Đầu tiên tôi hay nhắc lại rằng, nền kinh tế Canada chủ yếu phụ thuộc vào thị trường Mỹ và Châu Âu, cũng như khu vực Bắc Mỹ. Hãy nhớ rằng Canada là quốc gia đầu tư an toàn và hấp dẫn nhất thế, họ cũng là quốc gia có mức thu nhập bình quân đầu người cao hàng đầu thế giới, là cao hơn bình quân thu nhập của dân Âu Châu, và tất nhiên giàu hơn TQ gấp bội, cũng như cả VN nữa.
Ở VN có những kẻ hồ đồ thiển cận tư duy nhược tiểu là việc Canada bắt giám đốc tài chính Huawei Mạnh Vãn Chu sẽ là tai họa cho nền kinh tế Canada với viện dẫn lý do là nền kinh tế Canada đang sống nhờ vào giới nhà giàu TQ định cư ở Canada đầu tư, và Canada không có bất cứ ngành công nghiệp để phát triển kinh tế nào. Nghĩa là họ lý luận cứ nghĩ rằng Canada thu hút đầu tư về thẻ xanh hay là nơi thu hút giới nhà giàu TQ đổ tiền vào kể cả nhà giàu VN sang đó định cư nuôi sống nền kinh tế Canada,….
Tôi thỉ dành chút ít giải thích thế này là cái tư duy của những chuyên gia kinh tế quốc doanh nhà nước CSVN là họ rất ít khi đi ra khỏi lũy tre làng, là nhìn rộng ra thế giới bên ngoài hoặc họ được đi ra nước ngoài thì chủ yếu đi học tập mô hình quản lý kinh tế của thiên hạ bằng tiền của ngân sách là khi tới Canada hay Nhật,…học tập thì quan chức của VN họ chỉ tranh thủ đi du lịch, mua sắm rồi tranh thủ móc lối để kiếm cái thẻ xanh, hoặc cho con cái đi du học quanh quẩn khu đó thôi chứ không thể biết và tìm hiểu thị trường của thiên hạ nó lớn cỡ nào, kinh tế họ dựa vào năng lực chuyên môn nào?
Nền kinh tế Canada còn an toàn hơn bất cứ những nước nào của Âu châu, thậm chí là Mỹ. Mặc dầu Canada là quốc gia phát triển nhưng lại là quốc gia sản xuất và xuất khẩu tài nguyên lớn hàng đầu thế giới, cũng như lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp,…. Và Canada cũng là nhà xuất khẩu ròng nông nghiệp lương thực lớn hàng đầu thế giới. Và đừng nghĩ rằng Canada kém TQ, thực tế bất cứ lĩnh vực kinh tế nào thì Canada luôn là quốc gia xử dụng và ứng dụng máy móc tiên tiến hiện đại nhất thế giới, và một người làm nông nghiệp là nông dân sản xuất ở Canada thì có giá bằng mấy trăm người lao động ở VN hay mấy chục người bên TQ, do Canada ứng dụng máy móc chế tạo riêng cho nông nghiệp của họ tốt nhất và hiện đại nhất thế giới. Về nông nghiệp như tôi hay nói là Canada là nhà xuất khẩu lương thực như nông nghiệp lớn nhất thế giới, nhưng lĩnh vực đó chỉ chiếm khoảng 2% thôi.
Chuyện thứ nữa là đồng bạc Canada và tờ trái phiếu của họ có giá trị đầu tư an toàn và được ưa chuộng hàng đầu thế giới, gọi là Dollar Canada (CAD). Vì Canada là quốc gia có khả năng sản xuất cung ứng linh kiện cho tất cả ngành nghề công nghiệp, nông nghiệp nên đồng tiền của họ có giá trị cao là bất cứ ai cũng mong tích trữ đông bạc Canada để du lịch, mua sắm, đầu tư kể cả mua nhà cửa bất động sản. Vì kinh tế hiện đại dù sản xuất, xuất khẩu nguyên liệu thô hay qua chế biến như than đá, sắt thép, luyện kim, hóa chất,… thì Canada họ luôn xanh và sạch. Nó cũng dễ giải thích là mấy cái thứ công nghệ cùng ngành công nghiệp của TQ thì luôn kém cỏi lạc hậu và ô nhiễm là TQ không thể so bì được với Canada.
