là vùng đất cơ hội. Nhiều người Việt mình đã thành công trong nhiều lãnh vực trên đất nước này. Nhìn lại những gì đã qua, tôi chỉ muốn chia sẻ kinh nghiệm với những người trẻ là hãy cố gắng học khi có điều kiện, bởi học vấn luôn là nền tảng để mình có thể tham gia vào nhiều lãnh vực.”
***
Khoa học gia Trịnh Hữu Phước
gặp gỡ cộng đồng Nam California
Nguyên Huy/Người Việt
Khoa học gia Trịnh Hữu Phước
gặp gỡ cộng đồng Nam California
Nguyên Huy/Người Việt
Vào tối hôm Thứ Năm, 2 tháng 9 vừa qua, tại nhà hàng Zen cũng là Câu Lạc Bộ Nghệ Sĩ và Truyền Thông trong thị xã Westminster, Khoa Học Gia Tiến Sĩ Trịnh Hữu Phước đã có một cuộc gặp gỡ chan hòa tình tự quê hương Bạc Liêu, nơi chôn nhau cắt rún của ông.
Tổ chức cuộc vui họp mặt này là chủ nhân CLB, nhà báo Lý Kiến Trúc cùng với Hội Ðồng Hương Bạc Liêu và doanh gia Trần Dũ.
Tất bật chào mừng hầu khắp mọi người có mặt, khoa học gia Trịnh Hữu Phước đã không dấu được niềm vui khi tình tự quê hương mỗi lúc mỗi chan hòa theo từng khuôn mặt mà ông đến tận nơi chào hỏi. Này là ba người bạn học cũ của cái thời còn mài đũng quần tại thị xã Bạc Liêu trong cảnh nghèo túng. Này là ông hội trưởng Hội Ái Hữu Bạc Liêu có như đã gặp nhau đâu đó. Này là soạn giả Yên Lang đã từng nghe tiếng nhiều nay mới được gặp mặt. Ôi thôi những kỷ niệm, những hình ảnh từ bao nhiêu năm trước lúc còn ấu thơ, một thời trung học, như hiện về thật rõ nét. Ngôi trường xưa, bạn bè cũ nay tản lạc đâu mà chỉ còn thấy có ba người. Cũng may, cô trưởng lớp Võ Thị Diệp thì nay đã là “nội tướng” khi gặp lại nhau trên đường lưu lạc xa quê.
Xúc động trước những tấm tình quê ngọt ngào, Khoa Học Gia Trịnh Hữu Phước bồi hồi phát biểu:
“Thật là một cuộc gặp gỡ đầy bất ngờ và thích thú cho tôi. Trên những đoạn đường đời đã qua, tôi đã từng được dự những buổi nhạc kịch Opera, những buổi trình tấu nhạc cổ điển nhưng tiếng hát cải lương, những điệu hò sông nước dạt dào biết bao tình cảm lúc nào cũng quanh quẩn bên tôi. Nên khi biết soạn giả Yên Lang người cùng quê với mình và lại được gặp đây hôm nay thì quả là điều mà tôi không nghĩ được tới trong lần công tác ở Nam California này.”
Quả thật, Hội Ðồng Hương Bạc Liêu trịnh trọng đón tiếp người đồng hương là một niềm hãnh diện cho cộng đồng người Việt, với cả một ban cổ nhạc và rất nhiều nghệ sĩ tên tuổi đến ca hát chào mừng người khách quý.
Không chỉ có người đồng hương Bạc Liêu trân trọng Khoa Học Gia Trịnh Hữu Phước mà phó thị trưởng thành phố Westminster khi được biết tin cũng đến để trân trọng trao tặng nhà khoa học họ Trịnh một kỷ vật là chiếc kẹp cà vạt có khắc tên thành phố Westminster. Ðại diện của Dân Biểu Trần Thái Văn cũng được cử đến để được vinh hạnh trao tặng một tấm bằng ca ngợi.
Một bàn dành riêng cho các nhà trí thức, nhân sĩ trong cộng đồng đến chung vui gồm Tiến Sĩ Lâm Lễ Trinh, Giáo Sư Bửu Tập, Giáo Sư Cao Thiện Chánh, Giáo Sư Phan Nhân, Giáo Sư Nguyễn Xuân Ðiềm, Bác Sĩ Phạm Gia Cổn, Bác Sĩ Nguyễn Trọng Việt, Tiến Sĩ Mai Thanh Truyết. Nhiều đồng hương thuộc các tổ chức đoàn thể ái hữu trong cộng đồng người Việt ở Nam California cũng đến để được gặp gỡ nhà khoa học trẻ tuổi này.
Ký giả Trọng Minh, người đã viết về Khoa Học Gia Trịnh Hữu Phước từ cả chục năm trước đây trong những tập “Vẻ vang Dân Việt” đã sơ lược nhắc lại tiểu sử của Khoa Học Gia Trịnh Hữu Phước trong đó có cuộc tình với cô trưởng lớp Võ Thị Diệp trên đường lưu lạc. Hai người cùng cố gắng học hỏi và đã cùng tốt nghiệp cao học và lại cùng làm việc trong cơ quan NASA của Hoa Kỳ. Vẫn theo ký giả Trọng Minh thì hiện nay Khoa Học Gia Trịnh Hữu Phước đang thực hiện những chương trình lớn của NASA để đưa con người lên sống trên mặt trăng để sẽ đi các hành tinh khác.
Tiếp đó, soạn giả Yên Lang đã lên nhắc nhở về làng Cầu Kè, nơi quê quán của hai vợ chồng khoa học gia, cũng là quê quán của soạn giả. Cầu Kè tuy nghèo về điền sản nhưng lại rất phong phú về thủy sản. Sông rạch khắp nơi cung cấp dư thừa cho người dân Cầu Kè lúc nào cũng no đủ...
