Cả
mấy tuần nay, Trọng Lú, Tam Tổng Trọng vắng mặt, stroke nằm liệt giường, méo miệng,
què tay què chơn hay đang hấp hối trên đường theo Hồ tặc ? Dấu đầu lòi
đuôi, xui quá, cựu Tổng chột phu đồn điền Lê Đức Anh bổng chết, chần chờ mãi,
cuối cùng cũng phải làm đám tang, Tam Tổng Trọng ta đành phải vắng mặt thậ !
(Tam Tổng, là vì vừa Tổng Đảng,vừa Tổng Nước, vừa Tổng Quân Đội), bắt chước như
đàn anh Tàu ! Một Tổng chết còn hai Tổng kia, đằng nầy nghe Tàu Cộng xúi dại,
Ba Tổng giao cho một thằng già, khó gở. Kỳ nầy giành giựt nhau, chắc cũng chết
vài thằng. Hay làm theo kiểu Abdelaziz Bouteflika,
cựu Tổng Algérie, ngồi xe lăn, đầu nghẻo, miệng méo, lãnh đạo quốc
gia ? Việt Cộng cũng nhưng các quốc gia cộng sản đã từng có truyền thống
lãnh đạo đất nước bằng bóng ma và xác chết rồi : Liên Xô với Karl Marx
Lénine, Tàu Cộng với Mao, Việt Cộng với Hồ, Cuba với Castro…Lý thuyết, miệng mồm
thì nói Dân chủ, Nhơn dân, Xã hội – Cộng hòa Dân chủ, Cộng hòa Nhơn dân, Cộng
hòa Xã hội Chủ nghĩa – nhưng quyền lực chia nhau trong Đảng trong gia
đình… !
1/
Đế Quốc Tàu :
Trung Hoa Cộng Sản,
Cộng Hòa Nhơn Dân Trung Hoa, nay là cường quốc kinh tế số 1, số 2 thế giới,
quân sự nếu không ngang ngữa với Huêkỳ, cũng làm các quốc gia tiên tiến như
Pháp Anh Nhựt ... phải nể trọng. Thế nhưng, về mặt đơn thuần thống kê, xứ Tàu chưa hội đủ những điều kiện để được gọi
là một quốc gia tiên tiến : GDP
đầu người vẫn còn kém (7000$/năm) những tiêu chuẩn an sanh xã hội, những điều
kiện tối thiểu về đời sống con người vẫn còn kém… Do đó Trung Cộng phải đối mặt
với ba thách thức : đối ngoại, phải chứng minh rằng mình là một nước
lớn ; đối nội, phải giải quyết những sai biệt mức sống giữa vùng
duyên hải và đô thị lớn phía Đông với vùng Nội địa - và các vùng biên giới phía
Tây. Và cuối cùng quyết tâm biến thành một cường đầu xỏ Đông Bắc Á và
Đông Nam Á.
Mộng Trung Cộng
rất giản dị : Chia tay ba thế giới
với hai thế lực cường quốc Mỹ và Nga : 1/ Bắc Mỹ-Đại Tây Dương-Bắc Âu-Tây Âu
thuộc ảnh hưởng của Huê kỳ và Tây Âu ; 2/ Đông-Âu và Nga ảnh hưởng của
của Liên Bang Nga ; 3/ RiêngĐông Á–Đông Nam Á–Tây Bắc Thái Bình
Dương phải thuộc về Trung Cộng. Phần còn lại của thế giới là những
thị trường tự do : Phi Châu, Nam Mỹ, Đông và Nam Thái Bình Dương… Nhưng Tàu
quên ngày nay có thêm Erdogan và Thổ Nhỉ Kỳ cũng đang muốn lập lại Đế Quốc Ottoman, và kiểm soát Hồi giáo và cùng chia con đường tơ lụa của Tàu
Chưa bao giờ con
số thương vụ giữa Tàu và Phi Châu lên cao đến như vậy, vượt 89%. Hàng hóa Made
in China tràn ngập lãng thổ toàn lục địa Phi Châu, và trái lại Phi Châu xuất cảng
nguyên liệu quặng mỏ càng ngày càng nhiều vào đất Tàu. Để tìm hướng phát triển
công nghiệp và kinh tế, Trung Cộng rất cần quặng mỏ, nguyên liệu cho năng lực,
Tàu phải và đang đầu tư vào các quốc gia đang phát triển miền Nam của quả Địa Cầu :
Phi Châu, Nam Mỹ, Nam Thái Bình Dương.