Đối với thị trường chứng khoán, nếu không tính thị trường chứng khoán Mỹ thì Sở giao dịch chứng khoán Toronto, hoặc Toronto Stock Exchange (TSX) là sàn giao dịch chứng khoán lớn nhất ở Bắc Mỹ, và lớn thứ 8 hay thứ 9 trên thế giới đo theo vốn hóa thị trường các công ty niêm yết với 1.517 công ty niêm yết. Nghĩa là vốn hóa thị trường chứng khoán ở Canada lớn hơn tổng sản lượng GDP kinh tế là lớn hơn 100% so với GDP với gần 1,8 ngàn tỷ USD.
Nghiệp vụ đầu tư vào About TMX Group (TSX:X), nó bao gồm các nghiệp vụ, như thị trường vốn, thị trường chứng khoán hiện hành chung của thế giới và thị trường phái sinh và trung tâm thanh toán bù trừ cho nhiều loại tài sản bao gồm vốn chủ sở hữu và thu nhập cố định,…đó là: Toronto Stock Exchange, TSX Venture Exchange, TSX Alpha Exchange, The Canadian Depository for Securities, Montréal Exchange, Canadian Derivatives Clearing Corporation, Trayport,….
Đối với lĩnh vực chuyên sâu về tài chính, đó là kinh tế Canada phát hành nợ bằng chính đồng tiền của họ là là Dollar Canada (CAD). Nghĩa là chủ nợ, con nợ và chủ nhà in giấy bạc là đồng CAD thì nó do cái ngân hàng trung ương Canada làm chủ đầu tư là Bank of Canada. Về nghiệp vụ đầu tư tỷ giá hối đoái thì nó ít do các khoản nợ của Canada tác động, mà ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái của đồng đô la Canada mà nó do ngân hàng trung ương Canada đã đặt mục tiêu mới cho mức lãi suất như lãi suất đang lưu hành hiện tại như lãi suất BOC (lãi suất cơ bản) hiện tại của Canada là 1,75% và lãi suất qua đêm,…đó là lý tưởng là giống như đồng yên, JPY của Nhật vậy, nghĩa là Canada nợ Canada chứ ít nợ nước ngoài. Nếu chủ nợ nước ngoài đòi nợ dồn dập thì Canada chỉ cần in bạc ra trả mà tiền Canada có mất giá trị nó cũng chẳng ảnh hưởng tới khả năng trả nợ nhiều hay ít của Canada, mà đòi nợ quá mức mà tiền Canada sụt giá thì chủ nợ mất tiền hao mòn dự trữ hoặc các tài sản niêm yết bằng tiền Canada thì ráng chịu chứ Canada vô can, đó là chuyện tôi ví von cho vui như vậy.
Hãy nhớ rằng Canada là quốc gia có nền móng công nghiệp khá sớm và rất xuất sắc là đi trước TQ nhiều thứ mà trước đây Canada còn giúp TQ rất nhiều về kỹ năng sản xuất công nghiệp, xây dựng, điện năng về thủy điện, công nghiệp sắt thép luyện kim,….Nói chung, Canada rất xuất sắc về lĩnh vực Công nghiệp xây dựng, dầu khí, khai thác chế biến vàng, năng lượng, vật liệu cơ bản, thăm dò và khai thác tài nguyên, công nghệ sinh học, chăm sóc sức khỏe, chế tạo máy móc cơ khí công nghiệp, thuốc y khoa, điện, cồng nghiệp hàng không, vận tải đường sắt, hóa chất, vận tải, dịch vụ tài chính ngân hàng,… nói chung Canada có đầy đủ tất cả những công ty công nghiệp xuất sắc hàng đầu thế giới là họ chuyên gia công chế tạo linh kiện cho nhiều ngành công nghiệp của Mỹ, EU và cả Nhật nữa, vì họ có nhiều kinh nghiệm về lĩnh vực khai thác kim loại, công nghiệp đúc khuân, kim loại màu và sản xuất vàng,….
