Công nhân Trung Quốc may cờ Mỹ tại một nhà máy gia công ở tỉnh An Huy, TQ
BBC News Tiếng Việt phỏng vấn Tiến sỹ Phạm Đỗ Chí từ Florida, Hoa Kỳ, từng là chuyên gia tài chính cao cấp của IMF trong gần 30 năm.
BBC: Câu hỏi đầu tiên là đồng nhân dân tệ của Trung Quốc đã phá giá 8% để đối phó với thuế Mỹ trên hàng xuất khẩu của Trung Quốc sang Hoa Kỳ, vậy xu hướng này liệu có còn tiếp tục thưa ông?
Hệ quả là lạm phát, các nhà máy đóng cửa tránh thuế Mỹ, tư bản rút khỏi Trung Quốc sang các nước Đông Nam Á và sau đó sang ngay Mỹ và Âu châu...Dân chúng và tư bản quốc tế sẽ mất tín nhiệm với đồng NDT rút tiền ra khỏi Trung Quốc, chứng khoán và dự trữ ngoại hối sụp đổ.
Nhiều người tiên đoán đồng nhân dân tệ có khả năng phá giá thêm 2% nữa, lên tới 10%, theo TS Phạm Đỗ Chí.
BBC: Nếu tình hình sắp tới diễn ra đen tối cho Trung Quốc như vậy, cụ thể Trung Quốc sẽ gặp vấn đề nội bộ gì?
TS Phạm Đỗ Chí:Tại Trung Quốc, thất nghiệp sẽ gia tăng và với lợi thế của các nền công nghiệp mới thời 4.0, lợi thế nhân công rẻ sẽ sụt giảm trầm trọng so với áp thuế của Mỹ.
Nếu không xử lý tốt, xã hội Trung Quốc có nguy cơ sụp đổ cùng với các bất mãn chính trị do tham nhũng và chế độ toàn trị (như kinh nghiệm Liên Xô trước đây).
Nếu không xử lý tốt, xã hội TQ có nguy cơ sụp đổ cùng với các bất mãn chính trị do tham nhũng và chế độ toàn trị (như kinh nghiệm Liên Xô trước đây).TS Phạm Đỗ Chí
Rất có thể chúng ta sẽ chứng kiến lại cảnh "bất chiến tự nhiên thành" của các chế độ cộng sản còn lại dẫn dắt bởi Trung Quốc hoặc bám theo mô hình Trung Quốc.
Họ có thể sẽ sụp đổ theo sau khủng hoảng kinh tế. Ngay tại Trung Quốc, tâm lý hiện nay là rút vốn, đem tiền ra nước ngoài. Các vụ tiền Trung Quốc tràn ngập mua nhà ở ngoại quốc, gồm cả ở Việt Nam trong 5 năm qua là triệu chứng mở đầu khá rõ.
BBC: Theo ông, nếu xảy ra khủng hoảng thì tác động đến Việt Nam sẽ ra sao?
TS Phạm Đỗ Chí:Việc Trung Quốc tuồn hàng sang VN để xuất khẩu sang Mỹ hiện quá rõ và đang được Mỹ chú ý đối phó đặc biệt. Các tác dụng trên của chiến tranh Mỹ-Trung với TQ sẽ cũng xảy ra cho VN, tuy ở tầm mức giới hạn hơn. Hiện người dân VN đã tăng dự trữ USD. Cùng lúc, có dấu hiệu tư bản ngoại quốc bắt đầu rời VN do mất tín nhiệm với việc tiền mất giá.
Thị trường chứng khoán sẽ còn mất giá tiếp với lạm phát lên cao trên mức 5% và dân chúng chuyển tiền ra ngoài. Đồng vốn kể cả ở TQ hay VN sẽ tìm đến các 'bến đỗ an toàn' (safe haven) ở Bắc Mỹ, Singapore, châu Âu.
Dạo Tết Nguyên đán vừa qua giữa tháng 2/2018, tôi đã có bài trên BBC Tiếng Việt cảnh báo sớm nguy cơ sụp đổ từ mức 1100 của VN Index có thể lên tiếp một chút (đã đụng mức 1209 vào hôm 9/4/18) nhưng rồi sẽ xuống mạnh nhanh chóng.
Các đỉnh cao trước đó , do đầu cơ và sự tiếp sức do khối ngân hàng bơm thanh khoản từ giữa năm 2017 vì lý do chính trị, không thể bền vững (unsustainable). Hiện đã xuống dưới mức 900 và còn có thể xuống tiếp mức 700-750 vào cuối năm. Tỷ giá đã vượt mức 23,400 VND/1 USD và có thể mất giá 5% nếu tiền TQ bị mất giá 10% như được tiên đoán rộng rãi.
Việc TQ tìm thị trường cho hàng giá rẻ bán ồ ạt sang VN sẽ gây thêm vấn đề cho kinh tế VN, theo TS TS Phạm Đỗ Chí.
