“Quà” cho người sống hay… người chết?

Vào ngày cuối tháng 10-2018, người đại diện cho các bà con ở vùng Kor Ka’ek (tỉnh Pursat) gọi điện thoại báo tin là: Ngân khoản $1.000 mỹ kim của Quỹ Hậu Sự Từ Thiện đã giúp cho năm tang gia nghèo khó hết rồi. Bây giờ có một bà cụ rất nghèo khó vừa mãn phần… không biết tính làm sao… Hiệp Hội có thể tiếp tục giúp tiền “mua hòm” nữa không?  Trước hoàn cảnh này, câu trả lời không thể là KHÔNG, dù rằng Quỹ Yểm Trợ Giáo Dục của VDF đang rất khó khăn. Một cái hòm đóng bằng ván-ép ($75) ở Cambodia (Ảnh VDF) Trong hơn bốn năm qua, nhờ sự yểm trợ nhiệt thành của nhiều tấm lòng nhân ái ở nước ngoài , ViDan Foundation đã đem đến được niềm vui thiết thực cho hàng ngàn gia đình đồng bào kém may mắn đang sống cảnh lưu thân lạc xứ ở Cambodia. Từ chương trình chính yếu là trợ giúp giáo dục cho hơn 500 trẻ thơ thoát cảnh dốt chữ, Hiệp Hội đã mở thêm chương trình Phát Gạo Từ Thiện – chia sẻ những chén cơm tình nghĩa cho hàng ngàn gia đình đồng bào nghèo. Đến khoảng gần giữa năm 2018, Hiệp Hội nhận được lời khẩn cầu: Xin giúp các gia đình khốn khổ tiền “mua hòm” cho người thân vừa mãn phần. Và từ đó, Quỹ Hậu Sự Từ Thiện được thành lập, dù rằng chủ trương hoạt động chính yếu của Hiệp Hội là yểm trợ giáo dục cho trẻ nghèo. “Chúng tôi là những người sống không có cái nhà đúng nghĩa, mà khi chết cũng không chắc có một nấm mồ đàng hoàng.” Đó là lời than thở về thân phận của một người nghèo đang vật lộn với cuộc sống, vốn chỉ mong kiếm đủ tiền mua gạo nấu cơm ăn hằng ngày; và không thể hình dung được là khi mãn phần sẽ được chôn cất ra sao… Cuộc sống của hàng trăm ngàn đồng bào đang sống trôi nổi trên Biển Hồ hay vất vả trong những khu lao động thấp kém là chuỗi khốn khổ không còn hiện hữu trong các xã hội tiến bộ. Mỗi gia đình có một hoàn cảnh nghiệt ngã khác nhau. Nhưng kết cuộc của không ít cuộc đời vong xứ còn bi đát hơn nữa – bạc phước cho người mất và khốn đốn cho người thân còn sống. Theo lời tâm sự của một số đồng bào đang tạm cư ở làng Kor K’Ek, phía Tây Biển Hồ, khi nhà nghèo có người thân mất, hầu như việc hậu sự hoàn toàn trông cậy vào lòng thương người của những gia đình cùng cảnh ngộ ở chung quanh, cũng nghèo khó tương tự. Bà con giúp cho gia đình có tang sự là vì tình đồng bào nhưng đồng thời cũng là một hình thức “bỏ óng” tự giúp mình, để sau này khi nhà có người thân qua đời thì được bà con lối xóm cùng nhau giúp lại. Cảnh mãn phần của một người nghèo ở Cambodia (Ảnh VDF) Với hoàn cảnh sống không có khai sinh, giấy tờ hợp lệ đầy đủ và từ nhỏ đến khi trưởng thành phải vật lộn với cuộc sống để có miếng ăn… hầu như không ai chuẩn bị được gì cho ngày cuối cùng của người thân, thậm chí của chính bản thân. Đối với những gia đình đang sống trên những “cái bè” ọp ẹp, mục nát… chuyện tang sự, chôn cất gần như chỉ trông chờ vào lòng nhân từ của bà con lối xóm cùng đóng góp hỗ trợ. Với cuộc sống long đong, tạm bợ hầu như các gia đình nghèo đều không có đủ tiền mua hòm cho người thân quá cố. Nỗi khổ không chỉ vậy, khi mua được