Về lĩnh vực dầu khí thì TQ không có cửa so sánh với Canada về lĩnh vực này mà dễ kiểm chứng trong quá khứ là các doanh nghiệp dầu khí quốc doanh của TQ đưa người sang Canada học hỏi kinh nghiệm, và bỏ tiền ra mua công nghệ rồi đeo đuổi tốn kém nhiều chục tỷ USD để mua cho bằng được một hãng khai thác thăm dò và chế biến dầu khí của Canada để tiếp cận công nghệ và kinh nghiệm khai thác và chế biến dầu khí.
Đối với TQ về kinh nghiệm làm đường sắt xe lửa cao tốc và xe lửa vận tải chở hàng lớn thì trước đây và gần đây thì những tuyến đường sắt cao tốc có tốc độ cao thì TQ dựa vào kinh nghiệm và liên doanh đầu tư hợp tác với tập đoàn Bombardier của Canada liên doanh với công ty CSR Sifang chuyên về đường sắt, toa xe lửa thì do hãng Bombardier của Canada phát triển thiết kế và chế tạo và công nghệ điện do Bombardier đảm trách tại cơ sở chi nhánh của họ ở Thanh Đảo , tỉnh Sơn Đông, bên TQ,…CÔNG TY Bombardier này nổi tiếng thiết kế đảm trách nhiều khâu quan trọng cho chế tạo tàu cao tốc của TQ chứ năng lực của TQ thì rất kém và chỉ đi học tắt để đeo đuổi cái háo danh chế tạo tầu cao tốc chạy nhanh nhất thế giới và nó cũng bị tàu cao tốc của Nhật mới thử nghiệm chạy trên 600 km/h, đó là tàu Linear của công ty vận tải đường sắt JR Tokai của Nhật,….
Hãy nói tiếp về công ty Bombardier của Canada này thì nó còn có hợp đồng liên doanh đầu tư ngoài xe lửa cao tốc ở TQ thì còn có ở Mỹ, Âu châu như liên doanh với hãng chế tạo tàu vận chuyển và cao tốc của Pháp là Alstom, Talgo, CAF của Tây Ban Nha, AnsaldoBreda SpA của Ý, Siemens của Đức,… những công ty xuất sắc về dầu khí và điện năng nhưu xây cất đường ống dẫn khí và các nghiệp vụ liên quan đến dầu khí và điện thì có Tập đoàn TransCanada, là công ty xuất sắc lớn hàng đầu ở Bắc Mỹ vê năng lượng ảnh hưởng tới cả Mỹ, Mexico, công ty này đã tạo ra gần 92 ngàn km đường ông dẫn dầu khí, sản xuất điện với công suất kết hợp 6.500 megawatt (MW), bao gồm điện hạt nhân, gió và khí đốt tự nhiên,….Tâp đoàn Suncor Energy về năng lượng, dầu khí, chuyên về dầu mỏ , khí đốt tự nhiên , hóa dầu, và các sản phẩm từ dầu mỏ. Công ty này có tổng tài sản lên tới gần 100 tỷ USD,…
Nói về công nghiệp khai thác và chế biến vàng, có lẽ Canada có danh hiệu công ty Barrick Gold Corporation, là công ty khai thác vàng lớn nhất thế giới, có trụ sở chính tại Toronto , Ontario, Canada, với khả năng đầu tư vào tất cả các quốc gia có mỏ vàng, kể cả mỏ đồng, bạc,….Còn Tập đoàn Potash Corp của công ty Saskatchewan, là công ty sản xuất và phân phối phân bón lớn nhất thế giới. Tức là sản xuất kali, phốt phát và nitơ cho các lĩnh vực nông nghiệp và công nghiệp toàn cầu,...hãy quên chuyện các công ty năng lượng của Canada và tôi nói về lĩnh vực công nghiệp khác.