Nhớ lại, năm
xưa, tại Beijing, ngày 19 tháng 7 năm 2012, Chủ tịch Tàu thời ấy, Hu Jintao - Hồ
Cẩmđào đã nhấn mạnh trong bài diễn văn khai mạc Diễn đàn Hợp tác Trung - Phi
(Châu) lần thứ tư : « Trung Quốc là một quốc gia đang phát triển lớn
nhứt thế giới, và Phi Châu là một lục địa lớn gồm rất nhiều quốc gia đang phát
triển ( …)vì vậy nhơn dân trung
hoa và nhơn dân châu phi phải và đã kết tình nghĩa trong bình đẳng, trung thực
và hữu nghị và với nhau tận tình tương trợ giúp đở nhau để cùng nhau phát
triển » *(1)
Thế nhưng, vì
các nhà lãnh đạo Trung Cộng xưa nay, đều phải giải quyết nỗi quan tâm hàng đầu là
phải luôn luôn giữ vững một sức phát triển vững mạnh. Muốn vậy, bằng mọi
giá Tàu cần phải có nguồn tiếp tế. Vì vậy, Tàu đànhphải bỏ quên tất cả
những đạo đức « xã hội chủ nghĩa » hay những lý tưởng « bài
phong đả thực ». Và cũng vì lý do đó, Tàu Cộng đã không ngần ngại, kết
tình kết nghĩa « hữu nghị tào khang – huynh đệ chi binh - đồng chí đồng
tâm » với những chế độ thối nát, độc tài, tham nhũng nhứt trên thế
giới ! Khác khi ngày xưa các đế quốc thực dân lớn của Tây Phương đã
làm !
Thử
đặt mình vào hoàn cảnh người dân một quốc gia chậm tiến, nghèo nàn, nhưng chẳng
may gặp cái nạn « giàu tài nguyên thiên nhiên » (Việt Nam ta là một
điển hình) ? Có cái « giàu tài nguyên trời cho » mà không
may « gặp những thằng phải gió lãnh đạo », thì cuộc đời thằng dân của
quốc gia ấy kể như khốn nạn ! Chẳng những thằng
xếp « tham nhũng hốt cả, không chia cho dân, cho đất nước, một miếng
canh thừa, hay một miếng cá dư », trái lại hắn còn dùng tiền bạc mua chuộc để
có một chế độ công an trị đàn áp. Tàu cũng như Tây như Mỹ... là những quốc gia
tiêu thụ, và thường đã tiêu thụ quá tải tài nguyên của mình nên cần phải
đi mua. Và vì cần mua, nên cũng phải đành nhắm mắt làm ngơ, « vui duyên
cùng tướng cướp », quên cả đạo đức, lý tưởng « nhơn đạo, nhơn quyền,
dân chủ, công bằng công lý » !
Từ nay đành phải làm ngơ thôi ! Dù sao hắn đánh vợ nó, hắn giết con
nó, bợt tai đá đít dân nó chứ có đụng đến dân ta đâu ? Vì vậy mới có câu
tuyên bố xanh dờn của một ông cựu Tổng thống một quốc gia tây da trắng đạo đức
nhơn bản năm nào rằng « Nhơn quyền cũng tùy quốc gia, nhơn quyền ta và
nhơn quyền của họ khác nhau » (sic) *(2). Càng cần tiếp liệu, lại càng cần
lái buôn, vì vậy nên « ủng hộ » một thằng bán hàng « vô đạo đức »,
hơn là lãnh hậu quả đầy rủi ro của một sự « thay đổi ». *(3).
3/ Huê kỳ có khác chi ?