hòm để tẩm liệm rồi thì phải xoay trở, vay mượn ngay… bằng mọi cách để mua cho được một mảnh đất nhỏ làm nơi chôn cất. Có không ít trường hợp, vì tang gia không đủ tiền mua đất chôn ở khu cao ráo, phải đành chôn người thân ở mé bờ Biển Hồ, đến mùa nước lên (có khi cao hơn mùa khô hơn 5-6 mét) chẳng thấy, chẳng biết được… đâu là mồ mả người thân. Mọi chi phí tang sự như loại hòm phải mua, nơi chôn cất… phải được “tính toán” thật gấp. Đối với những gia đình quá nghèo, thân nhân đành mua hòm đóng bằng ván ép (giá khoảng 75 mỹ kim một cái), để dành tiền mua một mảnh đất làm nơi chôn cất, và phần còn lại để tổ chức tang lễ.   Đồng hương chuyển quan tài cụ Nguyễn thị Tứ (71t) đến nơi chôn cất (Ảnh VDF) Từ hoàn cảnh chung bi đát đó, với lời đề nghị khẩn thiết của một số đồng bào trong xóm, ViDan Foundation đã dành ra một ngân khoản để lập Quỹ Hậu Sự Từ Thiện: giúp cho mỗi gia đình nghèo khó $200 mỹ kim để mua hòm và làm tang lễ cho người thân quá cố. Hai trăm mỹ kim đủ để mua một cái hòm gỗ tạp rẻ tiền, và tang gia có thể an tâm dùng khoản tiền bà con phúng điếu để mua khoảnh đất nhỏ làm chỗ chôn cất. Gia đình nào có được đôi chút tiền chuẩn bị thì mua thêm gạch ống xây mồ, còn quá khó khăn thì đành phải chấp nhận một ngôi mộ đắp đất đơn sơ. Quỹ Hậu Sự Từ Thiện VDF lập vào tháng 5-2018, chỉ sau ba tháng, đã có hai tang gia xin được giúp đỡ: một gia đình có người bị tai nạn lao động qua đời; và một gia đình nghèo khó khác có người bị tai nạn giao thông cướp mất sinh mạng. Hai người qua đời chỉ ở tuổi trung niên, bỏ lại vợ và những đứa con nhỏ dại. Hai trăm mỹ kim cho một trường hợp hậu sự: một khoản tiền quá nhỏ bé nhưng chắc chắn đã giúp cho tang gia có được sự an tâm là người thân vừa qua đời được tẩm liệm, chôn cất đàng hoàng. Người chết không thể chậm chôn, chờ đợi nhiều ngày. Quỹ Hậu Sự Từ Thiện chắc chắn là “niềm an ủi” của những tang gia nghèo khó. Hai trăm mỹ kim không cứu được người đã mãn phần song ít nhất cũng giúp được cho tang gia sự an tâm là người thân quá cố có được cái hòm, để còn đủ tâm trí, điều kiện tìm mua một mảnh đất nhỏ chôn cất người thân. Quỹ Hậu Sự Từ Thiện là món quà từ thiện đáp ứng được hoàn cảnh khó khăn tột bực của người còn sống song cũng là “món quà” ý nghĩa cho người đã ra đi vĩnh viễn. Dù ở ý nghĩa nào, đó cũng là một sự chia sẻ trong tình đồng bào. Một sự chia sẻ khẩn thiết mà ở những xã hội, hoàn cảnh bình thường chắc chắn không phải xảy ra. Hy vọng sao một ngày nào đó, cảnh thương tâm này chỉ là những kinh nghiệm buồn của một quá khứ. Nguyễn Công Bằng (VDF) ||| Đồng hương muốn xem thêm thông tin về ViDan Foundation xin thăm mạng: www.hoamai.us hay www.vidan.us Thư từ liên lạc hay chi phiếu ủng hộ cho Hội xin gửi đến: ViDan Foundation: PO Box 152486, Austin, TX 78715-2486 Đồng Hương muốn đóng góp qua hệ thống chuyển ngân PayPal có thể ủng hộ Hội qua địa chỉ email:  paypal@vidan.us Mọi thắc mắc hay hay cần trao đổi, xin vui lòng liên lạc cô Anh Trinh ở số điện thoại: 713-391-9843 hoặc địa chỉ email: lienlac@vidan.us