(Washington Post) – Tạm quyền Tổng trưởng Tư pháp Matthew Whitaker không có ý định rút khỏi việc giám sát cuộc điều tra Nga can thiệp vào bầu cử Mỹ 2016 của công tố viên đặc biệt, và sẽ không phê chuẩn bất cứ trát đòi Tổng thống nào liên quan đến cuộc điều tra. Washington Post loan tin dựa vào những nguồn tin thân cận với ông Whitaker.
Kể từ khi đảm nhiệm vai trò mới từ hôm thứ Tư, Whitaker đã đối mặt với những câu hỏi, chủ yếu từ Dân chủ, liệu ông có rút khỏi cuộc điều tra Nga hay không vì đã có những bài viết nêu ý kiến riêng về cuộc điều tra. Ngoài ra, ông ta cũng là bạn và đồng minh chính trị của một nhân chứng trong cuộc điều tra.
Các viên chức tại Bộ Tư pháp có vẻ như sẽ thẩm định công việc trước đây của quyền Tổng trưởng Tư pháp nhằm xác định liệu ông ta có bất cứ xung đột tài chánh hay quyền lợi cá nhân hay không. Trong nhiều trường hợp, văn phòng đạo đức không yêu cầu viên chức Bộ Tư pháp rút lui nhưng đề nghị phương án hành động. Một số viên chức rành thủ tục cho hay, trong khi các viên chức cao cấp của Bộ Tư pháp hiếm khi bị bắt buộc phải theo đề nghị nhưng họ có xu hướng làm theo.
Vào năm 2014, Whitaker làm chủ tịch vận động tranh cử cho ứng cử viên Cộng hoà Sam Clovis tranh cử vào ghế ngân khố tiểu bang Iowa. Clovis sau đó làm cố vấn trong ban vận động tranh cử của ông Trump, và ông ta là một nhân chứng trong cuộc điều tra của ông Robert Mueller.
Các viên chức đạo đức có thể khuyên Whitaker rằng, bài xã luận của ông trên CNN đã tạo ra diện mạo xung đột quyền lợi và họ để ông ta tự quyết định. Nếu họ mạnh mẽ đề nghị ông ta nên tự rút lui nhưng Whitaker từ chối thì sẽ được chuyển sang cho Văn phòng Trách nhiệm Nghề nghiệp của Bộ Tư pháp, và lúc đó bằng hành nghề luật của ông ta sẽ được đưa ra xem xét.
Hai người thân cận với Whitaker rất tin vào việc ông ta sẽ không phê chuẩn bất cứ yêu cầu trát đòi Tổng thống nào từ Mueller. Công tố viên đặc biệt và các luật sư của Tổng thống đã thương lượng trong nhiều tháng qua nhưng vẫn chưa đạt được thoả thuận trong việc ông Trump ngồi xuống nói chuyện với Robert Mueller.
Whitaker được cất nhắc lên tạm quyền Tổng trưởng Tư pháp sau khi ông Jeff Sessions bị buộc phải từ chức vào hôm thứ Tư. Có một số câu hỏi pháp lý đặt ra, chẳng hạn, Whitaker chưa từng được Quốc hội chuẩn thuận và một Tổng trưởng Tư pháp, cho dù tạm thời, buộc phải trải qua thủ tục này. Bên cạnh đó, cũng theo trình tự, lẽ ra nhân vật thứ hai trong Bộ Tư pháp, trong trường hợp này là Thứ trưởng Rod Rosenstein, mới được cất nhắc tạm nắm quyền nếu Bộ trưởng từ chức.
Ngay sau khi đặt chân đến Bộ Tư pháp, Whitaker đã tỏ ra bất mãn trước cuộc điều ra kéo dài, cũng như nghi ngờ phạm vi quyền hạn của ông Mueller. Ông tra cũng nghi vấn tại sao Thứ trưởng Rod J. Rosenstein lại cho công tố viên đặc biệt phạm vi điều tra rộng như vậy, và muốn tìm hiểu giới hạn của những vấn đề ông Mueller đang điều tra mặc dù Rosenstein giữ văn phòng của ông Jeff Sessions tránh xa chuyện này. Tuy nhiên, theo nguồn tin thông thạo sự việc, ông Whitaker tin rằng, sếp cũ của mình không có chọn lựa nào khác ngoài việc phải rút khỏi cuộc điều tra Nga.
Vào tối thứ Tư, ông Jeff Sessions tập hợp hàng chục các viên chức Bộ Tư pháp vào phòng họp Tổng trưởng, theo một nguồn tin. Cựu Tổng trưởng chia sẻ với cấp dưới việc mình yêu công việc như thế nào, và chuyện phải ra đi không không có gì đặc biệt, xảy ra với bất cứ Tổng trưởng Tư pháp nào. Ông cũng nghĩ, Whitaker sẽ mang ngọn đuốc.
Trong thư gởi cho nhân viên Bộ Tư pháp vào hôm thứ 5, ông Sessions viết, “Cho dù các bạn đang đóng vai trò gì tại Bộ Tư pháp, cho dù đang làm nhiệm vụ nào, tôi hy vọng các bạn hãy ghi nhớ, các bạn đang giúp chúng tôi trong sứ mạng bảo vệ nhân dân Mỹ và những quyền rất quan trọng đối với chúng ta.”
Hương Giang (Theo Washington Post)