Chớ vội chê
Trung Cộng, chớ nghĩ rằng các chế độ tiên tiến, dân chủ, nhơn bản, sẽ tử tế
hơn. Tổng thống Huê kỳ từ năm 1933 đến năm 1945, Franklin Delano Roosevelt rất
ghét, thậm chí ghê tởm và chống hẳn những chế độ phong kiến, hay thuộc địa đế
quốc. Thế nhưng, khi ông được các phụ tá cố vấn cho biết kho tàng của nhiên liệu
năng lượng là dầu hỏa của Huê kỳ đã đến lúc cạn kiệt, cần phải đi tìm nguồn tiếp
liệu ; ông không ngần ngại trong suốt thời gian Thế chiến thứ hai, kết
tình ngoại giao hữu nghị với Vương quốc phong kiến Ả rập XêÚt, vua dầu hỏa Trung Đông. Tổng thống
Roosevelt lại còn « thân chinh » đến gặp Vua Abdelaziz Ibn Saoud vào
tháng hai năm 1945, chỉ để ký một « cái deal - nghéo tay không
tên » (không có văn kiện) : Huê kỳ sẽ bảo đảm bằng vũ lực Vương quốc Ả
rập XêÚt và ngược lại, Ả rập bán toàn bộ dầu hỏa cho Huê kỳ *(4). Ngày nay, mặc
dù có tý thay đổi - tất cả các địa bàn khai thác đều là sở hữu của các gia đình
hoàng gia ả rập, không còn sở hữu của các hảng khai thác Mỹ nữa – nhưng tựu
chung « cái thỏa thuận nghéo tay » vẫn còn là cốt lõi của chánh sách
ngoại giao Huê kỳ ở Trung Đông và Cận Đông.
Nghĩ cho cùng,
lúc ấy, cũng tội nghiệp Huê kỳ. Huê kỳ cũng muốn đi mua dầu hỏa ở những quốc
gia bạn lắm chứ : các quốc gia tiên tiến, dân chủ, tự do tôn trọng nhơn
quyền. Nhưng mưu sự tại nhơn thành sự tại … thổ nhưởng. Địa chất thế giới chia
chát không công bằng, chia dầu hỏa cho các xứ ở Phi châu, ở Trung và Cận Đông,
cho Nga, cho các xứ Ả rập. Theo hảng BP (British Petroleum), 80 % các khu dầu mỏ
nằm ngoài khu vực các quốc gia của nhóm Tây phương *(5). Washington vì vậy, phải
chơi với « dân man di », với những « tiểu quốc bất ổn », bắt
buộc nhúng tay vào những « lỉnh kỉnh chánh trị địa phương », thương
thuyết, mua chuộc những liên minh với những lãnh tụ bất tài, với những chánh
sách bất hảo, đổi chác, dùng ô dù quân sự Huê kỳ chỉ để được mua dầu hỏa thôi.
Ngày nay, thế kỷ
thứ 21, khác hẳn, kỹ thuật ép đá phiến thành dầu đã đưa Huê kỳ vào hạng số một
sản xuất dầu lửa. Tuy có dầu, nhưng vẫn là tay xài dầu nhiều nên vẫn tiếp tục
mua dầu, nhập dầu để kiểm soát giá, kiểm soát thị trường. Tóm lại chính Huê
kỳ ngày nay là tay tài phiệt đầu cơ làm giá kiểm soát thị trường dầu hỏa. ( Giá
chuẩn dầu Brent PHẢI trên 70 $US/ 1 barrel để đủ vốn giá thành để sản xuất dầu
đá phiến Mỹ)
Đầu thế kỷ thứ
20, để giữ phần kiểm soát các quốc gia có tiềm lực dầu hỏa, than đá, cao – su,
hay các mỏ khoáng sản, các đại cường quốc « đế quốc » Âu Mỹ tạo những
đại công ty. Sau khi các cựu thuộc địa được « giải phóng », giành được
hay được ban cho Độc lập, các đại công ty vẫn tiếp tục hoạt động tại các quốc
gia mới độc lập nầy, « tình hữu nghị đặc biệt đầy lợi nhuận » với các
chánh quyền mới, cũng cố địa vị ăn trên ngồi trước không khác chi dưới thời
chánh quyền thuộc địa vậy. Đó là trường hợp của Hảng Xăng dầu BP của Anh (Bristish
Petroleum, thoạt tiên là Hảng Anglo – Persian Oil Compagny), hay của Hảng Total
của Pháp (một Tổ hợp của nhiểu Hảng xăng dầu các quốc gia nhỏ Phi châu cựu thuộc
địa Pháp) hay trường hợp của Ente Nazionale Idrocarburi (ENI) của Ý…
Tàu Cộng mong không đi vào vết chơn của các Tập
đoàn tư bản nầy*(6).Do đó trong bài nói ở Diễn Đàn Hợp tác Trung – Phi nói
trên, Chủ tịch Hu đã hứa sẽ cho các quốc
gia phi châu vay 20 tỷ dollars trong vòng 3 năm để phát triển nông nghiệp và
các trung tiểu công nghiệp.