Đó là Canada từng nổi tiếng về lĩnh vực công nghệ với tập đoàn BlackBerry từng nỗi danh toàn cầu một thời lẫy lừng dù bị thoái trào suy thoái, nhưng nó cũng cho thấy rằng Canada cũng là ông vua về lĩnh vực công nghệ, nhưng họ không ham hố nó vì cạnh tranh lĩnh vực này quá cao. BlackBerry từng có kinh nghiệm trước TQ cả 1 thập kỷ, họ thương hiệu điện thoại thông minh và máy tính bảngBlackBerry và chuyển qua công ty dịch vụ và phần mềm doanh nghiệp,… hiện nay BlackBerry đã thu hẹp và thoái trào nhưng nó cũng gọi ý là bất cứ thứ công nghệ nào nếu Canada thích đầu tư thì họ dư sức làm. Các công ty công nghệ toàn cầu của Canada, đó là Tập đoàn OpenText, CGI Group Inc,…
Canada họ dư sức bao thầu làm điện hạt nhân và chế tạo võ khí hạt nhân. Đó là Canada nổi tiếng có Tập đoàn Cameco, đó là công sản xuất uranium lớn hàng đầu thế giới, có thể chiếm gần 17,9% sản lượng uranium của thế giới, điều đó công ty này có thể xếp hạng 2 hoặc 3 thế giới về lĩnh vực này tạo ra điện và có thể là võ khí hạt nhân. Thậm chí là dự án quản lý sông Dương Tử, và cái đập Tam Hiệp xưa kia của TQ xây và nó là cái đập nước to lớn vĩ đại nhất thế giới nó không do người TQ tham gia làm mà nó do người Mỹ, Canada tham gia thiết kế cung cấp hậu cần để giúp TQ xây cất nó, cho nên đừng có mà hiểu sai về Canada.
Nói chung là Canada rất xuất sắc ở những lĩnh vực máy móc nông nghiệp mà tôi ngần ngại liệt kê ra, vì người ta sẽ choáng váng mặt mũi. Nhưng để đúc kết câu chuyện một số chuyên gia kinh tế ở VN xem thường kinh tế Canada chỉ dựa vào tài nguyên thì tôi nói thế này TQ, Nga, thậm chí VN cũng dựa vào tài nguyên rất lớn, nhưng mấy quốc gia này mà nhất là TQ, VN thì là diễn viên chính khai thác tài nguyên gây ô nhiễm môi trường tồi tệ nhất thế giới là nó cũng phơi bộ mặt lĩnh vực công nghiệp chế tạo máy móc lạc hậu nghèo nàn về cơ khí, mặc dầu TQ chỉ giỏi đi vung tiền mua công nghệ và ăn cắp sở hữu trí tuệ cũng làm không nổi. Thậm chí nói về chất thải công nghiệp và dân dụng thì Canada cũng có những công ty xuất sắc xử lý chất thải, đó là công ty Waste Connections,….
Canada dẫn số chưa tới 37 triệu dân mà tạo ra sản lượng kinh tế gần 1,7 ngàn tỷ $, mức cao nhất là 1.843 tỷ $ được WB thống kê năm 2013. Nghĩa là với kinh tế gần 1,7 ngàn tỷ $ dù 5-năm qua nó không tăng mà sút giảm, nhưng kinh tế của Canada xếp trên Nga, Hàn Quốc, Úc,… thậm chí đứng trước Indonesia với dân số tới 262 triệu dân. Còn với dân Tàu với dân số cả 1,4 tỷ dân mà GDP mà GDP chỉ vào khoảng 12.237,70 tỷ $ mà WB chấp nhận thống kê gian dối của Bắc Kinh. Cộng với dân số hễ cứ người trên quả đất này thì có 1 người là TQ mà kinh tế chạy hết công suất tăng trưởng rồng cọp trên 10% mấy chục năm qua mà còn nghèo nàn như vậy thì giàu cái nỗi gì so với Canada,….dù dân Tàu đông, diện tích ngang bằng Canada, những chẳng thể bằng Canada về kỹ năng công nghiệp khai thác tài nguyên.