BBC: Nhưng để đối phó với Mỹ, phải chăng Trung Quốc muốn biến Việt Nam thành một nơi gia công hay chỉ giúp mang nhãn Trung Quốc (Chinese products made in VN) để xuất khẩu đi tiếp? Điều này nếu xảy ra sẽ có tác động ra sao đến kinh tế Việt Nam?
TS Phạm Đỗ Chí: Việc này nếu xảy ra sẽ tăng sức ép, thậm chí bóp chết doanh nghiệp trong nước, đưa kinh tế Việt Nam ngày càng khó khăn. Việc Trung Quốc tìm thị trường cho hàng giá rẻ bán ồ ạt sang Việt Nam, sẽ chỉ gây thêm vấn đề cho kinh tế Việt Nam.
BBC: Câu hỏi cuối cùng, cú bắt tay Donald Trump và Vladimir Putin là dấu hiệu gì thưa ông?
TS Phạm Đỗ Chí: Trump không chỉ bắt tay với Putin mà còn mời Putin sang Hoa Kỳ. Điều này sẽ còn đợi thời gian tới diễn biến sẽ ra sao nhưng trước mắt, đây là dấu hiệu cho thấy có vẻ Mỹ đang có chiến lược Hòa Nga chống Trung Quốc, với tác động kinh tế và địa chính trị sâu rộng cho thế giới.
Như việc Nixon-Kissinger đã theo chiến lược hoà Trung chống Nga những năm đầu 1970, hy sinh chiến tuyến Nam Việt Nam tự do, giúp Con rồng Trung hoa ngóc đầu lên dữ dội và đang gây kinh hoàng cho toàn cầu với sức mạnh kinh tế, chính trị và quân sự như ở vùng Biển Đông.
Khó mà không thể nghi ngờ các tính toán chiến lược mới của Trump, đằng sau vẻ nhu nhược trước Putin đang bị nhiều nhân vật chính trị quốc tế hay tại Mỹ kết án chỉ trích mạnh mẽ! Hãy đón xem hồi tới!
Báo Nga: Bắc Kinh bắt đầu rối loạn trong cuộc chiến thương mại
Cuộc chiến thương mại Trung – Mỹ đang nóng lên, sau khi Mỹ tuyên bố sẽ tiến hành thu thuế 2 lần đối với sản phẩm Trung Quốc, mới đây Mỹ đã nói về kế hoạch thu thuế các sản phẩm Trung Quốc tổng trị giá 500 tỉ Đô la Mỹ (USD). Truyền thông Nga bình luận cho rằng, Bắc Kinh hiện đang rối loạn.
Hãng tin RIA Novosti (Nga) mới đây có đăng một bài phân tích dài có tiêu đề “Đừng chỉ nghe những gì Bắc Kinh nói”, mới đầu Bắc Kinh kiên quyết phản kích một cách có trật tự, nhưng giờ đây đã bắt đầu rối loạn.
Mới đầu, Bắc Kinh mạnh dạn tuyên bố: tính sách lược trong cuộc chiến thương mại Trung – Mỹ sẽ tấn công Mỹ và “giành chiến thắng đầu tiên”, “đáp trả cùng lực độ, cùng quy mô để đánh lại ông Trump”, “Mỹ tự nhặt đá ném chân mình”, “Trung Quốc sẽ có phản công một cách tất yếu”, “nhắm trúng vào điểm yếu của ông Trump, liên quan đến nông sản, xe ô tô, sản phẩm hóa chất công nghiệp”, v.v.
Bài phân tích nói, đừng chỉ có nghe những gì Bắc Kinh nói, hãy nhìn vào những biện pháp phản kích cụ thể, cuộc chiến thương mại giống như cuộc quyết đấu trong thời kỳ trung cổ, một thương trả một thương, cho đến khi có một bên ngã xuống. Tuy nhiên, lúc mới bắt đầu, sau khi Bắc Kinh tấn công lại, phản ứng của Bắc Kinh đã bắt đầu loạn thế trận, không có trình tự.
Về chiến thuật mà Bắc Kinh có thể lựa chọn, bài phân tích cho rằng, dư luận vẫn không hiểu được những “lời nói của chính quyền” Bắc Kinh về việc chỉ trích Washington đe dọa đến trật tự thương mại quốc tế và cho rằng đây là việc không quan trọng, tuy nhiên trên thực tế, đây chính là chiến thuật của Bắc Kinh.. Sau khi nhìn rõ rằng bản thân không có khả năng đối kháng, Bắc Kinh đã hy vọng lôi kéo được nhiều nước hơn nữa cùng đối kháng với Mỹ nhằm khiến cho Mỹ cảm thấy “áp lực to lớn”.
Những tuyên bố, những lời nói suông của chính quyền Trung Quốc dựa vào phát biểu ngoại giao “điên đảo thị phi”, tô vẽ bản thân thành kẻ bị hại trong chiến tranh thương mại Trung – Mỹ; Washington dường như trở thành kẻ phá vỡ quy tắc; dù Trung Quốc có ra tay, cũng là “bị ép phải phản công lại”.