Đến năm 1993, có
thể nói Tàu tự túc dầu hỏa. Thế nhưng, từ đó, Trung Quốc biến thành con hạm đói
dầu. Từ nhu cầu 1 triệu 5 ngàn tấn dầu một ngày vào năm 2000, đến 5 triệu tấn một
ngày vào năm 2010 (+330 %), và sẽ là 11 triệu 600 ngàn tấn dầu/ngày vào năm
2035. Với sự phát triển của thị trường « xe hơi », vào năm 2040, Tàu
Cộng sẽ có mức tiêu thụ dầu hỏa ngang ngữa với Huê kỳ*(7). Thế nhưng, nếu Huê kỳ
lúc ấy, sẽ tự túc gần 100% sức tiêu thụ của mình – tính luôn tiềm lực dầu hỏa của
anh láng giềng Canada, nhờ dầu hỏa đá phiến, và kỹ thuật điện năng bằng ánh
sáng mặt trời và gió. Trong khi ấy Trung Cộng chỉ đủ sức cung ứng chưa đầy một
phần tư (1/4) nhu cầu năng lượng của mình. Phần còn lại phải đi mua.
Nếu Beijing quyết
duy trì mục tiêu là phải nhơn ba số lượng sản xuất điện trong vòng 25 năm tới,
mức nhập cảng khí đốt, hoàn toàn không có vào năm 2005, sẽ vượt lên 87 tỷ thước
khối (m3) hằng ngày vào năm 2020, đặc biệt nhập từ Trung Đông và Đông Nam Á
châu, hoặc sẽ nhập từ Nga và Turkménistan (bằng ống dẫn dầu) *(8). Tàu Cộng
cũng có thể tự túc nhu cầu bằng than đá của mình, thế nhưng vì những hạn
chế kỹ thuật, những nút chặn trong hệ thống phân phối và chuyên chở, nhập cảng
than đá từ Úc châu hay từ Indônêsia để tiếp tế các thành phố miền duyên hải
Tàu sẽ có lợi hơn và giá thành rẻ hơn. Từ con số không năm 2009, qua 2011, số
than đá nhập cảng đã là 183 triệu tấn*(9). Chưa kể những đòi hỏi của các ngành
công nghệ tin học mủi nhọn, các ngành luyện kim cao cấp đang cần có những
khoáng sản nhập cảng như sắt, đồng, cobalt, chrome, nickel … Nhu cầu càng cao,
càng phụ thuộc vào nguyên liệu, càng phụ thuộc vào tiếp liệu. Và tiếp liệu biến thành quốc sách.
4/ Càng cay nghiệt lắm, càng oan trái nhiều(Nguyễn Du –Kim Vân Kiều)
« Bổn phận của Trung Cộng, là phải lo cho 1 tỷ
3 trăm triệu dân trung hoa có một cuộc sống đàng hoàng. Thứ trưởng Ngoại
giao Tàu Le Yucheng trong một bài phát biểu : « Quý vị có thể tưởng tưởng sự thách thức khổng
lồ và sức ép mà chánh phủ chúng tôi phải chịu đựng. Tôi có thể tuyên bố rằng
không có gì vượt hơn việc nầy. Tất cả mọi chánh sách đều phụ thuộcvào chánh
sách ưu tiên nầy !» *(10). Chương trình ngoại giao ưu tiên là giữ
tình hữu nghị với các anh bán hàng. Các nhà lãnh đạo Tàu Cộng rất sợ thiếu thốn
tiếp liệu. Thiếu thốn tiếp liệu ngày nay có thể dẫn đến nổi loạn, nội chiến,
thay đổi chánh quyền, mất ghế, mất Đảng. Vì vậy con đường của thuộc địa Tây phương là con đường phải bắt chước. Tất
cả hệ thống cầm quyền Trung quốc được chỉ đạo phục vụ chánh sách nầy : từ
hệ thống Ngân hàng, các công nghiệp nhà nước, bộ ngoại giao và cả hệ thống quân
đội…*(11)
Về dầu hỏa, quốc
sách Trung Quốc khuyến khích các công ty quốc doanh như China National
Petroleum Corporation (CNPC), China Petrochemical Corporation (Sinopec) và
China National Offshore Oil Corporation (CNOOC) đầu tư, hùn hợp vào các mỏ dầu
các quốc gia : Ả rập XêÚt (Saudi
Aramco), Vênêzuêla (Petróleos de Venezuela SA-PDVSA) hay Angola (La Sociedade
Nacional de Pétróleos de Angola – Sonangol)….