Ôi thôi thế giới không có Huawei thì có Telefonaktiebolaget L. M. Ericsson (Ericsson) của Thụy Điển, họ còn đi tiên phong có kinh nghiệm lâu đời, và Huawei chỉ vượt Ericsson vào năm 2012 là nhà sản xuất thiết bị viễn thông lớn nhất thế giới, thực tế bây giờ Ericsson đang quay lại nhận nhiều hợp đồng hơn. Huawei nó phát triển được là dựa vào nền móng bảo hộ bao tiêu của Bắc Kinh xây cất hại tầng viễn thông cho riêng cái dân số 1,4 tỷ dân của họ thôi thì đã là lớn nhất thế giới rồi. Mỹ cũng có hãng Cisco Systems (NASDAQ: CSCO) chuyên cung ứng các thiết bị viễn thông, công nghệ thông tin mà Huawei trước kia bị cáo buộc ăn cắp sáng chế của Cisco. Hãy biết rằng đừng nghĩ là Huawei cái gì họ cũng sản xuất, mà nó cũng như các công ty nước khác là họ vẫn phải đặt hàng gia công linh kiện từ các đối tác công ty nước ngoài. Hiện nay Ấn Độ đã đuổi cổ Huawei vì nó giáng tai họa khó lường khi mà Ấn Độ đã nghi ngờ mấy lần chuyển quân.
Cụ thể đối với Ấn Độ thì khá ly kỳ là quốc gia này có nhiều thành tích xích mích xung đột biên giới là còn tranh chấp lãnh thổ thì trước đây Ấn Độ còn hay dùng sản phẩm của các công ty Trung Quốc ZTE và Huawei do giá thầu rẻ thì cái ham của rẻ nó cũng trả giá đắt cho Ấn Độ là ngoài các hợp đồng công nghệ thép của Ấn Độ bị đánh cắp như Tập đoàn thép Tata Steel của Ấn Độ bị mất nhiều hợp đồng rơi vào tay các tập đoàn thép TQ như China Baowu Group, HBIS Group,… thì Ấn Độ còn bị mất mặt bẽ bàng là thất bại trước TQ về quân sự như việc Ấn Độ luôn bị động trong việc triển khai binh lính quân đội ra những vùng tranh chấp thì TQ luôn biết trước và đi trước Ấn Độ như việc điều quân ở vùng ở Doklam, dọc biên giới Ấn-Trung, như khu vực Sikkim nằm trên dãy Himalaya, vùng cao nguyên Aksai Chin hướng đến khu vực Ladakh,…thì Ấn Độ luôn bị động dù có kế hoạch tuyệt mật,….
Và nó chỉ chấm dứt gần đây khi Ấn Độ nghi ngờ và điều tra về Huawei, và chính quyền Ấn Độ đã cấm Huawei, hoặc tháo bỏ nó, hay mới đây căng thẳng khu vực Donglang, còn được gọi là Doka La năm 2017, thì Ấn Độ không còn bị động nữa vì đã dứt khoát cấm Huawei và loại dần nó khỏi Ấn Độ, do nó đe dọa đến an ninh sống còn của Ấn, mặc dù Huawei cố giải thích là họ chỉ là nạn nhân của chính trị,….Đối với VN thì quốc gia này mà dùng thiết bị viễn thông của Huawei thì tai họa sau này thành một Tân Cương của TQ là chuyện dễ thấy ra mà một số kẻ thân Tàu cố ý không thấy ra.
Thực tế cái công ty Huawei này còn có thành tích bán phá giá cũng như hạ giá thầu thấp với giá trị sổ sách là không có lời, chủ yếu nhắm vào thị trường Âu châu là bất kể lời lỗ thì người ta cũng có hoài nghi là Huawei và ZTE đang bán phá giá các sản phẩm của họ tại thị trường Châu Âu với mục đích lớn hơn là hi sinh lợi nhuận để chủ yếu làm gián điệp theo dõi Âu châu là chính, chứ thực tế Âu Châu họ dư thừa những công ty về công nghệ này.
PHƯƠNG THƠ - MORGAN STANLEY
