Hệ thống chính trị VN đương đại là một xưởng đẻ danh ngôn. Sòn sòn từng tập, người ta mót được hàng giạ danh ngôn ở mỗi kỳ hội nghị. Hội nghị càng rôm rả, phong bì càng dày cộp, thực đơn càng ngậy bùi, bia bọt càng vung vãi… thì danh ngôn càng rậm rật ngáng chân giật chỏ dẫm đạp nhau nhung nhúc. Đặc biệt là những kỳ hội nghị râu ria (lòng thòng tên gọi) là dịp trồi mặt rặn lời của các thứ nguyên lão lãnh đạo, như Hội nghị Góp ý Dự thảo Văn kiện Đại hội Đại biểu Toàn quốc Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam lần VIII mới đây, chẳng hạn.
Ở đó, dù đã mấy đận lọt sàng ngu ngơ xuống nia ngờ nghệch, người ta vẫn nhặt nhạnh được đó đây cả bồ mã tấu chặt bùn như chém gió.
Ở đó, cựu lãnh đạo gốc mỏ quê cạnh vùng Dung Quất đã kêu gọi đảng và nhà nước này “Phải thực hiện tốt hơn nữa vấn đề dân chủ xã hội thông qua hoạt động của Mặt trận và các đoàn thể chính trị xã hội bằng cách phải tổ chức thực hiện tốt hơn việc giám sát xã hội và phản biện xã hội”. Mới nghe thoáng cứ ngỡ tay này hành nghề bện thừng làm dây neo cho dàn khoan 981:
Vế 1 – Dân chủ xã hội (tốt hay xấu) tùy thuộc vào hoạt động của MTTQ;
Vế 2 - Cần cải thiện ngay việc giám sát xã hội và phản biện xã hội của MTTQ;
Vế 3 (tam đoạn luận) – MTTQ giám sát xã hội tốt hơn và phản biện xã hội tốt hơn thì dân chủ xã hội mới… tốt hơn.
Rồi tự đóng khằn nắp hũ bằng một câu chốt hồn nhiên: “Phản biện cực khó!”. Âu cũng là mộtkinh nghiệm bản thân trước hàng ngàn phản biện dân sự đối với dự án Dung Quất quê nhà, so với các dự thảo Nghi Sơn, thành Tuy Hạ, Long Sơn, Đầm Môn, Hòn La… từ đầu thập niên cuối của thế kỷ 20.
Nhìn góc khác, “Phản biện cực khó!” cũng có nghĩa là chức năng Giám Sát Xã Hội vẫn còn thực thi được.
Cạnh đó, một cựu lãnh đạo khác (là người nữ duy nhất ký tên vào hiệp định Paris 1973) giải thích rõ hơn vì sao phản biện cực khó: Yêu cầu là phản biện phải “phản ánh một cách trung thành để các lãnh đạo có quyết sách phù hợp”. Tức, vừa phải nói ra điều sai quấy của trên, lại vừa phải chứng tỏ lòng trung thành với trên, rõ là cái khó nó bó chỗ đặt cái mông!
Thế là toi một ngọn gió đứt đầu.
Tới phiên một cựu lãnh đạo từng chèo lái cái MTTQ ngoan hiền nhưng đầy nhiêu khê này (từ đận Thái Bình khói lửa hồi cuối thế kỷ trước). Mới cách đây không lâu, tay này từng gióng tiếng kêu đòi thống nhất hai dân tộc ở hai bên thác Bản Giốc. Nay, lại đòi đảng và nhà nước phải giữ lấy uy tín. Bằng cách nào? “Chỉ có dân chủ mới tạo được đồng thuận, chỉ có đồng thuận mới có được hình ảnh của khối đại đoàn kết toàn dân. Trong điều kiện hiện nay phải giữ bằng được uy tín của Đảng”.
Đọc ngược, để hiểu thấu đáo lời nhận định chân tình và đầy tính “lịch sử” này, người ta thấy ngay: Đảng hoàn toàn tuột tay: Uy tín đã bị chính lãnh đạo giật nước cuốn trôi. Vì sao? Chính yếu là vì lãnh đạo thiếu sự đồng thuận (cho dù là biểu kiến để) tạo hình ảnh đoàn kết gắn bó, với nhau, và với đảng viên các cấp. Nói cho vuông là bởi… keo khô hồ rã.
Điều này không có gì mới, tính từ thời những ngọn roi “giáo trừng” quật ngược tới giờ. Nhất là, gần đây, khi BCT không dám bạch hóa sự kiện Thành Đô như nhân dân đòi hỏi ngay sau vụ dàn khoan 981, cũng chẳng hề dám bạch hóa 5 phiếu chống kiện tàu và 2 phiếu trắng kia là của ai. Chẳng lẽ lại tự mình cầm đèn chạy trước ô tô mà chính thức công bố cái danh sách lãnh đạo đảng khóa tới, ngay trên cái kết quả thiếu đồng thuận giữa nhiệm kỳ này?
Như vậy, cái mới, nếu có, chính là mức độ nâng cấp tình trạng giành giật chiếc míc trên bục chủ tọa đoàn để nhao nhao lên tiếng, vừa tỏ ra quan tâm đến vận mệnh đảng, vừa biểu lộ lòng trung thành nhất mực, lại vừa cố chuyển tải ra ngoài một thứ “chỉ dấu” bâng quơ có đội mũ bảo hiểm “vì dân”.
Còn, cái động cơ (rã bèng) bên trong thì bàn dân thiên hạ có ai mà chẳng rõ:
Tham nhũng chia chác không đều thì làm sao tập thể lãnh đạo nghiến răng đồng thuận? Trừ phi bị thằng WikiLeaks từ Nam bán cầu nó chơi xỏ thốc ngược lên đến tận Ba Đình!
Ơi, thương biết bao những ngọn gió…
Đến lúc cụt đầu vẫn chưa kịp nhìn mặt chủ nhân các đường đao tuyệt kỹ kia thuộc đám nguyên lão nhơn nhơn cao giọng “Ta vẫn còn đây” hay “Ta vẫn còn ngu”.
08/08/2014 – Tròn 6 năm ngày khai mạc Thế vận hội Bắc Kinh, và 6 năm 4 tháng tù của Blogger Điếu Cày.
Blogger Đinh Tấn Lực