Hay về hầm mỏ,
các công ty quốc doanh Tàu Cộng như China NonferrousMetals International Mining
(CNMIM) hay China Minmetals Corporation (CMC) đều đã bỏ vốn hùn hợp đầu tư vào
các hảng hầm mỏ trên thế giới.
Để tạo điều kiện,
các lãnh tụ đảng Cộng sản Trung quốc ồ ạt mở những chiến dịch ngoại giao, giao
tế như cho vay với tiền lời thấp, yến tiệc linh đình, xây cất biếu không những
sân vận động, những nhà khánh tiết đồ sộ và … giúp đở, viện trợ, trang bị … vũ
khí, quân sự. Trung Quốc cũng đã cho Vênêzuêla vay 20 tỷ dollars để giúp đở sự
hợp tác giữa hai công ty dầu hỏa hai quốc gia là CNPC (Tàu) và PDVSA
(Vênêzuêla)*(12).
Và cứ như thế
Trung Quốc càng ngày càng đi sâu vào con đường « xâm phạm chủ quyền
quốc gia » của các quốc gia bán hàng * (13).
Thế nhưng, dù muốn
hay không muốn, sự có mặt của Trung quốc ngày nay ở Phi châu cũng đóng góp rất
nhiều vào sự phát triển của Phi châu. Năm 2014, có 14 quốc gia Phi châu có cán
cân thương mại thặng dư ! Tất cả 14
quốc gia nầy đều có dầu hỏa, đều có hầm mỏ, và tất cả đều xuất cảng nguyên liệu
và nhiên liệu … với Trung quốc. Miễn bàn !
Để kết luận :
Nếu Tàu tiếp tục
đặt vấn đề tiếp liệu làm quốc sách hàng đầu, Trung Cộng hành động chẳng khác
chi các cường quốc thuộc địa thuở xưa. Chánh sách o bế các quốc gia
« có tài sản », các quốc gia có tài nguyên, để khai thác trục lợi ! Không có một chánh sách phát triển đời sống
văn hóa, kinh tế xã hội, mà chỉ là một chánh sách ngắn hạn thôi ; vì nếu không tạo điều
kiện cho dân bản xứ có mãi lực thì hàng tàu sẽ không có người mua.
Nhưng
muốn có một Trung Cộng tử tế, biết người biết
ta, biết giao hữu với các đồng minh thương mại, cần phải có một cuộc cách mạng
lớn trong cơ chế kinh tế Tàu. Phải chuyển từ một bộ máy sản xuất « ăn
nhiều - uống nhiều » cần nhiều nhiên liệu, « háu ăn mau đói », một
bộ máy « lao động tay chơn » « lắp ráp » qua một bộ máy
sản xuất « tiết kiệm », với các hệ thống dịch vụ « chất
xám », phải từ sử dụng năng lượng dầu mỏ chuyển sang năng lượng
xanh, bền vững…
Và Việt Nam ?
Bắt chước mô
hình phát triển của Trung Cộng, nhưng không có sức mạnh đế quốc của Trung Cộng
chỉ là thằng đầy tớ học nghể của Thầy mà không có khả năng của Thầy. Trái lại
ngay từ bây giờ, lợi dụng Thầy đang gặp phải những khó khăn của thời kỳ
« đang lớn », đang chuyển mình mà tạo một con đường đi độc lập, tự
túc. Đã đến lúc cần phải biết dựa vào sức mạnh của các nước láng giềng
ASEAN, Nhựt Bổn, Đại Hàn … đang đoàn kết thành một khối chống sự bành trướng
của Tàu.
« Hộ chiếu
lưởi bò », « Tập trận với hàng không mẫu hạm », « Tàu hải
giám », … « xung đột với Nhựt bổn về Đảo Điếu Ngư » … bồi cát đất
để biến những bãi đá ngầm thành hải đảo …tất cả chỉ là những « vung
vít » của một cậu bé « đang tuổi lớn » chưa trưởng thành, cần phải
« biểu diễn » cho ra vẻ người lớn đấy thôi.