Chính quyền Trung Quốc còn vận dụng 2 kỹ năng sở trường là dối trá và bôi nhọ, khiến cho yêu cầu đòi thương mại công bằng của Mỹ bị chụp lên chiếc mũ đen là “uy hiếp”, “lừa bịp”, Bắc Kinh còn đánh lừa người dân Trung Quốc, đồng thời che giấu mô thức phát triển kinh tế vô đạo đức như đánh cắp công nghệ trong thời gian dài và “mượn kẽ hở vượt lên đối phương”.
Đồng thời, Trung Quốc còn có ý đồ tạo ra sự sợ hãi cho các nước khác trên thế giới bằng ảnh hưởng do cuộc chiến thương mại Trung – Mỹ tạo thành, từ đó cùng nhau phản đối các biện pháp của Mỹ.
Nhà bình luận Dmitry Kiselyov (Nga) phân tích, nhìn vào những hành động thực tế gần đây của Trung Quốc cho thấy họ đang cố gắng lôi kéo quan hệ với châu Âu, đồng thời ký kết các hiệp định thương mại. Hội nghị thượng đỉnh BRICS diễn ra hôm 20/7, cũng là cơ hội tốt mà Bắc Kinh muốn dùng để lôi kéo, mở rộng phe cánh của mình. Đối với Nga, Bắc Kinh càng dốc sức để nhấn mạnh quan hệ đối tác chiến lược.
Ngoài ra, Bắc Kinh cũng đã chuẩn bị hạ thuế toàn diện đối với EU cũng như mở cửa cho EU đầu tư vào thị trường Trung Quốc, tuy nhiên, Mỹ lại bị đẩy ra ngoài và không được ưu đãi như vậy. Dù vậy, các nước khác lại được lợi từ các chính sách này, điều này có thể khiến cho nhiều nước đứng về phía Bắc Kinh.
Giáo sư Nikolay Katlalov công tác tại Học viện Tài chính Nga nhận định: “Trên thực tế, cuộc chiến thương mại Trung – Mỹ hiện nay đã vượt quá phạm vi tranh chấp thương mại, là sự đối kháng sức mạnh giữa hai nền kinh tế lớn trên thế giới.
Để chống lại hành vi thương mại không công bằng, đánh cắp quyền sở hữu trí tuệ đối với Mỹ, nên hiện tại cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung vẫn thể hiện ra xu thế leo thang.
Lần thứ nhất, Mỹ đánh thuế 25% đối với các sản phẩm của Trung Quốc có tổng giá trị 50 tỉ USD, trong đó 34 tỉ đã bắt đầu đánh thuế từ ngày 6/7. Phía Trung Quốc đồng thời cũng đáp trả với mức tương tự lên hàng hóa Mỹ.
Lần thứ hai, ngày 10/7, sau khi Mỹ tuyên bố tiếp tục thu thuế trị giá 200 tỉ USD đối với hàng hóa Trung Quốc, Bắc Kinh chỉ biểu thị sự bất ngờ mà không có “đáp trả”; lần thứ ba, ngày 19/7, ông Trump cho biết, đã chuẩn bị thu thuế lên đến 500 tỉ USD đối với sản phẩm Trung Quốc. Phía Trung Quốc cũng không “đáp trả”.
Phân tích cho rằng, đây là vì năm 2017, Mỹ đã nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc với tổng trị giá khoảng 505,5 tỉ USD, trong khi Trung Quốc chỉ nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ với trị giá chỉ khoảng 130 tỉ USD, do đó phía Trung Quốc khó có thể thu thuế với mức tương đương đối với hàng hóa Mỹ.
Ngoài việc phải đối mặt với áp lực từ Mỹ, chỉnh thể tình hình ngoại thương của Trung Quốc cũng không mấy lạc quan. Đầu tháng Bảy, trang tin Handelsblatt (Báo Thương mại) của Đức đưa tin, ông Trump đang tìm cách để EU giải trừ thuế quan nhập khẩu ô tô đối với Mỹ. Nếu EU hủy bỏ thuế quan, chính phủ Mỹ cũng sẽ không thu thuế mang tính trừng phạt đối với xe ô tô nhập khẩu từ EU.
Gần đây, EU và Nhật Bản cùng ký kết Hiệp định quan hệ đối tác, các bên cùng hủy bỏ thuế quan đối với 90% sản phẩm.
Học giả kinh tế độc lập Củng Thắng Lợi cho biết, do phải nuôi dưỡng bộ máy quan liêu khổng lồ, do đó, Trung Quốc rất khó để miễn thuế đối với các nước lớn. Nếu Trung Quốc không mạnh tay miễn thuế, một khi Nhật Bản, EU và Mỹ cùng đạt được thỏa thuận cuối cùng, xóa bỏ rào cản thương mại, điều này có nghĩa là WTO chỉ “hữu danh vô thực”. Đến lúc này, địa vị của Trung Quốc sẽ bị cô lập trong các nước phát triển, rơi vào hoàn cảnh vô cùng khó khăn.
Huệ Anh