Như có một đụng chạm vào tiềm thức của khoa học gia vốn đã quen với cảnh sống hiện tại nên khoa Học Gia Trịnh Hữu Phước luôn chớp mắt cảm động khi nghe Yên Lang nhắc nhớ về một miền quê đã nằm sâu trong trí tưởng.
Sau nhiều tiết mục trình tấu những ca khúc cải lương của các nghệ sĩ Xuân Mỹ, Minh Hùng, Hoàng Lang... Khoa Học Gia Trịnh Hữu Phước đã có một cuộc thuyết trình ngắn về những công việc ông đang làm cho cơ quan NASA. Bằng một cung cách thân mật, giản dị, khiêm tốn, Khoa Học Gia Trịnh Hữu Phước đã thuyết trình sơ lược về công việc ông đang làm cho cơ quan NASA trong chương trình tái thám hiểm mặt trăng. Ðó là góp phần vào việc cải tiến kỹ thuật trong cách phóng nhiên liệu vào động cơ hỏa tiễn, dùng tia Laser vào việc đốt nhiên liệu. Khoa Học Gia họ Trịnh cho biết, toán của ông làm việc có hàng chục chuyên viên Mỹ Việt sau những “thất bại là mẹ thành công,” ông và các toán viên hoàn tất được công việc khó khăn. Ðó là dùng Laser đốt nhiên liệu trong hỏa tiễn khi hỏa tiễn đang trong những điều kiện phức tạp về nhiệt độ... Rất tiếc là về vấn đề kỹ thuật bị trục trặc nên những hình ảnh trong cuộc thuyết trình đã không được như ý. Cả người nghe lẫn người diễn giảng đã mất đi nhiều hứng thú. Tuy nhiên, hầu hết người tham dự đều rất hoan hỉ trước phong thái của một bạn trẻ VN đã thành công lớn trên đường đời mà vẫn là một con người VN chân chất, giản dị, đầy nhiệt tình với đồng hương của mình.
Qua khoa học gia Trịnh Hữu Phước, tuổi trẻ VN hải ngoại chắc chắn sẽ rút được nhiều bài học mà hai bài chính là “Nỗ Lực Thăng Tiến” của tuổi trẻ và “Tình Tự Quê Hương” của người VN, cho dù đã đứng trên những vị trí quan trọng ở một nước tân tiến nhất địa cầu là Hoa Kỳ.
***
Khoa học gia gốc Việt
chỉ huy thành công thí nghiệm của NASA
Khoa học gia gốc Việt
chỉ huy thành công thí nghiệm của NASA
HUNTSVILLE, Alabama - Một khoa học gia gốc Việt vừa chỉ huy thành công một thí nghiệm liên quan đến nghiên cứu trên mặt trăng.
Theo thông cáo báo chí của NASA, Trung Tâm Không Gian Marshall ở Huntsville, Alabama, Cơ Sở Thí Nghiệm White Sands, New Mexico, và công ty Pratt & Whitney Rocketdyne ở Canoga Park, California, vừa hoàn tất thành công một loạt thí nghiệm động cơ đẩy tại New Mexico, nhằm trợ giúp việc thao diễn và hạ cánh phi thuyền thế hệ robot mới để có thể khai thác bề mặt mặt trăng và các hành tinh không có không khí trong hệ mặt trời.
Hai trung tâm nêu trên đều thuộc cơ quan quản trị không gian NASA của Hoa Kỳ.
Bản thông cáo báo chí trích lời khoa học gia Trịnh Hữu Phước nói:
“Cuộc thí nghiệm cho thấy sự đốt cháy ổn định trong tất cả mọi trường hợp và cho thấy những kết quả liên quan đến nhiệt độ như mong muốn.”
Khoa học gia gốc Việt này là kỹ sư hàng đầu của dự án đang được thí nghiệm tại Trung Tâm Marshall.
“Nhiệt độ đóng băng thấp có thể tiết kiệm năng lượng nhiệt một cách đáng kể cho phi thuyền và gia tăng sức nóng cho toàn thể hệ thống đẩy,” khoa học gia Trịnh Hữu Phước nói tiếp.
Dự Án Phát Triển Hạ Cánh Bằng Robot Trên Mặt Trăng tại Trung Tâm Marshall đã thí nghiệm hai động cơ đẩy, một cái nặng 100 pound để đáp xuống mặt trăng và một cái nặng 5 pound để kiểm soát độ cao.
Nhóm khoa học gia đã sử dụng hồ sơ của các chuyến bay lên mặt trăng trong suốt cuộc thí nghiệm của các động cơ đẩy nhỏ để đánh giá khả năng các kỹ thuật động cơ đẩy nhằm áp dụng cho các phi thuyền của NASA trong tương lai.
Chương trình thí nghiệm hoàn toàn đạt được các mục tiêu, bao gồm đánh giá sự đốt cháy ổn định, máy móc hiệu quả và khả năng động cơ đẩy hoạt động trong suốt chuyến bay và trong thời gian dài khi nhiên liệu được đốt tối đa.
Kết quả của cuộc thí nghiệm sẽ cho phép Dự Án Phát Triển Hạ Cánh Bằng Robot tiếp tục với các chương trình kỹ thuật cao cấp khác.
Dự Án Phát Triển Hạ Cánh Bằng Robot Trên Mặt Trăng là một chương trình phối hợp giữa Trung Tâm Marshall và Phòng Thí Nghiệm Vật Lý Ứng Dụng của Ðại Học Johns Hopkins, Maryland. (Ð.D.)