Việt
Nam phải biết dựa vào thành phần người Việt Hải ngoại để làm một cuộc cách mạng
công nghệ. Chuyển công nghệ « tay chơn lắp
ráp » sang công nghệ « chất xám », … Bỏ chạy theo khai thác bán
nguyên nhiên liệu « trời cho », khai thác bán « gia tài trời cho
» để chuyển sang công nghệ bền vững.
Và đặc biệt,
nhóm người lãnh đạo ngày nay phải biết rõ rằng đây là thời cơ để có một cuộc
thay đổi. Tàu đang lo chuyển mình. Vừa, canh tân, vừa cải cách, vừa đánh tham
nhũng trong nhà, vừa hù dọa ngoài sân với láng giềng, vừa thay đổi thái độ giao
tế…, lúc nầy là lúc phải « bỏ
Tàu » để đi tìm con đường Độc lập.
Đảng Cộng sản Việt
Nam CHỈ CẦN TRAO lại quyền công dân cho công dân Việt Nam. Như vậy sẽ :
KHÔNG còn các NỢ nào công hàm Phạm Văn Đồng, nào tình hữu nghị 16 chữ vàng, nào
tình đồng chí… Không nợ không nần, người công dân Việt Nam mớithực sự là người
chủ mới để đi tìm con đường tự chủ cho quốc gia Việt Nam, cho dân tộc Đại Việt !
Hàng
xấu hàng dỏm đang giết hàng made in China. Và hàng xấu hàng dỏm cũng đang giết
hàng made in Việt Nam. Việt Nam hãy đổi cách làm việc, hãy đổi cách suy nghĩ,
canh tân cải cách! Cách mạng từ văn hóa, nảo trạng, đến cung cách đối xử, làm
việc … Việt Nam phải trở về với cái tử tế dân tộc, cái cung kính truyền thống
trong xã hội, cái tế nhị trong giao tế láng giềng. Vui lòng khách đến, được
lòng khách đi.
Đảng
Cộng sản Việt Nam phải trả lại quyền tự quyết cho công dân Việt Nam.
Không còn chế độ ca tụng Đảng, tuyên truyền. Không còn chế độ Công an trị, nói
láo, xin cho, bao thư, tham nhũng. Không còn chế độ Đảng trị, bao che, phe đảng,
nói láo, “lề phải”, trốn tránh. Không còn Việt
Cộng thì thoát nợ Tàu. Dẹp Việt Cộng, Thoát Hán Nạn!
Hồi Nhơn Sơn, sau Ngày Quốc Hận thứ 45.
Phan Văn Song
Ghi Chú:
1
– Hu Jintao, “Open up new prospect for a
new type of China-Africa strategic partnership” Bô Ngoại giao Trung quốc,
Beijing 19 tháng 7 năm 2012. www.fmprc.gov.cn.
2
- Tổng thống Pháp Jacques Chirac trả lời phỏng vấn của một nhà báo về tình hình
nhơn quyền ở Trung quốc.
3
– Michael L. Ross The Oil Curse:How
Petroleum Wealth Shapes the Development of Nations. Princeton University
Press, 2012
4
- Blood
and Oil Metropolitan Books, New York, 2004, và Daniel Yergin The Price Simon and Shuster, New York,
1993
5
– “Statistical review of world energy”,
BP, London, june 2012
6 – Colette
Braeckman “Pékin brise le tête-à-tête
entre l’Afrique et l’Europe » L’Atlas du Monde Diplomatique,
La Librairie
Vuibert, Paris 3012
7
– « The Rise of China and its
implications: Executive summary » Forum sur l’énergie du James A.
Baker III Institute for Public Policy,
Houston, 2011.
8
– US Energy Information Administration (EIA) “China Country Analysis brief” Nov
2011
9
– “China to boost coal imports on widerprice gap”, 23/04/2012, www.bloomberg.com
10
- Le Yucheng “China ‘s relations with the world at a new starting point” diễn văn
tại buổi Hôi luận của China Institut for International studies (CIIS),
10/04/2012.
11
– International Crisis group (ICG) “China
thirst for oil”. Asia Report #153 .
09 june 2008.
12
– Jeffey Ball, “Angola possesses a prize
as Exxon, rivals stalk oil” The Wall Street Journal, New York 05/12/2005 ;
Simon Romero, “ Chávez says China to lend
Venezuela $20billion” The New York Times , 18/04/2010.
13
– “China thirst for oil” op.cit
